Sống Chánh Đạo

SỐNG CHÁNH ĐẠO

Kính thưa thiền sư, con là một viên chức nhà nước. Con đã phải dành nhiều năm làm việc chăm chỉ cho công việc này và không có đủ thời gian cho con trai và gia đình con. Cuộc hôn nhân với chồng con cũng không êm ấm, anh ta ngoại tình với người phụ nữ khác nhưng con lại không dám ly hôn. Xin Ngài cho con một lời khuyên hay một lời động viên để con thay đổi cuộc sống của mình. Con xin tri ân ngài!

“Thực tế, chúng ta không cần phải làm việc quá nhiều chỉ để kiếm tiền. Chúng ta không nên lãng phí thời gian cho công việc. Đây là một góc nhìn đúng. Nếu chúng ta không hiểu và tiếp tục làm việc trong nhiều năm, chắc chắn sẽ có những vấn đề và hệ lụy phát sinh. Với hôn nhân của bạn, bạn không tự do để tự đưa ra quyết định, nhưng với công việc, bạn có tự do, vì vậy bạn phải dừng lại và thay đổi. Nếu không, vấn đề này sẽ tiếp tục. Bên cạnh đó, hiện tại bạn đang có cơ hội để làm các thiện pháp bằng cách giữ giới như không sát sanh, không trộm cắp, không tà dâm, không nói dối, không sử dụng rượu và các chất say. Bạn cần phải bảo vệ chính mình. Bởi vì đã phạm giới trong quá khứ, chúng ta phải chịu khổ đau trong hiện tại. Vì vậy, chồng bạn cũng sẽ chịu đau khổ trong tương lai. Hiện tại bạn đang nhận nghiệp xấu tạo ra bởi phạm giới; điều tương tự sẽ xảy đến với chồng bạn, không ai có thể thoát khỏi nghiệp báo. Nếu bạn hiểu được như thế, bạn sẽ không đổ lỗi cho anh ấy. Bạn chỉ cần trả giá cho những gì bạn đã làm trong quá khứ. Không có gì là thường hằng. Việc gì đã bắt đầu, ắt sẽ đến hồi kết thúc. Mọi thứ đều có thời điểm bắt đầu của riêng nó và rồi sẽ có một kết thúc cho trải nghiệm này. Chúng ta chỉ cần kham nhẫn và hành thiện bằng cách giữ giới và thanh lọc tâm trong mỗi khoảnh khắc hiện tại. Đó là điều tốt nhất bạn có thể làm. Nếu bạn có khả năng làm như thế, chắc chắn vấn đề của bạn sẽ được giải quyết một cách tự nhiên. Bạn và chồng bạn đến với nhau bởi vì hai người giống nhau. Bây giờ, bạn cần vượt lên khỏi anh ấy và những người khác, bằng cách làm các thiện pháp và nghiêm túc giữ giới; cố gắng thanh lọc tâm bằng việc hành thiền. Càng có khả năng làm các thiện pháp, bạn chắc chắn càng có thể rời xa chồng mình. Bạn nên cố gắng thay đổi bản thân mình, bạn không thể thay đổi chồng bạn và anh ấy sẽ tự thay đổi chính anh ấy.

Chuyện này không có gì lạ. Phạm giới là điều thông thường trong xã hội bởi vì họ không đề cao việc giữ giới. Vì vậy việc phạm giới xảy ra nhiều trong xã hội. Đó là lý do vì sao có rất nhiều vấn đề trong xã hội. Nhưng nếu chúng ta hiểu như vầy, mọi thứ sẽ dễ dàng được giải quyết. Vì vậy không cần phải lo lắng, chỉ cần thực hành: làm điều lành, giữ giới và độc cư hành thiền hoặc đến thực hành tại thiền viện. Nếu bạn đang thực làm như thế, bạn sẽ hiểu. Nhưng hầu hết những thiền sinh không thật sự nghiêm túc trong việc hành thiền. Họ có thể làm việc hay học bài vở một cách nghiêm túc, nhưng hầu như họ không làm thiện pháp một cách nghiêm túc bởi họ thiếu một sự hiểu biết thấu đáo. Hầu hết mọi người trong xã hội đang nghĩ về việc làm các thiện pháp như thế này: “Làm cái gì?”, “Làm như thế nào?”, “Làm khi nào?”, “Làm ở đâu?”. Họ chỉ đang nghĩ, nhưng không làm. Thực tế, thay vì nghĩ, chúng ta nên bắt đầu làm chúng. Bằng việc giúp đỡ và làm tình nguyện cho người khác chúng ta có thể học về việc làm thiện pháp. Bằng cách chia sẻ những gì chúng ta có, chúng ta có thể học về nhân và quả của việc chia sẻ hay cho đi. Bằng cách không sát sanh, không trộm cắp, không nói dối, không tà dâm, không sử dụng các chất say và chất gây nghiện, chúng ta có thể tự mình học về giới. Nếu chúng ta cùng nhau làm các thiện pháp như thế, chúng ta cũng có thể học từ những người khác. Thật dễ hiểu. Có nhiều người ở đây đang thực hành thiện pháp, giữ giới, thanh lọc tâm bằng hành động thực tế, chứ không bằng việc suy nghĩ hay đọc kinh sách. Chỉ có kinh nghiệm thực tiễn mới mang lại hiệu quả.

Để thanh lọc tâm, chúng ta cần giữ một tâm quân bình để quan sát nó. Nếu chúng ta đang sử dụng tâm trong trạng thái chao đảo, hỗn loạn thì thật khó để biết những gì đang diễn ra bên trong, ở khoảnh khắc hiện tại. Để giữ cho tâm quân bình, chúng ta cần giảm và ngừng các hành động về thân, khẩu, ý của chính mình. Bởi vì liên tục làm, nói và nghĩ, tâm trở nên phóng dật và ô nhiễm. Vì vậy, hãy dừng suy nghĩ về việc làm thế nào để hành thiền, làm thế nào để giải quyết vấn đề, làm thế nào để nghỉ việc, chỉ cần làm thiện pháp nhiều và nhiều hơn nữa. Hãy cố gắng sống tại một thiền viện để xả ly khỏi nhà cửa và gia đình. Khi sống trong một thiền viện, chúng ta có thể học cách xả ly khỏi xã hội. Bằng cách hành thiện, những người đang sống ở thiền viện có thể xả ly khỏi xã hội, công việc và gia đình. Bạn có thể học cách xả ly khỏi mọi vấn đề và thị phi, bằng cách đến sống tại một trung tâm thiền, hết mình làm các thiện pháp.

Tôi đã sử dụng trung tâm Thabarwa với hiểu biết này. Tôi đã ứng xử với nhiều người có vấn đề tương tự ngoài xã hội, nhưng câu trả lời đều giống nhau cho tất cả bởi vì cùng một nguyên nhân là sự dính mắc. Nếu chúng ta có thể xả ly, vấn đề này sẽ được giải quyết. Thậm chí nếu vấn đề này tiếp diễn, bạn vẫn có thể kham nhẫn chịu đựng và chấp nhận nó. Không cần phải đổ lỗi nơi chồng mình hay công việc; chỉ nên trách sự dính mắc của bạn. Bạn không thể dừng lại, xả ly và bước đi, vì vậy bạn phải chịu đau khổ. Ở đâu có một vấn đề, ở đó có một con đường, một giải pháp. Vì vậy, bạn chỉ cần làm nó và bạn sẽ tìm ra giải pháp. Bạn không cần làm gì nhiều hơn là đơn thuần làm các thiện pháp ở trung tâm thiền lẫn tại nhà như là một cư sĩ hay một tu nữ. Sống ở một thiền viện bằng đời sống của một tu nữ hay thiền sinh thì không phải là sự kết thúc. Cho dù bạn có thể sống trong một thiền viện, chắc chắn bạn vẫn sẽ gặp những rắc rối. Cho dù bạn có thể thọ giới trở thành một tu nữ, vấn đề luôn luôn xảy ra. Đời sống tu nữ hay cuộc sống trong thiền viện không phải là giải pháp, giải pháp thật sự là thực hành thiện pháp. Bạn không thể tự làm thế tại nhà hay trong công việc của bạn; bởi vì không có khả năng biết điều gì là đúng, bạn đã phải trải nghiệm và đau khổ như thế này. Có những vấn đề trong cuộc sống của bạn và những vấn đề khác trong tâm bạn. Bạn nên cố gắng làm như lời hướng dẫn này và bạn sẽ tìm ra câu trả lời. Hiện tại bạn chỉ đang làm cho chính mình và cho gia đình bạn. Bạn không làm nhiều cho người khác, cho Sự Thật và cho Phật – Pháp – Tăng. Do đó, bạn có nhiều vấn đề với người khác và có những vấn đề trong tâm bạn”

—

“Trong khi thuyết giảng lời dạy của Đức Phật, chúng ta phải đặt trọng tâm vào lý thuyết. Trong sự thực hành thiện pháp, kể cả hành thiền, chúng ta phải chú trọng vào thực tiễn. Lý thuyết mà không có thực hành thì chưa trọn vẹn, thực hành mà không có lý thuyết thì dễ lạc lối. Cả lý thuyết lẫn thực hành đều chỉ-sử-dụng-mà-thôi, không dính mắc hay chối bỏ. Chỉ-làm-mà-thôi là điều các bạn thực hành chứ không phải hành động theo tham muốn của bản thân. Khi bạn chạy theo tham muốn của mình, chỉ sinh ra càng nhiều tham muốn hơn nữa. Nếu bạn chuyên tâm chỉ-làm-mà-thôi, khả năng hành thiện sẽ càng phát triển. Còn nếu cứ theo đuổi tâm tham của mình, chắc chắn rằng bạn không bao giờ thấy mãn nguyện. Chuyên chú thực hành bằng tất cả năng lực, rồi bạn sẽ thấy hài lòng.

Đối với cả việc làm thiện pháp một mình và làm cùng với những người khác, nên chú trọng việc nào có thể làm ngay bây giờ để xả ly khỏi bản thân và rèn khả năng hành thiện liên tục trong thời gian dài. Tôi đã giảng dạy ở Việt Nam từ năm 2012 và vẫn tiếp tục cho đến ngày hôm nay là nhờ chuyên tâm làm những gì tôi có thể. Nhờ chú trọng phương châm chỉ-làm-mà-thôi, tôi có thể tối đa khả năng của mình. Các bạn không nên quá quan tâm đến bản thân và tham muốn của mình, hay ai khác và tham muốn của họ. Hãy tâm niệm chỉ-làm-mà-thôi, bằng cách thực hành những gì các bạn có khả năng ngay trong hiện tại. Làm được như thế, mọi điều bạn làm sẽ được thành tựu.

Bạn cần sử dụng từng khoảnh khắc trong hiện tại để thực hành chánh niệm; không nên nghĩ về quá khứ, hiện tại hay tương lai, chỉ cố gắng dành trọn từng khoảnh khắc hiện tại để chánh niệm. Nếu bạn không chánh niệm, vô minh hay tà kiến sẽ chế ngự. Đối tượng của chánh niệm có thể thay đổi từ thời điểm này sang thời điểm khác, từ người này sang người khác nhưng hành động chánh niệm luôn được duy trì trong từng khoảnh khắc hiện tại. Hành động hiện tại của chánh niệm nên là chỉ-làm-mà-thôi với sự chánh niệm và xả ly. Chúng ta nên chánh niệm nhưng không nên dính mắc vào hành động chánh niệm. Chúng ta phải sử dụng tâm để chánh niệm, nhưng không chấp chặt tâm như là một thứ gì thuộc về mình. Chúng ta có thể sử dụng tâm nhưng không nên hiểu sai rằng đây là tâm tôi, kia là tâm họ; luôn luôn buông xả để tâm giảm đi căng thẳng.

Sử dụng thân và tâm như là tài sản của mình là một sai lầm phổ thông của chúng ta. Không chối bỏ – chúng ta phải sử dụng tâm – cũng không dính mắc – chúng ta nên buông xả và thư thái trong mọi thời điểm.

Sử dụng với sự nắm giữ là sai lầm; chỉ-sử-dụng-mà-thôi mới là đúng đắn. Giờ đây chúng ta cần sửa chữa một sai lầm cố hữu: sử dụng mọi thứ trong vô minh và dính mắc, bằng cách chỉ-sử-dụng-mà-thôi.

Chúng ta nên chú trọng giữ chánh niệm ở mỗi khoảnh khắc hiện tại. Khi hướng dẫn thiền, tôi phải chánh niệm trong mọi hành động hiện tại của việc hướng dẫn thiền. Bằng cách này, tôi có thể tiếp tục dạy thiền hết lần này đến lần khác. Nếu tôi không chánh niệm trên việc hướng dẫn thiền, tôi đã không thể dạy thiền một cách liên tục như thế này. Tôi chỉ quan tâm việc tiếp tục dạy về Sự Thật. Tôi không cần quan tâm đến việc nào khác. Bạn cũng nên chánh niệm trong khi nghe và học những lời dạy về Sự Thật. Bạn không cần quan tâm đến điều khác. Chúng ta nên hiểu rằng mọi hành động đều khả thi. Chúng ta chắc chắn có thể làm bất cứ điều gì. Chúng ta chỉ cần tiếp tục làm các thiện pháp với hiểu biết đúng này.”

Thiền sư Ashin Ottamathara

12/01/2020 – Thiền viện Phước Sơn, Việt Nam
Kha Nguyen ghi – Diệu Hỷ dịch
Nguồn: FB Thiền sư Ottamathara