SỐNG MỘT CUỘC ĐỜI CÓ Ý NGHĨA
Thiền sư cho con hỏi con có nên lập gia đình hay không và con nên chọn một lối sống như thế nào ạ?
Người sống với Phật – Pháp – Tăng nên đi theo mong muốn của đức Phật. Việc đáp ứng các tham vọng của chúng sinh sẽ không bao giờ chấm dứt, dù có đáp ứng hay thỏa mãn ham muốn lập gia đình thì ham muốn này cũng không bao giờ kết thúc mà sẽ lặp đi lặp lại. Việc kết hôn hay kết đôi đều xảy ra ở con người và loài vật; đối với loài vật, chúng không có sự lựa chọn nào khác ngoài việc buộc phải đi theo tiếng gọi của ái dục. Nhưng chúng ta, những người sống với tam bảo nên đi theo mong muốn của đức Phật, hành thiền và làm thiện pháp ngày càng nhiều hơn, làm ở bất kỳ nơi đâu và bất cứ lúc nào.
Càng làm thiện pháp và hành thiền sẽ giúp chúng ta chuyển hóa các ham muốn thông thường sang các ước muốn có tính hướng thượng và thánh thiện hơn như: giúp đỡ người khác, hành thiền và thanh lọc tâm, giúp người khác hành thiền và thanh lọc tâm, … Nếu chúng ta không làm phước thiện và hành thiền một cách liên tục thì các ước muốn hướng thượng đó sẽ yếu dần đi, trong khi những ham muốn khác như ăn, ngủ và yêu sẽ vùng lên vô cùng mạnh mẽ. Cần phải hiểu rằng, trong vòng luân hồi này chúng ta đã lập gia đình vô số lần rồi, kết hôn cũng không còn là việc lạ nữa, chúng ta đã huân tập thói quen này quá nhiều rồi. Giờ đây, chúng ta có cơ hội chọn lựa sống một mình, sử dụng tuổi trẻ, sức khỏe và trí thông minh của mình để giữ giới, hành thiền định và thiền tuệ. Do hành động lập gia đình dẫn đến có tâm ham muốn lập gia đình; nếu chúng ta chấp nhận ham muốn này, nó sẽ lặp đi lặp lại trong tâm. Sự thật là chúng ta nên xả ly khỏi ham muốn đó bằng việc làm theo những ước muốn hướng thượng của tam bảo và chúng ta nên đại diện cho Phật – Pháp – Tăng. Ngay cả khi đã lập gia đình rồi, chúng ta cũng cần xả ly khỏi gia đình mình dù đây là việc khó khăn; chính vì vậy, việc xả ly khỏi ham muốn lập gia đình tương đối dễ dàng hơn xả ly khỏi gia đình.
Nếu chúng ta hiểu như thế thì đó là hiểu biết đúng, nhưng đây cũng là hiểu biết ở mức độ lý thuyết và hiểu biết trên lý thuyết thì chưa đủ và chưa trọn vẹn. Chúng ta cần có được hiểu biết ở mức độ thực hành, chúng ta còn trẻ, có khả năng làm rất nhiều việc; vì thế, hãy sử dụng năng lực của mình không chỉ cho chính mình mà cho nhiều người khác. Không nên chỉ sử dụng cho gia đình mình mà nên sử dụng cho mọi gia đình, cách thức này giúp chúng ta có khả năng xả ly khỏi chính bản thân mình. Tôi dạy về sự thật này và dạy cho rất nhiều người khác nữa; bởi vậy, họ đã trở thành những tỳ kheo, tu nữ, hay các thiền sinh sống trọn đời trong trung tâm của tôi. Trong số đó, có người đã từng lập gia đình hoặc chưa, nhưng họ có thể xả ly khỏi gia đình để sống một cuộc đời làm thiện pháp và hành thiền với vai trò là nhà sư, tu nữ hay thiền sinh.
Ở trung tâm của tôi còn có những vị sư xuất gia từ nhỏ, lớn lên họ có thể xả y và về lập gia đình; nhưng sau đó, họ vẫn cố gắng đến trung tâm hành thiền, làm thiện nguyện cùng với thiền sinh khác và trở thành thiền sinh trọn đời. Họ cũng có thể ra ngoài sống, làm thiện pháp và hành thiền như các thiền sinh. Việc làm thiện pháp và hành thiền cần vượt ra khỏi các giới hạn và mọi người nên hành thiền và làm thiện pháp trong bất kỳ điều kiện nào. Chúng ta có thể mắc sai lầm nhưng bất luận dù trong hoàn cảnh nào thì chúng ta cũng không được từ bỏ; theo cách này, việc làm thiện pháp và hành thiền sẽ trở thành thói quen của chúng ta. Nếu chúng ta có những ước muốn hướng thượng thì không còn chỗ cho những ham muốn hay hành động bình thường trong tâm nữa.
Con biết việc hành thiền và sống đạo rất cần thiết và quan trọng nhưng tâm con cứ hướng ra ngoài cuộc đời. Vậy con phải làm sao thưa ngài?
Vì bạn đang sống trong xã hội nên đó là một vấn đề khó khăn cho bạn bởi luôn có rất nhiều vấn đề thông thường trong xã hội và chúng không bao giờ kết thúc. Bạn nên cố gắng thay đổi để được sống và làm việc cùng với những người đang làm các việc phước thiện. Bằng cách như vậy, tâm của bạn dần có sự thay đổi. Khi có những ham muốn hướng ra ngoài cuộc sống thế tục, bạn nên chánh niệm đối với các ham muốn đó và cố gắng buông bỏ khỏi những ham muốn này. Nếu có thể sử dụng được những ham muốn này thì bạn có thể được giải phóng khỏi những ham muốn đó, nhưng bạn đã không sử dụng đúng đắn những ham muốn của mình cho nên ham muốn này trở thành vấn đề.
Khi bắt đầu hành thiền, những ham muốn này cũng phiền nhiễu tôi rất nhiều và tôi đã phải chịu đựng nhiều phiền não từ chúng. Tôi đã không muốn tiếp tục hành thiền nữa, tôi muốn đi làm kinh doanh, muốn hưởng thụ cuộc sống, v.v… Sau đó tôi đã biết cách phải làm gì, tôi chánh niệm trên điều đó để buông bỏ và xả ly khỏi những dính mắc này. Nếu tôi không chấp chặt vào những ham muốn đó thì chúng sẽ ngày càng ít dần đi. Bạn đã không biết cách sử dụng những ham muốn của mình nên điều đó chính là vấn đề.
Thưa thiền sư, đâu là điều quan trọng nhất trong cuộc sống và đâu là điều quan trọng nhất trong hành thiền?
Điều quan trọng nhất trong cuộc sống là không còn những tà kiến – hiểu biết sai lầm – và sự dính mắc vào cuộc sống. Nói cách khác, điều quan trọng nhất trong cuộc sống là không còn những hiểu biết sai lầm rằng chúng sinh và các sự vật là có thật. Và điều quan trọng nhất trong hành thiền là tu tập theo con đường trung đạo. Tất cả đều chỉ để sử dụng mà thôi, chỉ hành thiền mà thôi và không có sự dính mắc vào hiểu biết sai lầm rằng chúng là có thật. Những câu trả lời này của tôi sẽ là không hoàn hảo và chính xác dưới góc nhìn của những người bình thường.
Thiền sư Ottamathara
22/6/2015
Xin tri ân quý đạo hữu đã thực hiện bài dịch
Nguồn: Facebook Thiền sư Ottamathara
