Sattacattālīsatima paiccheda
Pañcarājako
Accaye pituno rājā, uparājā ahosi so;
Samattho sakkumittānaṃ, kātuṃ niggaha saṃgahe.
Senā nāmasi sappaññā, mahesī tassa rājino;
Khuddaputtā pīyā’tīva, rañño kalyāṇadassanā.
Adāsi yuvarājattaṃ, jeṭṭhaputtassa attano;
Ādipāde’parekāsi, rājinīpi ca dhītaro.
Datvā ṭhānantaraṃ rājā, tesaṃ tesaṃ yathārahaṃ;
Janaṃ saṅgahavatthūhi, saṅgahesi catūhipi.
Atha kenāpi so gantvā, hetunā maṇihīrakaṃ;
Vasanto kira assosi, paccanto kupito iti.
Tato senāpatiñceva, jeṭṭhaputtañca attano;
Gantvā sādhetha taṃ desa-mīti pesesi sajjukaṃ.
Tesu tatthopayātesu, pisunā bhedacintakā;
Vatvā yaṃkiñci bhindiṃsu, te ubhopi narādhipe.
Tato dve verino hutvā, desaṃ gaṇhitumārabhuṃ;
Rājā sutvā khaṇeneva, duratissa mupāgami.
Te ubho tattha ghātetvā, tesaṃ sabbaṃ samādiya;
Hantvā taṃ pakkhiye sabbe, puḷatthinagaraṃ gami.
Tadā rohaṇadesamhi, bhogādhipatino suto;
Dāṭhāsivādipādassa, mahindo nāma khattiyo.
Pituno so’parijjhitvā, rañño santikamāgamā;
Disvā rājāpi santuṭṭho, taṃ saṅgaṇhi yathārahaṃ.
Tena mettiṃ thiraṃ kātuṃ, dhītaraṃ deva nāmikaṃ;
Tassa datvāna pāhesi, balaṃ rohaṇamevaso.
So gantvā rājasenāya, maddāpetvāna rohaṇaṃ;
Jambudīpaṃ palāpetvā, pitaraṃ rohaṇaṃ labhi.
Mahāvihāre kāresi, salākaggaṃ thiraṃ subhaṃ;
Kholakkhiyamunindassa, parihārāya dāpayi.
Mahānāmavhayaṃ gāmaṃ, pūjayitvā yathābalaṃ;
Vaḍḍhamānadumindassa, jiṇṇaṃ gehañca kāriya.
Rukkhaṇatthāya tassā;dā, koṭṭhāgāmaṃ bahudayaṃ;
Nīlārāmassa pādāsi, kāḷussaṃ nāma gāmakaṃ.
Loharūpassa pādāsi, ārāmassa ca gāmakaṃ;
Jiṇṇañca paṭisaṅkhāsi, paṭimāyo ca kārayi.
Pāsāde cetiyo ceva, vihāre ca anappake;
Puḷatthinagare’kāsi, vejjasālaṃ mahādayo.
Tathā paṇḍā viyañceva, bhogagāmasamāyutaṃ;
Piṭṭhasappinamandhānaṃ, sālāyo ca tahiṃ tahiṃ.
Potthakesu likhāpetvā, aṭṭe sammā vinicchite;
Rājagehe ṭhapāpesi, ukkoṭanabhayena so.
Nāgavaḍḍhananāmassa, bhogagāme bahū adā;
Lekhe’pubbe na vāretvā, pāletvā pubbasāsanaṃ.
Pitarā ca mahādānaṃ, puññamaññampi vā kataṃ;
Sabbaṃ tamavināsetvā, niccaṃ so rakkhi sādaro.
Mahesī ca mahārañño, puññāni bahukārayi;
Kaṇṭakaṃ cetiyaṃ kāsi, devī cetiyapabbate.
Kāretvā jayasenañca, pabbataṃ gāmikassadā;
Bhikkhusaṅghassa sā gāmaṃ, mahummārañca tassa dā.
Silāmeghavhayaṃ katvā, bhikkhunīnamupassayaṃ;
Silāmeghavhaye dāsi, bhikkhunīnañca paccaye.
Gāmāye’suṃ purākītā, vihāro tattha sādhanaṃ;
Datvā te me cayitvāna, vihārasseva dāpayi.
Chādayitvā mahārukkhe, sabbe cetiyapabbate;
Nānārāge dhaje ceva, paṭākāyo ca pūjayi.
Pubbārāmakabhāgampi, pāsādaṃ paṭisaṅkhari;
Ussānaviṭṭhiṃ dubbhogaṃ, subhogaṃ tassa kārayi.
Vihāraṃ giribhaṇḍañca, naṭṭhaṃ pākatikaṃ kari;
Bhogagāme ca dāpesi, bhikkhūnaṃ tannivāsinaṃ.
Ambuyyānamhi āvāsaṃ, katvā dappuḷapabbataṃ;
Bhikkhūnaṃ tisatassā’dā, sampannacatupaccayaṃ.
Kāretvā nīlagallañca, ārāmaṃ so manoramaṃ;
Dakavāraṃ bahuppādaṃ, tassa dāpesi kāriya.
Arikāri vihāre ca, paṭisaṅkhāsi jiṇṇakaṃ;
Salākaggañca pāsādaṃ, apubbaṃyeva kārayi.
Vāhadīpe sakāresi, senaggabodhipabbataṃ;
Dhammaṃ tīsu nikāyesu, vācayittha bahussute.
Gaṇhāpesi ca bhikkhūnaṃ, ayopattesu gaṇṭhike;
Puññanti vuttaṃ sabbaṃ so, na kiñci parivajjayi.
Kulīnānamanāthānaṃ, itthīnaṃ’dā piḷandhanaṃ;
Bhojanaṃ bhojanatthīnaṃ, bahu so dāsi rattiyaṃ.
Gunnaṃ sassāni pādāsi, kākādīnañca bhattakaṃ;
Taṇḍulañca kumārānaṃ, madhuphāṇitasaṃyuttaṃ.
Evaṃ puññāni katvāna, narindo so sapāriso;
Bhutvā pañcasu vassesu, mediniṃ sampariccaji.
Tato tassa suto āsi, sīhaḷānaṃ rathesato;
Sabbarūpaguṇopeto, mahindo nāma khattiyo.
So dhammikasīlāmegho, iccāsi dharaṇītale;
Dhammadīpo dhammadhajo, suddhadhammaparāyano.
Pubbakehi narindehi, kataṃ dhammapathānugaṃ;
Sabbaṃ kāsi ahāpetvā, adhammaṃ tu vivajjayi.
Rājāratanapāsāde, kātuṃ so navakammakaṃ;
Sabbakālesu dāpesi, geṭṭhumbadakavārakaṃ.
Jiṇṇañca paṭisaṅkhāsi, puññakammamakāsi ca;
Rajjaṃ katvāna catūsu, vassesu nidhanaṃ gato.
Aggabodhi tato rājā, chattaṃ ussāpayi pure;
Kārento sabbasattānaṃ, hitaṃ sukhamasesato.
Dhātupūjaṃ sakāresi, satthusabbaguṇārahaṃ;
Pitāmahakatassā’pi, sambuddhassa mahāmahaṃ.
Udayaggādibodhiñca, pariveṇaṃ sakārayi;
Nāmaṃ gahetvā pituno, attano ca narādhipo.
Sabhogaṃ pariveṇañca, katvā taṃ bhūtanāmakaṃ;
Sakācariyakassā’dā, bhikkhūnaṃ tisatassa ca.
Rājasālāya dāpesi, cūḷavāpiyagāmakaṃ;
Gāmadvayañca dāpesi, kāḷūlamallavātake.
Pavesaṃ vinivāresi, uposathadinesu so;
Macchamaṃsasurādīnaṃ, antonagaramattano.
Bhikkhū vā cetiye vā so, vanditvā nikkhamaṃ tato;
Vālukā hā vinassantu, iti pādesu vodhayī.
Yaṃ yaṃ sovaggiyaṃ kammaṃ, kammaṃ nissaraṇavahaṃ;
Vatthuttaye pasanno so, kammaṃ taṃ sabbamācari.
Mātupaṭṭhānanirato, rattindivamahosiso;
Gantvā tassā upaṭṭhānaṃ, pātova kira bhūpati.
Sīsaṃ telena makkhetvā, ubbaṭṭetvāna jallikaṃ;
Nakhe visuddhe katvāna, nahāpetvāna sādaraṃ.
Acchādetvā navaṃ vatthaṃ, sukhasamphassamattano;
Vatthaṃ chaḍḍitamādāya, pelletvā sayameva taṃ.
Tassa toyena siñcitvā, sīsaṃ samakuṭaṃ sakaṃ;
Gandhamālāhi taṃ sammā, cetiyaṃ viha pūjiya.
Namassitvāna tikkhattuṃ, katvā taṃ so padakkhiṇaṃ;
Dāpetvā parisāya’ssā, vatthādīni yathāruciṃ.
Sahattheneva bhojetvā, bhojanaṃ taṃ mahārahaṃ;
Bhutthāvasesaṃ bhuñjitvā, samākiriyamatthake.
Bhojetvā parisaṃ tassā, rājabhojanamuttamaṃ;
Sajjetvā vāsagehañca, sugandhaparivāsitaṃ.
Sahatthā paññapetvāna, sayanaṃ tattha sādhukaṃ;
Pāde dhoviya makkhetvā, gandhatelena saṇhakaṃ.
Sambāhento nisīditvā, katvā niddamupetakaṃ;
Katvā padakkhiṇaṃ mañcaṃ, tikkhattuṃ sādhuvandiya.
Ārakkhake niyojetvā, dāsekammakarepi ca;
Tassā piṭṭhimakatvāna, apakkameva piṭṭhito.
Ṭhatvā adassane ṭhāne, tikkhattuṃ puna vandiya;
Santuṭṭho tena kammena, saranto taṃ punappunaṃ.
Gehaṃ yāti sajīvantaṃ, evameva upaṭṭhahi;
Ekadā dāsavādena, vanditvā dāsamattano.
Tenattano kathāpesi, khamāpetuṃ sayaṃ vaco;
Attānaṃ bhikkhusaṅghassa, dāpayitvāna mātarā.
Dhanamatthagghanaṃ ñatvā, bhujisso āsi buddhimā;
Evaṃ puññaparo hutvā, katvā dīpassa saṅgahaṃ.
Ekādasahi vassehi, devalokamupāgami;
Tassānujo dappuḷo’tha, rājā hosi tadaccaye.
Sabbaṃ pubbakarājūnaṃ, cariyaṃ so samācari;
Tadā mahindanāmassa, puttārohaṇasāmino.
Pitarā nihaṭā’gañchuṃ, rājānaṃ mātulaṃ sakaṃ;
So te disvā pavattiṃ taṃ, sutvā datvā mahābalaṃ.
Pāhesi pitarā yuddhaṃ, kātuṃ bandhu hite rate;
Mahindopi tathābhāvaṃ, viditvā rohaṇādhipo.
Yuddhaṃ paṭipadeyeva, tesaṃ’kāsi mahābalo;
Te ubhopi palāyiṃsu, datvā senāya nāyakaṃ.
Punāgantvā mahīpālaṃ, sevamānā idhā’vasuṃ;
Pitāpi tena santuṭṭho, aññena sakabandhunā.
Yujjhanto maraṇaṃ gañchi, ñātisopi mato kira;
Tadā’dā bhāgineyyassa, rājā kittaggabodhino.
Sabbarūpaguṇopetaṃ, dhitaraṃ deva nāmikaṃ;
So dappuḷaṃ ṭhapetvāna, sevatthaṃ tassa rājino.
Sayaṃ senaṅgamādāya, rohaṇaṃ samupāgami;
Rohaṇādhipati hutvā, sabbākārasamappito.
Puttadhītāhi vaḍḍhento, vāsaṃ tattheva kappayi;
Rājākāsi dumindassa, gharaṃ jiṇṇaṃ navaṃ thiraṃ.
Sovaṇṇakhacitaṃ kammaṃ, maṅgalena ca tassa so;
Attano rājabhāvassa, satthupāramitāya ca.
Sammānucchavikaṃ katvā, mahāpūjaṃ pavattayi;
Jiṇṇaṃ kāresi pāsādaṃ, hatthikucchivihārake.
Vāhadīpassa ārāmaṃ, lāvarāvañca pabbataṃ;
Vihāre jetanāme ca, katvā sovaṇṇayaṃ muniṃ.
Vaḍḍhetvā bodhigehamhi, pūjaṃkāsi acintiyaṃ;
Anusaṃvaccharaṃ dīpe, vatthadānaṃ pavattayi.
Mahāpāḷiñca vaḍḍhesi, bhattaggamavalokayī;
Tulābhārañca dāpesi, jiṇṇañca paṭisaṅkhari.
Cārittaṃ pubbarājūnaṃ, pālesi manavajjiyaṃ;
Tassā’si vajiro nāma, senāpati mahāpati.
Kacchavālaṃ sakāresi, ārāmaṃ paṃsukūlinaṃ;
Thūpārāmamhi thūpassa, gharaṃ chādesi sādhukaṃ.
Iṭṭhakāhi suvaṇṇāhi, hemadvāre ca kārayi;
Evaṃ soḷasavassāni, katvā rajjaṃ narādhipo.
Agamā sabbasattānaṃ, gantabbaṃ desameva so;
Tasmiṃ rājini sampatte, devalokaṃ tadā ahu.
Aggabodhisanāmo’tha, āṇābheriṃ carāpayi;
Pitā tassa sabhātussa, puttaṃ mahindanāmakaṃ.
Rajjatthaṃ sakaputtānaṃ, ādipādaṃ na kārayī;
Ādaraṃ so sabandhūnaṃ, kaniṭṭhānampi kātave.
Asahanto palāyittha, paratīraṃ samākulo;
Te samāgamanaṃ sutvā, pesayitvā mahābalaṃ.
Kāretvā yuddhametehi, sīsaṃ tesaṃ sagaṇhayi;
Nikāyesu vicāretvā, kattabbaṃ sabbameva so.
Dīpe’pi sakale kāsi, pāpācāranivāraṇaṃ;
Bhikkhū cūḷavihāresu, yāguṃ gaṇhanti sabbadā.
Mahāvihāre taṃ sutvā, rājā nibbinnamānaso;
Kaṇṭhapiṭṭhimahāgāmaṃ tathā yābālagāmakaṃ.
Telagāmaṃ bahudañca, dakavāraṃ padāpiya;
Yāguṃ gahetuṃ yojesi, vihāresu’pi bhikkhavo.
Tato paṭṭhāya taṃ yāguṃ, sabbe gaṇhiṃsu sādarā;
Dīpe bheriṃca rāpetvā, sannipātiya yācake.
Suvaṇṇaṃ sopadāpesi, yathicchaṃ divasattayaṃ;
Evamādiṃ sa katvāna, puññavaṃ vassehi tīhi ca.
Vatthuttayapasādassa, phalaṃ passitumattano;
Rājā dibbena yānena, gacchanto viya so mari.
Evaṃ aniccā vata sabbadehino;
Sabbaññūnopeva mupeti maccuṃ;
Pahāya tasmā bhavarāgajātaṃ;
Budho subuddhivibhave bhaveyya.
Sujanappasādasaṃvegatthāya kate mahāvaṃse
Pañcarājako nāma
Sattacattālīsatimo paricchedo.
TẢI MOBILE APP PHẬT GIÁO THERAVĀDA ĐỂ XEM THÊM NHIỀU THÔNG TIN HỮU ÍCH (ANDROID & IOS)
