Aṭṭhatiṃsatima Pariccheda

Aṭṭhatiṃsatima pariccheda

Dasarājako

1.

Mahānāma suto āsi, damiḷī kucchisambhavo;

Sotthiseno, tathāsaṅgho-dhītā cā’si mahesiyā.

2.

Sotthiseno tadā rajjaṃ, patvā saṅghayanāsito;

Tasmiṃyeva dine bheriṃ, carāpetvā tadā tu sā.

3.

Attano sāmikassadā, chattaggāhakajantuno;

Chattaggāhakavāpiṃ so, katvā saṃvacchare mato.

4.

Atha macco mahāpañño, sahāyo tassa taṃ mataṃ;

Antovatthumhi jhāpetvā, vīhicoraṃ mahābalaṃ.

5.

Rajjayoggoti cintetvā, katvā taṃ bhūpatiṃ raho;

Antoyeva nivāsetvā, rājā rogāturo iti.

6.

Yasaṃ rajjaṃ vicāresi, chaṇe patte mahājanā;

Rājā ce atthi amhehi, saddhiṃ metūti ghosayuṃ.

7.

Taṃ sutvā narapālo so, sabbalaṅkāramaṇḍito;

Samānaṃte mahānāge, nesayoggā mamā’tiso.

8.

Dāṭṭhādhātugharaṭhāne, suvā nāgaṃ samādisi;

Rañño āṇāti vutte so, agā āruyha taṃ puraṃ.

9.

Katvā padakkhiṇaṃ gantvā, pācinadvārato bahi;

Paṭhame cetiyaṭhāne, dhātunāgaṃ samappayi.

10.

Mahācetittaye hatthi-pākāre’kāsi toraṇaṃ;

Mittaseno bahuṃ puññaṃ, katvā vassena so cuto.

11.

Mittasenaṃ raṇe hantvā, damiḷo paṇḍunāmako;

Āgato paratīramhā, laṅkārajjamakārayi.

12.

Janā kulīnā sabbepi, rohaṇaṃ samupāgatā;

Oragaṅgāya isseraṃ, damiḷā eva kappayuṃ.

13.

Ye subhassa balaṭṭhassa, bhītāmoriyavaṃsajā;

Balāyitvā narāvāsaṃ, kappayiṃsu tahiṃ tahiṃ.

14.

Tesamaññatamo nandi-vāpi gāme kuṭimbako;

Dhātusenavhayo āsi, dāṭhānāmo ca taṃ suto.

15.

Gāme ambilayāgumhi, vasaṃ putte duve labhi;

Dhātusenaṃ silātissa-bodhiṃca sampajātike.

16.

Mātuso dariyo tesaṃ, saddho pabbajja vattati;

Dīghasandakatāvāse, dhātusenāpi māṇavo.

17.

Santike tassa pabbajja-rukkhamūlamhi ekadā;

Sajjhāyati pavissittha, megho nāgotupassiya.

18.

Parikkhipitvā bhogehi, chādayitvā phaṇena ca;

Potthakañca kumārañca, rakkhitaṃ passi mātulo.

19.

Sīse ākiri saṅkāraṃ, tassa ruṭṭho paroyati;

Tasmiṃ cittaṃ na dūsesi, tampi disvāna mātulo.

20.

Uttamo vata’yaṃ satto, rājā hessati nicchayaṃ;

Rakkhitabbo’ti ādāya, taṃ vihāramupāgato.

21.

Goṇisādi vihāre’yaṃ, kattabbo nītimā iti;

Sikkhāpesi kumāraṃ taṃ, paṇḍuko taṃ vijāniya.

22.

Gaṇhathetantipesesi, sevake tassārattiyaṃ;

Disvāna supinaṃ thero, nīharittha kumārakaṃ.

23.

Tasmiṃ nikkhantamattamhi, sevakaṃ parivāriya;

Pariveṇe na passiṃsu, tato nikkhamma te ubho.

24.

Dakkhiṇasmiṃ disābhāge, goṇa nāmaṃ mahānadiṃ;

Patvā sampuṇṇamaṭṭhaṃsu, gantukāmāpi vegasā.

25.

Yathā nadiyaṃ vāreti, amhe taṃ tvampi vāraya;

Vāpiṃgahetvā etthe’ti, vatvā thero tadā nadiṃ.

26.

Otaritthakumārena, saddhiṃ disvāna te ubho;

Nāgarājā tadā eko, piṭṭhiṃ pādāsi tena so.

27.

Uttaritvā kumāraṃ taṃ, netvā paccantamāvasaṃ;

Laddhā khīrodanaṃ sutvā, sesaṃ pattena tassa’dā.

28.

Cittakārena theramhi, bhattaṃ pakkhippa bhūmiyaṃ;

Bhuñji theropi taṃ jāni, bhuñja te yaṃ mahiṃ iti.

29.

Paṇḍurājāpi katvāna, rajjaṃ vassamhi pañcame;

Cuto putto pipārindo, tatiyo tassa bhātuko.

30.

Kaṇiṭṭho khuddapārindo, kubbaṃ rajjaṃ mahāmahiṃ;

Dhātusenānuge sabbe, viheṭhesi mahājane.

31.

Saṅgahetvā jane sādhu-seno yujjittha rājinā;

So soḷasahi vassehi, puññapāpakaromato.

32.

Niritaro tato āsi, rājāmāsadvayena taṃ;

Dhātuseno vināsesi, tena katvā mahāhavaṃ.

33.

Hate tasmiṃ mahīpāle, dāṭhiyo damiḷo tato;

Rājā vassattha ye hutvā, dhātusenahatotato.

34.

Piṭṭhiyo damiḷo satta-māsena nidhanaṃ gato;

Dhātusenena yujjhitvā, vaṃso pacchijji dāmiḷo.

35.

Athā’si rājālaṅkāyaṃ, dhātuseno irādhipo;

Bhātarā saha dīpamhi, damiḷe dīpaghātake.

36.

Upāyehi anekeyi, ekavīsappamāṇake;

Khandhavāre nivesetvā, katvā yuddhamasesato.

37.

Sodhetvā mediniṃ sādhu, katvā ca sukhitaṃjanaṃ;

Sāsanañca yathāṭhāne, ṭhapesi paranāsitaṃ.

38.

Damiḷe ye’nuvattiṃsu, kulīnā kulagāmavā;

Te maṃ vā sāsanaṃ vā no, rakkhiṃsū’ti pakuppiya.

39.

Tesaṃ gāme gahetvāna, gāme svākāsirakkhake;

Rohaṇā’gamma te sabbe, kulīnā tamupaṭṭhahuṃ.

40.

Tesaṃ sakkārasammānaṃ, yathāyogamakāsi so;

Amacce attano dukkha-sahāyecā’bhi tosayi.

41.

Bandhāpetvā mahāgaṅgaṃ, kedāre’kā thirodake;

Mahāpāḷamhi bhikkhūnaṃ, sālibhattañca dāpayi.

42.

Paṅgurogā turaṭṭānaṃ, sālāyokāsi buddhimā;

Kāḷavāpiṃca gaṇhitvā, bandhi goṇaṃ mahānadiṃ.

43.

Mahāvihāraṃ katvāna, pantiyuttamanākulaṃ;

Tathā bodhigharañceva, dassaneyya makārayi.

44.

Bhikkhavo paritosetvā, paccayehi catūhipi;

Dhammāsoko’va sokāsi, saṅgahaṃ piṭakattaye.

45.

Aṭṭhārasavihāre ca, theriyāna makārayi;

Sampannabhoge dīpamhi, aṭṭhārasa ca vāpiyo.

46.

Kāḷavāpī vihāro ca, koṭipassāvanāmako;

Dakkhiṇa girināmo ca, vihāro vaḍḍhamānako.

47.

Paṇṇavallakabhūto ca, bhallātakasanāmako;

Pāsāṇasinne desamhi, dhātuseno ca pabbato.

48.

Maṃ gano thūpaviṭṭhi ca, dhātusenopi uttare;

Pācina kambaviṭṭhi ca, tathā antarame giri.

49.

Antāḷi dhātuseno ca, kassapiṭṭhika pubbako;

Rohaṇedāyagāmo ca, sālavāṇo vibhīsano.

50.

Vihāro bhallivāṇo ca, aṭṭhārasanaruttamo;

Pādūlakaṃ hambalaṭṭhi, mahādatthādivāpi yo.

51.

Khuddake ca vihāreso, aṭṭhārasanaruttamo;

Vāpīyo ca tathākatvā, tesameva tu dāpayi.

52.

Pañcavīsati hatthañca, mayūrapariveṇakaṃ;

Haritvā’kāsipāsāda-mekavīsati hatthakaṃ.

53.

Kumārasenassa’petvā, pubbabhogaṃ visodhayi;

Kāḷavāpimmibhāgaddhaṃ, khettānañca satadvayaṃ.

54.

Loha pāsadake jiṇṇe, navakammamakārayi;

Mahāthūpesu chattāni, tīsu jiṇṇāni kārayi.

55.

Devānaṃpiyatissena, kataṃ bodhimahaṃ viya;

Sinhānapūjaṃ bodhissa, varabodhissa kārayi.

56.

Dhāvanā lobhanāvāyo, tattha pūjesi soḷasa;

Alaṅkāraṃ munindassa, abhisekañca kārayi.

57.

Mahābodhi patiṭṭhānā, oraṃ laṅkāya bhūmipā;

Yāva dvādasamaṃ vassaṃ, bodhipūjamakārayuṃ.

58.

Mahāmahindattherassa , kāretvā paṭibimbakaṃ;

Therassā’lāhanaṃ netvā, kātuṃ pūjaṃ mahārahaṃ.

59.

Datvā sahassaṃ dīpetuṃ, dīpavaṃsaṃ samādisi;

Ṭhitānaṃ tattha bhikkhūnaṃ, dātuñcāṇāpayiguḷaṃ.

60.

Bhikkhussa attano sīse, saṅkārokiraṇaṃ saraṃ;

Lābhaṃ nādāsi vutthassa, pariveṇassa attano.

61.

Phātikammaṃ bahuṃ’kāsi, vihāre abhayuttare;

Silāsatthussa kāresi, mandirañca samaṇḍapaṃ.

62.

Buddha dāsakatenette, naṭṭhe’nagghamaṇi dvayaṃ;

Akāsi nettaṃ satthussa, raṃsi cūḷāmaṇiṃtathā.

63.

Maṇihi ghananīlehi, kesā vattaṃ sumuttamaṃ;

Hemapaṭṭaṃ tathevuṇṇa-lomaṃ sovaṇṇa cīvaraṃ.

64.

Pādajālaṃ suvaṇṇassa, padumaṃ dīpamuttamaṃ;

Nānārāgambaraṃ tattha, pūjayittha asaṃkhiyaṃ.

65.

Akāsi paṭimā gehe, bahumaṅgalacetiye;

Bodhisatte tathā’kāsi, kāḷaselassa satthuno.

66.

Upasumbhavhayassāpi, lokanāthassa kārayi;

Raṃsīcūḷāmaṇiñceva, abhisekavhayassa ca.

67.

Buddhabimbassa kāresi, pubbe vuttaṃ piḷandhanaṃ;

Vāmapassamhi bodhissa, bodhisattagharaṃ tathā.

68.

Metteyyassa ca kāresi, sabbaṃ rājapiḷandhanaṃ;

Samantā yojane tassa, tadā rakkhañca yojayi.

69.

Kārāpesi vihāresu, dhāturājavhapantiyo;

Tathā satasahassena, mahābodhigharaṃ varaṃ.

70.

Thūpāramamhi thūpassa, pūjaṃ jiṇṇavisodhanaṃ;

Dāṭhā dhātugharecāpi, jiṇṇassa paṭisaṅkharaṃ.

71.

Dāṭhādhātukaruṇḍañca, raṃsiñca ghanakoṭṭimaṃ;

Mahagghamanisaṃkiṇṇaṃ, suvaṇṇa padumāni ca.

72.

Dāṭhādhātumhi pūjesi, pūjācākā asaṅkhiyā;

Cīvarādīni dāpesi, bhikkhūnaṃ dīpavāsinaṃ.

73.

Kārāpetvā vihāresu, navakammaṃ tahiṃ tahiṃ;

Pākāre ca gharetvā’kā, sudhākammaṃ manoharaṃ.

74.

Mahācetittaye katvā, sudhākammaṃ mahārahaṃ;

Suvaṇṇachattaṃ kāresi, tathā vajiracumbaṭaṃ.

75.

Mahāvihāre pāpena, mahāsenena nāsite;

Vasisuṃ dhammarucikā, bhikkhū cetiyapabbate.

76.

Katvā ambatthalaṃ thera-vādānaṃ dātu kāmako;

Yācito tehi tesaṃ’va, adāsi dharaṇī pati.

77.

Dātu paṭhānanāvañca, kāretvā kaṃsalohajaṃ;

Dānavaṭṭaṃ pavattesi, ambaṇebhi dvipañcahi.

78.

Anto bahi ca kāretvā, nagarassa jinālaye;

Paṭimāyo ca pūjesi, dhammāsokasamo’samo.

79.

Tassa puññāni sabbāni, vatthu paṭipadaṃ naro;

Ko hi nāma samatthoti, mukhamattaṃ nidassitaṃ.

80.

Tassa puttaduve āsuṃ, kassapo bhinnamātiko;

Samānamātiko ceva, moggallāno mahabbalo.

81.

Tathā pāṇasamā ekā, duhitā ca manoramā;

Bhāgineyyassa pādāsi, senāpaccañca tañca so.

82.

Vinā dosena tāḷesi, kasāyūrusu so’pitaṃ;

Rājā disvāna duhitu-vatthaṃ lohitamakkhitaṃ.

83.

Ñatvā taṃ mātaraṃ tassa, naggaṃ jhapesi kujjhiya;

Tatoppabhutiso baddha-vero saṅgamma kassapaṃ.

84.

Rajje netaṃ palobhetvā, bhinditvā pituantare;

Saṅgahetvā janaṃ java-gāhaṃ gāhāpayī patiṃ.

85.

Ussāpesi tato chattaṃ, kassapo pitupakkhiye;

Vināsetvā jane laddha-sabbapāpasahāyako.

86.

Moggallāno tato tena,

Kātukāmo mahāhavaṃ;

Aladdha balatāya’gā,

Jambudīpa balatthiko.

87.

Mahārajja vināsena, viyogena ca sūnuno;

Baddhanāgāravāsena, dukkhitampi durādhipaṃ.

88.

Dukkhāpetumapaññoso, āha kassaparājakaṃ;

Nidhi rājakulerāja-gutta te pitarā iti.

89.

Ne’ti gutte na jānāsi, cittametassa bhūmipa;

Moggallānassa kāpeti, nidhiṃsoti tadabrūvi.

90.

Sutvā taṃ kupito dūte, pāhesī pitusantikaṃ;

Ācikkhatu nidhiṭhāna-miti vatvā narādhamo.

91.

Māretu amhe pāpassa, tassupāyo’ti cintiya;

Tuṇhī ahosi te gantvā, rājakassa nivedayuṃ.

92.

Tato’tīva pakuppitvā, pesayittha punappunaṃ;

Sādhu disvā sahāyamme, nhatvāna kāḷavāpiyaṃ.

93.

Parissāmīti cintetvā, āha dūte sace mamaṃ;

Kāḷavāpiṃsamāpeti, sakkā ñātunti te gatā.

94.

Rañño āhaṃsu rājāpi, tuṭṭhahaṭṭho dhanatthiko;

Pesesi dūte datvāna, rathaṃ jiṇṇena vājinā.

95.

Evaṃ gacchati bhūpāle, pājento rathiko rathaṃ;

Khādanto lājamassāpi, kiñci mattaṃ adāsi so.

96.

Taṃ khāditvā pasīditvā, tasmiṃ pāṇamadā tadā;

Moggallānassa taṃ kātuṃ, saṅgahaṃ dvāranāyakaṃ.

97.

Evaṃ sampattiyo nāma, calā vijjullatopamā;

Tasmā tāsu pamajjeyya, ko hi nāma sacetano.

98.

Rājā etītisutvāna, thero so tassa soha do;

Laddhā māsodanaṃ maṃsaṃ, sāṇuṇañca varaṃ saraṃ.

99.

Rājā roceti etanti, gopayitvā upāvisi;

Gantvā rājāpi vanditvā, ekamantamupāvisī.

100.

Evaṃ nisinnā sampatta-rajjā viya ubhopi te;

Aññamaññā’bhilāpena, nibbāpesuṃ mahādaraṃ.

101.

Bhojayitvāna taṃ thero, ovaditvā anekadhā;

Appamāde niyojesi, dassetvā lokadhammataṃ.

102.

Tato vāpī mupagamma, oggayhitvā yathā sukhaṃ;

Nhayitvā pivitvā ca, āhevaṃ rājasevake.

103.

Ettakaṃ me dhanaṃ bho’ti, sutvā taṃ rājasevakā;

Āparitvā puraṃrañño, nivedesuṃ nirissaro.

104.

Dhanaṃ rakkhati puttassa, dīpe bhindati mānuse;

Jīvanto’yaṃtī kujjhitvā, āṇāpesi camūpatiṃ.

105.

Mārehi pitaraṃ meti, diṭṭhā piṭṭhīti verino;

Haṭṭhatuṭṭho tiruṭṭhoso, sabbālaṅkaramaṇḍito.

106.

Rājānamupasaṅkamma, purato ca’ssa caṅkami;

Rājādisvā ca cintesi, pāpiyo’yaṃ mataṃ mama.

107.

Kāyaṃ viya dukkhāpetvā, narakaṃ hetu micchati;

Rosuppādena tasseva, kiṃpuremi manorathaṃ.

108.

Iti mettāyamāno taṃ, āha senāpatiṃ pati;

Moggallāne tvayiceva, ekacitto ahaṃ iti.

109.

Hasaṃcālesi sīsaṃso, disvā taṃ jānibhūpati;

‘‘Nūna māreti ajjā’’ti, tadā sāhasikopi so.

110.

Naggaṃ katvāna rājānaṃ, sasaṅkhalika bandhanaṃ;

Puratthābhimukhaṃ katvā, antobandhiya bhittiyaṃ.

111.

Mattikāya vilimpesi, evaṃ disvāpi paṇḍito;

Ko hi rajjeyya bhogesu, jīvitepi yasepi vā.

112.

Dhātuseno narindo so, evaṃ puttahato gato;

Aṭṭhārasahi vassehi, devarājassa santikaṃ.

113.

Kāḷavāpī mayaṃ rājā, kārāpento samāhitaṃ;

Passitvā bhikkhumetantu, vuṭṭhāpetuṃ samādhito.

114.

Asakkonto khipāpesi, paṃsuṃ bhikkhussa matthake;

Sandhiṭṭhiko vipākoyaṃ, tassa kammassa dīpito.

115.

Dasāpite rājavarā sabhogā,

Upāgamuṃ maccumukhaṃ sabhovā;

Aniccataṃ bhogavato dhane ca,

Disvā sapañño vibhavaṃ icche.

Sujanappasādasaṃvegatthāya kate mahāvaṃse

Dasarājako nāma

Aṭṭhatiṃsatiemā paricchedo.

TẢI MOBILE APP PHẬT GIÁO THERAVĀDA ĐỂ XEM THÊM NHIỀU THÔNG TIN HỮU ÍCH (ANDROID & IOS)