Dvicattālīsatima pariccheda
Cha rājako
Saṅghatisso tato āsi, asiggāho mahīpati;
Sāsanassa ca raṭṭhassa, vuddhikāmo naye rato.
Ṭhānantaraṃ yathārahaṃ, datvā saṅgaṇhiso janaṃ;
Tadā khuddakarājassa, moggallāno camūpati.
Vasanto rohaṇe sutvā, saṅghatissassa rājataṃ;
Khandhavāraṃ sayuddhatthaṃ, mahāgalle nivesayi.
Saṅghatisso ca sutvā taṃ, balakāyamapesayi;
Yujjhituṃ tena tajjesi, moggallāno mahabbalo.
Tato hatthassamādāya, gantvā rattivihārakaṃ;
Balaṃ so sannipātento, vāsaṃ tattheva kappayi.
Rājā sutvā punā’gantvā, kadallādīnivātake;
Yujjhitvā taṃ palāpetvā, pesetvā balamattano.
Sayaṃ puramupāgañchi, sopi naṭṭhaṃ savāhiniṃ;
Puna pākatikaṃ katvā, kareheramupāgami.
Rañño senāpati puttaṃ, pesetvā corasantikaṃ;
Yena kenaci lesena, sayaṃ dukkhiva dummano.
Āturo viya bāḷhaṃ so, hosi mañcaparāyano;
Rājā sutvā pavattitaṃ, upasaṅkamma taṅkhaṇe.
Mā tvaṃ soci kumārassa, sammānetvānusāsiya;
Handa tvaṃ nagaraṃ rakkha, nate sakkā mayā saha.
Yuddhamaṇḍalamāgantuṃ, gilānattāti yojayi;
Ubbāsite jane sabbe, vicchinne rājabhojane.
Mahāpāḷimhi sampakkaṃ, rañño bhojanamāharuṃ;
Rājā dvisvā’ti nibinno, yāva mando na hessati.
Ekko pīti vicintetvā, yuddhāya samāsā’gamā;
Saddhiṃ puttena āruyha, hatthiṃsannaddhavāhano.
Thokeneva balenāgā, pācinatissapabbataṃ;
Evaṃ ubhayato cūḷa-saṅgāme paccupaṭṭhite.
Senāpatisamittaddu, yuddhamārabhi pacchato;
Putto disvā narindassa, ghātessāmi imaṃ iti.
Āha rājā nivāresi, mā te rucci balaṃ idaṃ;
Neva sakkā’dhivāsetuṃ, atimandaṃ hanissati.
Duvinnaṃ balakāyānaṃ, rājāmajjhagato ahu;
Tato senā dvidhā’hosi, corasenāpatīpati.
Rañño nāgo madhukavha rukkhacchāyaṃ samāvisi;
Tadā chattaṃ patitassa, sākhamāhacca bhūmiyaṃ.
Corassa senā taṃ ditvā, haritvā sāmino adā;
So taṃ ussāpayichattaṃ, ṭhatvāpabbatamuddhani.
Tadā rājabalaṃ rājā, nunamesoti cintiya;
Gantvā taṃ parivāresi, rājā āsi tadekako.
Hatthikkhandhā tadoruyha-puttaṃ’maccañca sohadaṃ;
Upāvisi samīpamhi, merumajjarakānanaṃ.
Moggallāno tato laddha-jayo vāhanamādiya;
Senāpatiṃca mittadduṃ, tassa puttañca pāpinaṃ.
Upāgamma puraṃ rājā, āsī laṅkā talādhipo;
Tato cintesi jīvante, sattumhi na sukhaṃ iti.
So sutvā pubbarājassa, putto etthāti kujjhiya;
Āṇāpesi ca tassā’su, hatthapādāni chindituṃ.
Upakkami tadā raññā, āṇatto puriso khaṇe;
Chindituṃ hatthapādaṃ so, kumāro rodi dummano.
Pūvakhādakahatthaṃ me, chindeyyaṃ ce tadā ahaṃ;
Khādisaṃ tena pūveti, haṃ sutvā rājakammiko.
Roditvā paridevitvā, rājāṇāya dukhaddito;
Vāmaṃ hatthañca pādañca, tassa chindi narādhamo.
Jeṭṭhatisso palāyitvā, rañño putto’paro agā;
Aññato malayaṃ desaṃ, merukandaranāmakaṃ.
Rājā’tha sasutā’macco, gantvā veḷuvanaṃ raho;
Codito tattha bhikkhūhi, kāsāvāni samādiyi.
Bhikkhuvesaṃ gahetvāna, rohaṇaṃ gantumānaso;
Maṇihīraṃ samāgañchi, tatraṭhā rājasevakā.
Sañjānitvā tayopete, tesaṃ pādevarujjhiya;
Sāsanaṃ tassa pesesuṃ, rājā sutvā visesato.
Tuṭṭho āṇāpayi gantvā, sīghamādāya tejane;
Tato sīhagiriṃnetvā, tissaṅkaṃ nirupaddavaṃ.
Sīsaṃ gaṇhatha tattheva, rañño ca tanayassa ca;
Amaccaṃ pana jīvanta-māneyyātha mama’ntikaṃ.
Manussā evamāṇattā, te gahetvā tayojane;
Netvā sīhagiriṃkātuṃ, yathāvuttamupakkamuṃ.
Tato rājasuto āha, purise kammakārake;
Sīsaṃ me paṭhamaṃ chetvā, detha mayhaṃ sukhaṃ iti.
Rājaposā tathā’kāsuṃ, pacchāchindiṃsu rājino;
Sīsaṃ passatha bālānaṃ, kammaṃ kammavidūjanā.
Evaṃ aniccā bhogāhi, adhuvā asayaṃvasī;
Tattha laggā kathaṃ niccaṃ, sukhaṃ bho na gavesatha.
Rañño sāsanamāhaṃsu, amaccassa hitesino;
Taṃ sutvāna hasitvāna, idaṃ vacanamabravi.
Chinnasīso mayā diṭṭho, mayi jīvati sāmiko;
Ṭhapetvā hampi sevāmi, aho aññañhi sāmikaṃ.
Idha taṃ mārayitvāna, chāyaṃ tassa harissatha;
Aho aññāṇakā tumhe, maññe ummattakā iti.
Iti vatvāna so pāde, gahetvā sāmino sayi;
Tassa te haraṇopāyaṃ, apassantā yathā tathā.
Tassāpi sīsaṃ chetvāna, maccā ādāya tīṇi’pi;
Rañño dassetumāhacca, rājā tusittha nibbhayo.
Duṭṭhasenā patissā’dā, tato malayarājataṃ;
Asiggāhakaṭhānamhi, tassa puttaṃ ṭhapesi ca.
Thūpattayampi chādesi, vatthehi ahatehi so;
Tathā laṅkātale sabbe, thūpekāsi mahussavaṃ.
Kesadhātuñca nāthassa, dāṭhādhātuṃ tatheva ca;
Mahābodhiṃ sasakkaccaṃ, mahāpūjāya sakkari.
Sabbaṃ vesākhapūjādiṃ, cārittaṃnugataṃ akā;
Dhammakammena sodhesi, sabbaṃ sugatasāsanaṃ.
Piṭakānañca sajjhāyaṃ, mahāpūjāya kārayi;
Lābhaṃ datvā tirekena, pūjayittha bahussute.
Bhikkhūnaṃ dīpavāsīnaṃ, sabbesaṃ cīvaraṃ agā;
Āvāsesu ca sabbesu, kathinaṃ attharāpayi.
Paṭimāyo ca kāresi, jiṇṇañca paṭisaṅkhari;
Loṇakkhettañca pādāsi, saṅghassa tisatādhikaṃ.
Kārapiṭṭhimhi kāresi, moggallāna vihārakaṃ;
Vihārā piṭṭhigāmañca, sagāmaṃ vaṭagāmakaṃ.
Tathā cetiyagehañca’-kāsi rakkhavihārake;
Vihāraṃ naṃ bahunnaṃ so, bhogagāme bahū adā.
Evaṃ puññānī so’kāsi, appameyyāni bhūmipo;
Sampattīnamanicattaṃ, saranto pubbarājino.
Tadā kenaci dosena, kuddhomalayarājino;
Saritvā pubbarājassa, kataṃ tena virūpakaṃ.
Upāyena gahetvāna, hatthapādañca chedayi;
Taṃ sutvā so asiggāho, saputto rohaṇaṃgato.
Vasanto tattha so katvā, hatthe janapadaṃ lahuṃ;
Jeṭṭhasissamupagañchi, nilīnaṃ malaye ṭhitaṃ.
Saddhiṃ tenasaghātento, raṭṭhaṃ janapadaṃ khaṇe;
Doḷapabbatamāgamma, khandhāvāraṃ nivesayi.
Rājā sutvāna taṃ sabbaṃ, sannaddhabalavāhano;
Khandhāvāraṃ nivesesi, gantvā tasseva santikaṃ.
Tadā pajjararogena, manussārājino bahū;
Upaddutā matā āsuṃ, taṃ sutvā so asiggaho.
Yuddhamārabhivegena, rañño senātidubbalā;
Pabhijjitvā palāyittha, rājāpacchā palāyi so.
Disvā ekākinaṃ yantaṃ, sīhapabbatasantike;
Asiggāho mahārājaṃ, mārayittha saparisaṃ.
Ohīnaṃ pacchato jeṭṭha-tissampi pana mārituṃ;
Sāsanaṃ tassa pesesi, ehi rājā bhavāhīti.
So taññatvā palāyitvā, nivatto malayaṃ agā;
Kathañhi laddhaṃ kicchena, rajjaṃso deti me iti.
Evaṃ kho dallanāmaṃ so, moggallānaṃ narissaraṃ;
Māretvā chahi vassehi, sampattabalavāhano.
Athā’gantvā asiggāho, anurādhapuraṃ varaṃ;
Rājā hutvā pavattesi, āṇācakkaṃ mahītale.
Sa silāmeghavaṇṇavho, saṅghaṃ bodhiñca vandiya;
Thūpattayañca sakkāsi, mahāpāḷiñca vaḍḍhayi.
Pāyāsaṃ’dāsi saṅghassa, sappiphāṇitasaṅkhataṃ;
Chātake atikicchamhi, parissāvanameva ca.
Sabbadānena saṅgaṇhī, kapaṇaddhivaṇibbake;
Pūvamūladhanaṃcā’dā, kumārānaṃ mahādayo.
Vihāre abhaye buddhaṃ, pūjayittha sīlāmayaṃ;
Jiṇṇañca gehaṃ tassā’kā, nānāratanacittikaṃ.
Kolavāpiñca datvāna, ārakkhatthaṃ jinassa so;
Pūjaṃ sabbopahārehi, sabbakālaṃ pavattayi.
Evaṃ tasmiṃ mahīpāle, vasante puññabhājane;
Nāyako sirināgavho, jeṭṭhatissassa mātulo.
Gantvāna paratīraṃ so, ādāya damiḷe bahū;
Āgantvā uttaraṃ desaṃ, gaṇhituṃ tamupakkami.
Rājāpi sutvā taṃ gantvā, yujjhitvā rājamittake;
Gāme hantvāna taṃ tena, damiḷe saddhimāgate.
Hatasese gahetvāna, katvā paribhavaṃ bahuṃ;
Adāsi dāse katvāna, vihāresu tahiṃ tahiṃ.
Evaṃsampattavijaye, puramāgammabhūmipe;
Sabbaṃ raṭṭhaṃ visodhetvā, vasante akuto bhaye.
Bhikkhubodhī sanāmo’tha, vihāre abhayuttare;
Dussīle bahule disvā, pabbajjāya navopi so.
Rājānamupasaṅkamma, dhammakammamayācatha;
Rājā te neva kāresi, dhammakammaṃ vihārake.
Dussīlā nihaṭā tena, sabbe mantiya ekato;
Raho taṃ mārayitvāna, taṃ kammaṃ paṭibāhayyuṃ.
Rājā sutvā tadā kuddho, sabbegaṇhiya ekato;
Akā pokkharaṇī pāle, chinnahatthe sabandhane.
Aññe tattha sataṃ bhikkhū, jambudīpe khipāpayi;
Saranto tassa ussāhaṃ, parisodhesi sāsanaṃ.
Bhikkhū theriyavāde so, kātuṃ tehi uposathaṃ;
Ārādhetvā paṭikkhitto, pakuppitvā anādaro.
Akkositvā ca bhāsitvā, vācāhi pharusāhi so;
Bhikkhū te akkhamāpetvā, dakkhiṇaṃ desamajjhagā.
Tassa so mahatā phuṭṭho, rogena marisajjukaṃ;
Evaṃ navahi vassehi, pariccaji mahītalaṃ.
Tassa putto tato agga-bodhi nāmo kumārako;
Āsi rājāsirisaṅgha-bodhināmena visuto.
Kaṇiṭṭhaṃ bhātaraṃ māṇaṃ, oparajje’bhisañciya;
Tassā’dā dakkhiṇaṃ desaṃ, sayoggabalavāhanaṃ.
Rājā so pubbarājūnaṃ, pavattaṃ na vināsiya;
Raṭṭhaṃ dhammena pālesi, saṅghañca bahumānayi.
Jeṭṭhatisso’tha taṃ sabbaṃ, suṇitvā malaye ṭhito;
Ariṭṭhaṃ girimāgamma, saṅgahesi mahājanaṃ.
Katvā hatthagate pubba-dakkhiṇe susamānase;
Kamena puramāgantu-mārabhittha mahābalo.
Dāṭhāsiva mamaccañca, gahetuṃ pacchimaṃ disaṃ;
Pesayitvā sayaṃ gāme, vasittha siripiṭṭhike.
Rājā nisamma taṃsabbaṃ, uparājaṃ visajjayi;
Sabalaṃ pacchimaṃ desaṃ, so gantvā taṃ palāpayi.
Potakaṃva kulāvamhi, sakkā hantunti dārakaṃ;
Māyettaṃ āgataṃ rājā, kumārā’macca maggahī.
Jeṭṭhatissaṃpi etaṃva, gaṇhissāmīti cintiya;
Thokeneva balenāgā, nirāsaṅkotivikkamo.
Jeṭṭhasissopi taṃ sutvā, sannaddhabalavāhano;
Sāgaro bhinnavelova, rājasenaṃ samotthari.
Rājasenā pabhijjittha, rājā āruyha kuñjaraṃ;
Eko aññātavesena, palāyitvā khaṇena so.
Chaṭṭhe māsamhi rajjamhā, nāvamāruyha sajjukaṃ;
Jambudīpamagāhitvā, dhanaṃ desañca ñātake.
Jeṭṭhatisso tato hutvā, pure rājāyathā pure;
Sabbaṃ kiccaṃ pavattesi, paripālesi sāsanaṃ.
Mahādāragiriṃ so’dā, vihāre abhayuttare;
Mahāvihārassā’dāsi, mahāmettavhabodhikaṃ.
Goṇḍigāmañca pādāsi, rājā jetavanassa so;
Mātulaṅgaṇakañceva, gāmañco dumbaraṅgaṇaṃ.
Mahānāgassa pādāsi, padhānagharakassa so;
Kassapassa girissāpi, āhāraṃ ambilāpikaṃ.
Gāmaṃ kakkhalavitthiñca, adāveḷuvanassa so;
Gaṅgāmāti vihārassa, kehetaṃ gāmakaṃ adā.
Antarāgaṅgasavhassa, cullamātikagāmakaṃ;
Mayettikassapāvāse, sahanna nagaraṃ adā.
Kāḷavāpi vihārassa, udavhaṃ gāmamādisi;
Ete caññeca so bhoga-gāmehi paripūrayi.
Jiṇṇaṃ satasahassehi, tīhi so paṭisaṅkhari;
Bhikkhūnaṃ dīpavāsīnaṃ, ticīvaramadāsi ca.
Jambudīpagatassā’suṃ , rañño sodariyā narā;
Tattha tattha nilīnā te, desaṃ hantumupakkamuṃ.
Sutvā taṃ jeṭṭhatisso’tha, kāḷavāpiṃupacca so;
Yujjhanto tehi tattheva, vāsaṃ’kāsi savāhano.
Paratīraṃ gato rājā, gahetvā damiḷaṃ balaṃ;
Kāḷavāpimupāgamma, kātuṃ yuddhamupakkami.
Jeṭṭhatissopi sannaddha balakāyo dhanāyudho;
Jambudīpaṃ gamāpetvā, amaccaṃ dāṭhasivakaṃ.
Vammitaṃ gajamāruyha, yujjhanto attano balaṃ;
Ohīyamānaṃ disvāna, āruḷhaṃ attanā saha.
Mahāmaccavaco vedaṃ, sandesaṃ me mahesiyā;
Ārocehi yathākāmaṃ, pacchā tava karissati.
Pabbajitvā mahādevī, sajjhāyitvā ca āgamaṃ;
Abhidhammaṃ kathetvāna, pattiṃ dehīti rājino.
Iccetaṃ sāsanaṃ datvā, damiḷe āgatāgate;
Yāva yuddhaṃ nihantvāna, āyumhi khayamāgate.
Veḷuppadamiḷaṃ nāma, disvā yujjhitumāgataṃ;
Tambulatthaviyaṃ hatthe, rakkhanto churikaṃ tadā.
Tato nikkaraṇiṃ sammā, gahetvā sīsamattano;
Chetvā hatthimhi appetvā, churikaṃ kosiyaṃ khipi.
Ugghosayi mahāsenā, mahāmaccopi so tadā;
Gantvā’bhiyogaṃ vatvāna, sīsacchedamhi rājino.
Sandesaṃ deviyā vatvā, tāya pabbajjasāsane;
Samāpito bhidhammamhi, saddhimaṭṭhakathāya hi.
Dhammāsanā samoruyha, nisīdiya mahītale;
Ehi rañño mahākāraṃ, dassehī’ti niyojito.
Nisajja purato tassā, chinditvā sīsamattano;
Khipitvā churikaṃ āha, evaṃ devo mato iti.
Sā taṃ disvā-tisokena, phāletvā hadayaṃ matā;
Evaṃ pañcahi māsehi, rājā so tidivaṃ gato.
Evaṃ vijitasaṅgāmo, sattavo abhimaddiya;
Rajjaṃ pākatikaṃ katvā, viharanto pure vare.
Uparājassa nāmena, kāritassa pana’ttanā;
Mahallarājā savhassa, padhānagharakassa so.
Addhā gāmadvayaṃ rājā, haṅkāraṃ sāmugāmakaṃ;
Kehellarājabhāgañca, sabbepi paricārake.
Tathā jetavanassa’dā, mahāmaṇikagāmakaṃ;
Mayettikassapāvāsaṃ, sālagāmena pūjayi.
Ambillapadaraṃ cā’dā, cetiyassa girissa so;
Pulatthinagare kāsi, mahāpānādi dīpakaṃ.
Amaccā tassa māresuṃ, māṇavhaṃ yuvarājakaṃ;
Antopure’parajjhitvā, datvāpi samamettikaṃ.
Tato kassapanāmaṃ so, kaṇiṭṭhaṃ sakabhātaraṃ;
Pālento santatiṃ rājā, oparajje’bhisecayi.
Māṇassa maraṇaṃ sutvā, gahetvā damiḷe lahuṃ;
Dāṭhāsivo samāgañchi, gāmaṃ tintiṇī nāmakaṃ.
Tassāgamanamaññāma, nikkhamitvā savāhano;
Yujjhanto dvārase vasse, jambudīpaṃ palātavā.
Pahāya sabbaṃ gacchanto, saññāṇatthāya attano;
Ekāvaliṃ gahetvāva, ekākī so hi nikkhami.
Ekāvaliṃ vināceva, rājā hutvā yathāvidhiṃ;
Ahu dāṭhopatissoti, visuto dharaṇī tale.
Itaro laddhaokāso, rajjamaggahi yujjhiya;
Aññamaññaṃ palāpesuṃ, evaṃ te antarantarā.
Evaṃ ubhinnaṃ rājūnaṃ, saṅgāmenā’bhipīḷito;
Loko upadduto-sabbo vihīnadhanadhaññavā.
Dāṭhopatisso nāsesi, sabbaṃ pubbakarājūnaṃ;
Gaṇhī tīsu nikāyesu, sāraṃ dhātugharesu ca.
Suvaṇṇapaṭimāyo so, suvaṇṇaṃ gaṇhi bhindiya;
Soṇṇamālādikaṃ sabbaṃ, pūjābhaṇḍaṃ nirākari.
Thūpārāme tathāgaṇhi, sovaṇṇaṃ thupikaṃ ghare;
Mahaggharatanākiṇṇaṃ, chattaṃ bhindittha cetiye.
Mahāpāḷimhi nāvāyo, damiḷānaṃ sadāpayi;
Rājagehā nijhāpesuṃ, saddhiṃ dhātugharena te.
Pacchā vippaṭisārī so, desetuṃ, pāpamattano;
Kāresi saha bhogena, sākavatthuvihārakaṃ.
Bhāgineyyopi ratana-dāṭho iti jane suto;
Mahādīpādo hutvāna, sabhogo tamupaṭṭhahi.
Aggabodhimhi sampatte, rajjaṃ yuddhabalena ca;
Kassapo yuvarājā so, senaṃ rakkhitumattano.
Duppañño sahasā bhetvā, thūpārāmamhi cetiyaṃ;
Devānaṃpiyatissena, khuddarājena ceva hi.
Pubbakehica rājūhi, pūjitaṃdhanasārakaṃ;
Aggahesi dunnitīhi, pāpakehi purakkhato.
Dakkhiṇassa vihārassa, cetiyaṃ paribhindiya;
Aggahesi dhanaṃ sāraṃ, evamaññepi bhindayi.
Evaṃ karontaṃ taṃ rājā, dunnitikapurakkhataṃ;
Nāsakkhi kira vāretuṃ, aho pāpā nivāriyā.
Taṃ vāretu masakkonto, thūpārāmamhi cetiyaṃ;
Bhinnaṃ tena sakāresi, sahassena samaṅgalaṃ.
Tadā dāṭhopatissena, aggabodhi narissaro;
Jito rohaṇamevā’gā, sajjetuṃ balavāhanaṃ.
Tatra ṭhito soḷasame, vasse byādhihato mato;
Tadā tassa kaṇiṭṭho so, yuvarājāpi kassapo.
Dāṭhopatissa rājānaṃ, jambudīpaṃ palāpiya;
Ekarajjamakādesaṃ, makuṭantu na dhārayi.
Sādhūnaṃ saṅgamene’sa, hutvā vippaṭisārako;
Nāsaṃ pāpassa kammassa, karissāmīti cintiya.
Pupphārāme phalārāme, vāpiyo’pi ca kārayi;
Mahācetittayañcāpi, mahāpūjāhi sakkari.
Thūpārāmañca pūjetvā, ekaṃgāmañca tassadā;
Sabbāgamiyabhikkhūhi, dhammaṃdesāpayittha ca.
Katvā maricavaṭṭimhi, pāsādaṃ sutthiraṃ tahiṃ;
Vāsayittha mahātheraṃ, nāgasāla nivāsitaṃ.
Tatraṭṭhaṃ tamupaṭṭhāya, paccayeti catūhi’pi;
Abhidhammaṃ kathāpesi, saddhimaṭṭhakathāya so.
Nāgasālakamāvāsaṃ, katvā tasseva’dāsi so;
Mahāniṭṭhilagāmañca, paccayatthāya tassa’dā.
Atha dāthopatisso so, jambudīpā idhāgato;
Mahantaṃ balamādāya, karonto tena āhavaṃ.
Kassapena susannaddha-vāhanena tato mari;
Dvādasāsuṃ kiretassa, rājabhūtassa hāyanā.
Tassa dāṭhopatissassa, bhāgineyyo sanāmako;
Jambudīpaṃ palāyittha, bhīto tamhā mahāraṇe.
Evaṃ aniccā vata sabbabhogā,
Sudullabhā ceva khaṇeva sobhā;
Tasmāhi etesu ratiṃ vihāya,
Bhaveyya dhammābhimukho hitesī.
Sujanappasādasaṃvegatthāya kate mahāvaṃse
Cha rājako nāma
Dvicattālīsatimo paricchedo.
TẢI MOBILE APP PHẬT GIÁO THERAVĀDA ĐỂ XEM THÊM NHIỀU THÔNG TIN HỮU ÍCH (ANDROID & IOS)