NHỮNG CÂU HỎI CỦA TRƯỞNG LÃO CUNDA
Một thời Đức Phật ngụ tại Kỳ Viên tịnh xá, lúc bấy giờ Trưởng lão Mahā Cunda, một bậc Thánh A-la-hán và là em trai của ngài Xá-lợi-phất, nhập vào một trạng thái tâm siêu việt gọi là Thánh Quả Định (phala samāpatti). Thông thường, khi không có điều gì khácđể làm, như đàm luận pháp hay thuyết pháp, các vị A-la-hán sẽ dùng thời giờ của mình để nhập vào một trong những thánh quả định này. Đôi khi vị ấy trú trong Diệt Thọ Tưởng Định (nirodhasamāpatti), một định chứng ở đây tất cả những hoạt động của tâm tạm thời ngưng lại. Hoặc vị ấy cũng có thể nhập vào A-la-hán Thánh Quả Định, một định chứng giữ cho vị ấy an trú trong sự tịch tịnh của Niết-Bàn. Sau khi trải qua trọn ngày trong trạng thái tâm này, vào buổi chiều Trưởng lão Cunda đi đến Đức Phật, sau khi đảnh lễ Đức Thế Tôn, Trưởng lão đã hỏi câu hỏi sau.
“Bạch Đức Thế Tôn, có rất nhiều quan kiến sai lầm liên hệ đến ngã luận thuyết (atta) hay thế giới luận thuyết (loka). Bạch Đức Thế Tôn, liệu một vị Tỳ-kheo có thể xua tan được những quan kiến sai lầm này hay hoàn toàn từ bỏ được chúng ngay khi vị ấy bắt đầu tác ý đến chúng không?”
CÂU HỎI CẦN ĐƯỢC GIẢI THÍCH
Trước khi Đạo Phật xuất hiện, một chúng sinh được gọi là atta (tự ngã) hay loka (thế giới). Có ba thế giới, đó là: chúng sinh thế giới (sattaloka, thế giới của các hữu tình chúng sanh), hữu vi thế giới (saṅkhāraloka – thế giới hiện tượng), và không gian thế giới (okāsaloka, thế giới vật lý). Như vậy, về bản chất atta và lola muốn nói đến cùng một sự vật, đó là, một hữu tình chúng sanh.
