Chánh Mạng (Sammāājīva)

Nói theo cách khác, chánh mạng là làm cho cuộc sống của mình không phạm vào các hình thức sát sanh, trộm cắp, tà dâm,… Các bậc trí thuở xưa mô tả chánh mạng là làm ruộng thích hợp, mua bán thích hợp, và v.v…Hiển nhiên làm ruộng thích hợp là cày cấy hay làm vườn bằng mồ hôi và sức lao động của chính mình không bạc đãi người khác. Mua bán thích hợp là mua hàng hoá với giá thích hợp không ngược đãi, sát sanh, trộm cắp hay lừa đảo người khác và rồi đem bán hàng hoá ấy thích hợp theo giá hiện hành. Ngày xưa những người buôn bán chỉ thu lợi một đồng trên sản phẩm đáng giá mười đồng. Về sau những người buôn trở nên tham lam và một số bán những hàng hoá của họ với lãi suất lên đến một trăm phần trăm hoặc hơn thế nữa. Đây không phải là mua bán thích hợp. Mua bán thích hợp là mua bán những hàng hoá có chất lượng thực sự với giá cả thích hợp không có bất kỳ một cố gắng đầu cơ trục lợi nào cả.

Những người bán hàng được lợi một cách thích hợp từ việc mua bán như vậy. Năm 1952 ở cửa hàng Zeygyo tại Mandalay có một người chủ cửa hàng tạp hoá nọ tên là Ko Nyan. Ông ta là một Phật tử Miến. Ông nói chuyện với khách hàng rất tử tế, “Thưa ông (bà) cần gì ạ?” Ông không bao giờ bán những món hàng của mình quá đắt mà luôn nói giá chính xác. Nếu có khách hàng nào mặc cả, ông sẽ nói, “Thưa ông (bà) tôi không thể giảm giá được nữa; Tôi chỉ lấy lời hai xu trên một đồng thôi ạ.” Cho dù người mua là một đứa con nít, ông cũng không bao giờ nghĩ đến việc đánh lừa chất lượng hàng hoá và giá cả. Nếu có món hàng nào bị bán lầm, người mua có thể đổi lại. Vì thế bốn hay năm người phụ tá cho ông luôn phải bận rộn (vì đông khách), có thể xem đây là một hình thức chánh mạng thực sự đáng giới thiệu.

Lại nữa, một nhân viên chính phủ hay một người làm công việc mua bán hay một phu khuôn vác nếu làm công việc của mình với đầy đủ ý thức trách nhiệm để có một đồng lương hợp lý là đã kiếm sống theo chánh mạng. Cũng vậy, người lái xe người hay người lái tàu làm việc có lương tâm và thu phí công bằng cho dịch vụ của mình cũng là chánh mạng.

 

 

Các bài viết trong sách

Trả lời

Từ điển
Youtube
Live Stream
Tải app