Ngoan Cố (Thambha 顽固)

Những người có tâm quá mạn thường không kính trọng những người đáng kính. Nếu một người không đảnh lễ hoặc nhường chỗ, nhường đường cho một bậc đáng kính, đó là dấu hiệu của tính kiêu căng tự phụ. Người đáng kính ở đây có nghĩa là ông, bà, cha, mẹ, thầy tổ hay bất kỳ một người lớn tuổi nào khác. Nó cũng có nghĩa là một người mà đời sống đạo đức và tâm linh của họ cao hơn chúng ta nhiều. Theo lời dạy của Đức Phật trong Kinh Tiểu Nghiệp Phân Biệt, những người thiếu lòng tôn kính đối với một người đáng kính sẽ phải đoạ vào địa ngục sau khi chết và nếu được trở lại làm người họ sẽ phải tái sanh trong những giai cấp thấp hèn; trong khi kính trọng người đáng kính là nhân đưa đến tái sanh thiên giới hoặc tái sanh làm người trong những gia đình quyền quý.

Māna có nghĩa là ngã mạn và đánh giá thấp người khác. Atimāna là quá mạn hay ngã mạn thái quá. Ngã mạn chỉ bị dập tắt hoàn toàn ở A-la-hán thánh đạo và vì thế nó được xem là một thói xấu mà một số vị Tỳ-kheo và hành giả có thể khắc phục được. Quá mạn của một số người còn là một chướng ngại trong mối quan hệ xã hội và sự thành đạt của họ. Rất ít người muốn có sự quan hệ với một người ngã mạn. Bạn bè và đệ tử của họ cũng dần dần giảm bớt, những người hơn họ thì không thích thái độ ấy và cuối cùng họ trở nên bị cô lập.

Trong số những vị thầy tôn giáo cũng vậy, có những vị rất ngã mạn. Cách nói và viết của họ đã để lộ rõ sự ngã mạn ấy. Họ phạm phải những sự không thận trọng và đôi khi vượt quá giới hạn trong nói năng và viết lách của họ. Một vị thầy ngã mạn có khuynh hướng xem thường những người khác và tự vẽ ra bức chân dung của mình như không có ai đồng đẳng về phương diện giới đức và sở học. Vì thế mặc dù vị ấy có thể là một vị Sayādaw (vị Trưởng Lão cao hạ) với đầy đủ khả năng trên mọi phương diện, vị ấy sẽ không phát đạt và thành công nhiều trong cuộc sống. Những cuốn sách của vị ấy có thể rất xuất sắc nhưng sẽ ít người đánh giá cao chúng.

Vì thế điều tốt nhất là đừng bao giờ ngã mạn hoặc có ngã mạn thì cũng ít thôi. Nhưng cái khó là ở chỗ người ngã mạn thường không biết được là mình ngã mạn. Nhiều khi sự ngã mạn của họ có thể không kiểm soát được bất chấp lời khuyên của người khác. Trái lại, họ còn có thể quy tội ngã mạn cho những người không hợp với họ. Hậu quả là, họ thấy khó để có được những mối quan hệ thân thiết với người khác. Tất nhiên một sự trải nghiệm như vậy sẽ làm cho họ biết được sự quá mạn của họ và giúp họ kiềm chế được nó.

 

 

Các bài viết trong sách

Trả lời

Từ điển
Youtube
Live Stream
Tải app