Mọi Hình Thức Của Sắc (Đề Mục Quán)
Tuy nhiên người hành thiền phải thấy được rằng phương pháp quán của mình là đúng. Thân vật lý là vô thường, khổ, không có một ngã thể, và bất tịnh. Vị ấy nên quán như vậy để nhận ra những dấu ấn của cuộc sống, đó là, vô thường (aniccā), khổ (dukkha), vô ngã (anatta), và bất tịnh (asubha). Để đạt được mục đích này trước tiên vị ấy phải biết bản chất của thân vật lý. Điều này đòi hỏi người hành thiền phải quan sát tất cả mọi hình thức hoạt động của thân vào khoảnh khắc sanh khởi của chúng.
Nói cách khác, người hành thiền phải quán tất cả mọi hình thức của sắc thể hiện trong toàn thân. Trong đó gồm sắc thô và cứng gọi là địa đại (patavī-dhātu) tiêu biểu bằng tóc,… Người hành thiền phải chánh niệm khi xúc chạm với tóc hay móng tay, móng chân, hay da,… Địa đại cũng phải được quan sát và ghi nhận khi có sự xúc chạm giữa răng và lưỡi hay giữa thịt và xương. Nói chung tất cả địa đại (yếu tố đất) cứng, thô hay mềm thể hiện ra đều là đề mục cho sự quán. Không có yếu tố đất nào không đáng để quán cả.
Thân thuỷ đại (āpo-kāya) lưu chảy và kết dính cũng phải được quán. Āpo-kāya có nghĩa là thuỷ đại hay yếu tố nước được tìm thấy trong mật, đàm, mủ, máu, mồ hôi,… Theo các bản chú gải Pāḷi yếu tố nước này không thể sờ thấy được, không phải là đối tượng của thân-xúc mà chỉ sau khi có sự tiếp xúc giữa thuỷ đại và các đại chủng khác kết hợp với nó thì mới có sự lưu chảy và ẩm ướt. Vì thế tính chất lưu chảy và kết dính của thuỷ đại chỉ rõ ràng khi một người tiếp xúc và quan sát những giọt nước mắt, nước mũi, nước miếng, mồ hôi,… Người hành thiền có thể quan sát bất cứ sự thể hiện nào của thuỷ đại.
Thân hoả đại (tejo-kāya) hoặc hoả đại nóng, ấm hay lạnh cũng phải được quan sát. Tejo-kāya bao gồm (1) sức nóng bình thường của thân khiến một người trở nên ngày càng già đi (2) sự nóng sốt vượt quá cái nóng bình thường của thân (3) cái nóng thiêu đốt và (4) cái nóng bên trong của hệ thống tiêu hóa làm nhiệm vụ tiêu hoá và đốt cháy tất cả thức ăn được ăn vào. Hoả đại cũng phải được người hành thiền quan sát bất cứ chỗ nào nó hiển hiện rõ ràng.
