Nội Dung Chính
Hoàn Thành Kiến Thức Trong Một Bài Kệ
Mức kiến thức mà người hành thiền phải có đã được chú giải giải thích khi bộ luận này mô tả một người hành thiền am tường như một người chỉ hiểu một bài kệ duy nhất nhưng sống đúng theo nó.
Như vậy sự hiểu biết thấu đáo về một bài kệ duy nhất có nghĩa là đã hoàn thành kiến thức. Dĩ nhiên nếu bạn hiểu nhiều hơn, thì càng tốt. Nhưng điều cần thiết là phải thực hành đúng theo những gì chúng ta hiểu. Bạn có thể tinh thông kinh điển nhưng kiến thức ấy sẽ có ít tác dụng nếu bạn không áp dụng nó vào cuộc sống hàng ngày của mình. Nó trở thành vô dụng và bạn cũng chẳng tốt hơn gì người hiểu biết ít về những giá trị đạo đức. Chẳng hạn, có câu chuyện về hai vị Tỳ-kheo trong chú giải Pháp Cú như sau:
Thời Đức Phật có hai người bạn ở kinh thành Xá-vệ cùng đi xuất gia với nhau. Sau khi học xong Luật Tạng (Vinaya) trong năm năm, hai vị được Đức Phật bảo rằng tuỳ theo quyết định của mình một vị Tỳ-kheo có thể làm một trong hai việc, đó là., hành thiền minh sát hoặc nghiên cứu Pháp. Một trong hai vị sư chọn hành thiền vì ông cảm thấy mình đã quá tuổi để có thể học pháp. Vì thế dưới sự hướng dẫn của Đức Phật, ông đi đến một trú xứ trong rừng để hành thiền và cuối cùng trở thành một vị A-la-hán đầy đủ bản lĩnh. Vị Tỳ-kheo kia học Pháp, thuyết giảng hết chỗ này đến chỗ kia cho 500 vị Tỳ-kheo.
Thời gian sau, một số đông Tỳ-kheo đi đến an cư mùa mưa trong rừng được vị Trưởng-lão hướng dẫn hành thiền và sau khi đắc A-la-hán thánh quả, các vị từ giã vị Trưởng-lão để đi về diện kiến Đức Phật. Vị Trưởng-lão nhờ các vị nhân danh mình đảnh lễ Đức Thế Tôn và các vị đệ tử của ngài cũng như vị Tỳ-kheo bạn hiện đang là pháp sư ở đó. Các vị Tỳ-kheo làm theo như vậy và vị Trưởng-lão Pháp sư đã giật mình khi thấy số đông Tỳ-kheo này tuyên bố là đệ tử của bạn mình. Ông đã không đánh giá cao về bạn mình như vậy. Ông tự hỏi tại sao một vị sư sống trong rừng chẳng bao giờ nghiên cứu Pháp lại có được nhiều đệ tử đến thế. Vì vậy ông nhất định sẽ vấn pháp khi vị sơn tăng này trở về.
Khi vị sơn tăng trở về diện kiến Đức Phật. Ngài gởi bát và y nơi phòng của vị Pháp sư và đi đến chỗ Đức Phật. Sau khi đảnh lễ Đức Phật xong, ngài quay trở lại chỗ bạn mình. Vị Pháp sư lúc đó đã sửa soạn một số câu hỏi để thử thách vị sơn tăng. Nhưng Đức Phật, sau khi đoán được ý định của vị pháp sư, đã đi đến chỗ cuộc hội ngộ để chặn trước bất kỳ cố gắng nào của ông nhằm làm bẽ mặt vị A-la-hán sống ở rừng bằng những câu hỏi không thích đáng. Vì một cố gắng như vậy sẽ đem lại cho ông những quả nghiệp rất nghiêm trọng.
Đức Phật đã hỏi vị pháp sư về các bậc thiền, sự đắc định và về danh và sắc (nāmarūpa)
Tất nhiên vị này không thể trả lời những câu hỏi của Đức Phật. Ông đã bối rối khi được hỏi về thánh đạo nhập lưu. Nhưng đối với vị sơn tăng thì câu hỏi không có gì là khó. Đức Phật cũng hỏi họ về ba thánh đạo cao hơn khác, vị pháp sư một lần nữa bối rối nhưng vị sơn tăng đã trả lời được mọi câu hỏi.
