Chú Giải Kinh Pháp Cú Quyển IV
Phẩm Voi: Tích Thớt Tượng Pāveraka
“Appamādaratā hotha
Sa cittaṃ anurakkhattha
Dugga uddharathattānaṃ
Paṃke sanno va kuñjaro”.
“Hãy vui không phóng dật,
Khéo phòng hộ tâm ý.
Kéo mình khỏi ác đạo,
Như voi bị sa lầy”.
Bậc Đạo Sư khi trú tại Jetavana, đề cập đến tượng Pāveraka của Quốc Vương Pasenadi, thuyết lên kệ ngôn nầy.
Được nghe rằng: Tượng ấy đã hết sức mạnh vì đã già nua, một hôm đi xuống hồ tắm bị mắc lầy không còn đủ sức để vươn lên khỏi bùn lầy. Mọi người thấy vậy bàn tán xôn xao: “Tượng nầy chưa kiệt sức”. Sự kiện nầy thấu đến tai Đức vua, Ngài truyền lệnh cho người quản tượng “đi cứu tượng khỏi đầm lầy”. Ông cho đánh chiêng trống lên như đang sẵn sàng lâm trận. Tượng nổi hăng rút chân ra khỏi đầm lầy. Chư Tỳ khưu thấy sự việc nầy về bạch trình với Bậc Đạo Sư. Ngài phán rằng:
– Nầy chư Tỳ khưu! Tượng ấy cố gắng rút mình ra khỏi đầm lầy. Cũng vậy, các ngươi hãy tinh cần rút ra khỏi đầm lầy phiền não, cho nên các ngươi hãy nổ lực như con tượng ấy.
Rồi Ngài thuyết lên kệ ngôn rằng:
327. Các ngươi hãy thỏa thích trong chánh niệm, hãy tinh cần canh phòng tâm, hãy rút mình ra khỏi đầm lầy như vậy.
CHÚ GIẢI:
Câu: Appamādaratā: là các ngươi hãy thỏa thích trong sự bất khinh suất.
Sa cittaṃ: nghĩa là hãy canh phòng tâm trong các cảnh trần như sắc trần… đừng để nó chạy ra theo.
Sanno: nghĩa là con tượng cố gắng rút chân ra khỏi đầm lầy, lên bờ được như thế nào, cả các ngươi cũng hãy nhiệt tâm nỗ lực rút khỏi đầm lầy phiền não, thành đạt Níp Bàn như vậy.
Dứt thời Pháp, chư Tỳ khưu ấy chứng quả A La Hán.
Dịch Giả Cẩn Đề
Pa Vê Rá Ká bị sa lầy,
Già yếu không mong thoát khỏi đây,
Quản tượng phất cờ rung trống trận,
Làm voi phấn khởi vượt lên ngay,
Tỳ khưu lợi dưỡng cũng sa lầy,
Chẳng thể tự mình thoát khỏi đây,
Đức Phật đóng vai người quản tượng
DỨT TÍCH TƯỢNG PĀVERAKA
