Chú Giải Kinh Pháp Cú Quyển IV
Phẩm Bà La Môn: Tích Trưởng Lão Ni Uppalavaṇṇā
“Vāri pokkharapatte va,
Āraggeriva sāsapo,
Yo na limpati kāmesu,
Tamahaṃ brūmi brāhmaṇaṃ”.
“Như nước trên lá sen,
Như hột cải đầu kim,
Người không nhiễm ái dục,
Ta gọi Bà-la-môn”.
Kệ ngôn nầy được Đức Đạo Sư thuyết ra khi Ngài ngự nơi Jetavana, đề cập đến Bà Uppalavannā.
Chuyện nầy được giảng rộng trong kệ ngôn “Madhuvā muññātibālo…” (Pháp
Cú 69).
Giảng thêm chi tiết rằng: Thời gian sau, chư Tỳ khưu ngồi tại Giảng đường, bàn luận cùng nhau rằng:
– Nầy chư Hiền, đến Bậc Vô Lậu mà còn thọ hưởng ngũ dục nữa, điều nầy có thật chăng? Sao lại không chứ, vì các Ngài không phải vô tri giác, không phải là cây cỏ, gò mối, cây đá chi. Da thịt vẫn còn tươi tốt, do vậy các vị Vô Lậu vẫn còn thọ hưởng dục lạc.
Đức Đạo Sư ngự đến phán hỏi rằng:
– Nầy chư Tỳ khưu! Các ngươi đang bàn luận về vấn đề chi thế?
Chư Tỳ khưu trình lên Ngài vấn đề đang bàn luận, Ngài dạy rằng:
– Nầy chư Tỳ khưu, Bậc Vô Lậu hằng không thích trong dục lạc, không thọ hưởng dục lạc, giống như giọt nước không thể dính trên lá sen được. Hoặc ví như hạt cải không thể dính trên đầu mũi kim được như thế nào, cả hai loại dục không thể dính mắc trong tâm của Bậc Vô Lậu như thế ấy.
Rồi Ngài tuyên thuyết lên kệ ngôn rằng: “Như nước trên lá sen. Như hột cải đầu kim. Người không nhiễm ái dục. Ta gọi Bà-la-môn”.
CHÚ GIẢI:
Yo na limpati…: nghĩa là người có tâm không dính mắc trong hai loại dục, tức là không luyến ái theo dục lạc như thế. Như Lai gọi người ấy là Bà la môn.
Dứt Pháp thoại nhiều người chứng đạt Thánh Quả.
Dịch Giả Cẩn Đề
Lậu tận Liên Hoa sắc mất trình,
Là để Tăng chúng khỏi phê bình,
Thánh nhân chắc cũng còn dục lạc,
Chẳng lẽ như cây đá vô tình,
Phật dạy: Liên Hoa Sắc Thánh Nhân,
Không còn vui thích hưởng dục trần,
Lá sen không bẩn vì giọt nước,
Ta gọi Bà la môn Chánh chân.
DỨT TÍCH TRƯỞNG LÃO NI UPPALAVAṆṆĀ
