Chú Giải Kinh Pháp Cú Quyển IV
Phẩm Chánh Đạo: Tích Nàng Patācārā
288. “Na santi puttā tāṇāya
Na pitā na’pi bandhavā
Antakenādhipannassa
Natthi ñātisu tāṇatā”.
289. “Etaṃ atthavasaṃ ñatvā
Paṇḍito sīlasaṃvuto
Nibbānagamanaṃ maggaṃ
Khippaṃ’eva visodhaye”.
“Một khi tử thần đến
Không có con che chở
Không cha không bà con
Không thân thích che chở”.
“Biết rõ lí lẽ trên
Kẻ trí siêng trì giới
Thấu triệt đường Níp Bàn
Sớm chứng thanh tịnh đạo”.
Pháp Cú nầy, Đức Thế Tôn thuyết ra khi Ngài ngự tại Jetavana, đề cập đến nàng Patācārā.
Sự tích nàng Patācārā cũng nằm trong phẩm NGÀN, được thuyết giảng đầy đủ ở kệ ngôn 113.
Lúc bấy giờ, Đức Bổn Sư biết rằng nàng Patācārā đã vơi bớt sầu khổ, nên dạy nàng rằng:
– Nầy Patācārā! Khi con người sang thế giới khác, thì vợ chồng, con cái, cha mẹ, anh em chi cũng không thể làm chỗ nương nhờ, chỗ trú ẩn, chỗ an toàn cho mình được cả. Bởi vậy, dầu cho có họ cũng như không mà thôi. Ai là bậc hiền trí thì phải lo giữ giới cho trong sạch và phải quét sạch con đường đi đến Níp Bàn.
Nói rồi, Ngài ngâm lên kệ ngôn rằng:
288. “Na santi puttā tāṇāya
Na pitā na’pi bandhavā
Antakenādhipannassa
Natthi ñātisu tāṇatā”.
289. “Etaṃ atthavasaṃ ñatvā
Paṇḍito sīlasaṃvuto
Nibbānagamanaṃ maggaṃ
Khippaṃ’eva visodhaye”.
“Một khi tử thần đến
Không có con che chở
Không cha không bà con
Không thân thích che chở”.
“Biết rõ lí lẽ trên
Kẻ trí siêng trì giới
Thấu triệt đường Níp Bàn
Sớm chứng thanh tịnh đạo”.
CHÚ GIẢI:
Pāṇāya: Để che chở giúp đỡ cho mình.
Bandhavā: Ngoài con cái và cha mẹ ra, còn những thân bằng quyến thuộc.
Antakenā’dhipannassa: Bị tử thần thắng phục. Quả nhiên, dầu cho tất cả thân nhân, nhất là con cái bao vây, chăm lo cúng dường cơm nước, thuốc men… và làm hết mọi công việc để giúp đỡ, che chở, nhưng tới giờ phút lâm chung thì phương tiện nào cũng không thể dùng để tránh cái chết được cả. Do nơi không có sự giúp đỡ, chở che lên nhau vì đó là việc vô ích. Bậc hiền trí ráng lo thu thúc thọ trì, gìn giữ Tứ thanh tịnh Giới và tiếp theo đó cấp tốc quét sạch phiền não theo đường Bát Chánh Đạo, là con đường đi đến Níp Bàn. Cuối thời Pháp, nàng Patācārā đắc quả Tu Đà Hườn. Ngoài ra còn nhiều người khác cũng đắc quả Thánh Quả, nhất là Tu Đà Hườn quả.
Dịch Giả Cẩn Đề
Chồng con, em út, mẹ cùng cha,
Một lúc trùng tang hết cả nhà,
Mệnh bạc, nóng lòng như lửa đốt,
Má hồng, đổ lệ tợ mưa nhòn,
Thất tình, tuột áo, quên mình khóc,
Loạn trí, đi đường, chọc chúng la…
Tỉnh ngộ liền đắc Sơ Thánh Quả,
Noi gương Từ Phụ đắp cà sa…
DỨT TÍCH NÀNG PATĀCĀRĀ
DỨT PHẨM ĐẠO – MAGGA VAGGA
DỨT PHẨM 20
