Chú Giải Kinh Pháp Cú Quyển IV
Phẩm Bà La Môn: Tích Nàng Kisāgotamī
“Paṃsukūladharaṃ jantuṃ
Kisaṃ dhamanisanthataṃ
Ekaṃ vanasmiṃ
Jhāyantaṃ tamahaṃ
Brūmi brāhmaṇaṃ”.
“Người mặc áo đống rác
Gầy ốm lộ mạch gân
Độc thân thiền trong rừng
Ta gọi Bà-la-môn”.
Kệ ngôn nầy được Đức Thế Tôn trú tại núi Gijjhakūṭa, đề cập đến nàng Kisāgotamī.
Tương truyền rằng: Một lần nọ, Thiên Vương Đế Thích Sakka cùng Thiên Tử tùy tùng đi đến núi Gijjhakūṭa đảnh lễ Đức Thế Tôn vào canh đầu. Sau khi đảnh lễ Đức Thế Tôn, Thiên Vương cùng tùy tùng ngồi xuống một bên.
Khi ấy, vị Tỳ khưu ni Kisāgotamī suy nghĩ rằng: “Ta nên đến đảnh lễ Bậc Đạo
Sư”.
Nàng Kisāgotamī theo đường hư không đến nơi ngự của Đức Thế Tôn, trông
thấy Thiên Vương Đế Thích nơi ấy, nàng quay trở về. Trông thấy nàng Kisāgotamī, Thiên Vương đến đảnh lễ nàng, rồi quay trở lại bạch hỏi Đức Thế Tôn rằng:
– Bạch Thế Tôn! Vị nữ ni ấy là ai thế? Vì sao vừa thấy Ngài, vị ấy lại ra về.
– Nầy Thiên Vương! Đó là Kisāgotamī, con gái của Như Lai. Nàng là người thù thắng nhất trong hàng Tỳ khưu ni về hạnh mặc y phấn tảo.
Rồi Ngài tuyên thuyết lên kệ ngôn rằng: “Người mặc áo đống rác. Gầy ốm lộ mạch gân. Độc thân thiền trong rừng. Ta gọi Bà-la-môn”.
CHÚ GIẢI:
Kisaṃ: nghĩa là người mặc y phấn tảo, hành những điều thích hợp với mình, gầy ốm, thân mình lộ gân xanh. Do vậy Đức Thế Tôn phán như thế.
Ekaṃ vanasmiṃ: nghĩa là ta gọi người hành thiền một mình trong nơi thanh
vắng là Bà la môn.
Dứt Pháp thoại nhiều người chứng đạt Thánh Quả như là Dự Lưu.
Dịch Giả Cẩn Đề
Đầu hôm Trưởng lão Gotami,
Về lễ Phật rồi, lại biến đi,
Đế Thích chưa quen nên hỏi Phật,
Bà vừa mới đến, ấy tên chi?
Phật đáp: Đầu đà phấn tảo y,
Tên Kiều Đàm ốm, Tỳ kheo ni,
Rừng sâu, siêng sống tu thiền định,
Mình lộ gân xương, sá kể chi?
DỨT TÍCH NÀNG KISĀGOTAMĪ
