Chú Giải Kinh Pháp Cú Quyển III
Phẩm Hỷ Ái: Tích Các Vương Tử Licchavī Giành Kỳ Nữ
“Ratiyā jāyatī soko,
Ratiyā jāyatī bhayaṃ;
Ratiyā vippamuttassa,
Natthi soko kuto bhayaṃ”.
“Hỷ ái sinh sầu ưu,
Hỷ ái sinh sợ hãi.
Ai giải thoát hỷ ái,
Không sầu, đâu sợ hãi?”.
Pháp cú nầy, Đức Bổn Sư thuyết khi Ngài trú tại ngôi Giảng đường nóc nhọn gần thành Vesalī, đề cập nhóm Vương Tử Licchavī.
Tương truyền rằng: Trong một ngày lễ hội, các vương tử Licchavī rủ nhau trang điểm lộng lẫy không ai bằng, rồi ra đi khỏi thành để đến vườn Thượng Uyển. Lúc Đức Bổn Sư vào thành đi bát, thấy các Vương Tử, Ngài gọi các Tỳ khưu và bảo rằng:
– Nầy các Tỳ khưu! Hãy nhìn xem các Vương Tử Licchavī kia. Các thầy nào chưa từng trông thấy Chư Thiên nơi Cung Đao Lợi thì hãy nhìn các Vương Tử nầy.
Nói rồi, Ngài ngự đi vào thành. Các Công Tử khi đi đến công viên có dắt theo một nàng kỹ nữ, vì ghen tuông tranh giành quyền làm chủ cô ấy, các Vương Tử đã đánh đập nhau máu chảy thành sông. Khi ấy người ta đặt các Vương Tử trên những chiếc cáng rồi khiêng các vị ấy trở về thành.
Bây giờ, Đức Bổn Sư sau khi thọ thực xong, vừa ra khỏi cổng thành, chư Tăng trông thấy các Vương Tử bị khiêng đến, thì bạch với Đức Thế Tôn rằng:
– Bạch Ngài! Các Vương Tử Licchavī từ lúc sáng sớm trang điểm lộng lẫy giống như Chư Thiên ra khỏi thành. Bây giờ vì tranh nhau cô kỹ nữ mà phải ra nông nổi nầy đây.
– Nầy các Tỳ khưu! Sự ưu tư, sự lo sợ khi sanh lên đều nương vào hỷ ái mà sanh ra.
Rồi Ngài thuyết lên kệ ngôn rằng:
“Ratiyā jāyatī soko,
Ratiyā jāyatī bhayaṃ;
Ratiyā vippamuttassa,
Natthi soko kuto bhayaṃ”.
“Hỷ ái sinh sầu ưu,
Hỷ ái sinh sợ hãi.
Ai giải thoát hỷ ái,
Không sầu, đâu sợ hãi?”.
CHÚ GIẢI:
Ratiyā: Sự đam mê ngũ trần dục lạc. Kỳ dư bài kệ nầy có ý nghĩa giống như hai kệ ngôn trước. Cuối Pháp thoại, nhiều Tỳ Khưu chứng đạt Thánh Quả, nhất là Dự Lưu Quả.
Dịch Giả Cẩn Đề
Các Vua Lực sĩ giống Chư Thiên
Ngày lễ đua nhau dạo ngự viên
Muốn hưởng ngũ trần, tranh quốc sắc
Thành toan nhất cử lập vương quyền
Ai thua ai thắng đều mang bịnh
Kẻ thị cùng phi, thảy đảo điên
Kỷ ái coi chừng nguy hiểm lắm
Sợ nó, từ nó khởi liên miên.
DỨT TÍCH CÁC VƯƠNG TỬ LICCHAVĪ
