SỰ THẬT NGỤY TẠO VÀ SỰ THẬT GỐC
Xin ngài giảng thêm về sự thật ngụy tạo và sự thật gốc!
Tất cả chúng sinh và không phải chúng sinh đều là sự thật do tâm tạo. Hay nói cách khác, sự thật về một chúng sinh nào đó hay sự vật nào đó, không phải chúng sinh đều là kết quả do tâm tạo.
Những cái mà chúng ta biết về nhân và quả đều là sự thật do tâm tạo. Cái gọi là tôi hay ta, của tôi hay của ta cũng chỉ có ở trong lý trí của chúng ta. Những cái gọi là tôi hay bạn chỉ là những sự thật do tâm tạo ra mà không phải là sự thật tối hậu. Đàn ông hay đàn bà, những thực tế đó chỉ có ở trong tâm, trong lý trí của chúng ta mà thôi.
Lý trí của con người cũng là sự thật do tâm tạo. Chúng ta hiểu nếu chúng ta làm được các việc phước thiện thì sẽ có quả tốt. Sinh ra mang hình hài của các súc sinh là do các hành động bất thiện đã tạo tác trong quá khứ. Tất cả các hành động mà chúng ta tạo tác rồi các kết quả của chúng cũng là các sự thật do tâm tạo. Xét về mặt lý trí, chúng ta sẽ thấy có các sự thực như tôi, ta, đàn ông, đàn bà, cái này, cái kia…Tất cả những câu trả lời xuất phát từ lý trí của chúng ta chỉ đúng với những đối tượng khác, những người khác.
Chúng ta luôn tiếp nhận, quan sát trong cuộc sống hàng ngày với cái nhìn của cái này hay cái kia. Chúng ta thấy là có người này là vì chúng ta thấy có hình dạng của một con người nào đó. Chúng ta thấy có bóng dáng của cái tôi, thấy thông qua hình dạng của một ai đó. Lý trí của chúng ta trả lời, có đáp án cho tất cả các vấn đề theo cách như vậy. Như thế, chúng ta đang sử dụng sự thật do tâm tạo một cách sai lầm.
Sử dụng trí tuệ do tâm tạo là cần thiết. Tuy nhiên, trí tuệ do tâm tạo không bao giờ có thể hiểu được sự thật gốc, hay sự thật gốc, trí tuệ gốc hay trí tuệ nguyên bản.
Bước đầu tiên để tiếp cận được sự thật gốc là chúng ta cần hiểu sự thật do tâm tạo chỉ là sự thật do tâm tạo mà thôi. Bước kế tiếp là chúng ta cần hiểu bản chất hay sự thật của sự thật do tâm tạo. Điều đó có nghĩa là chúng ta chỉ hành động mà thôi, chỉ hay biết mà thôi, chỉ kinh nghiệm mà thôi, chỉ sử dụng mà thôi, không phải để dính mắc hay chối bỏ những điều đó.
(To know the original truth, in the beginning, we need to know created truths as created truths. And then we must try to know the truth of created truths which is to use only, to do only, to know only, to experience only, not to reject and not to attach.)
Theo thói quen, khi chúng ta làm cái gì đó, bao giờ cũng có bóng dáng của tôi hay của một ai đó. Chúng ta có thói quen kinh nghiệm dưới góc nhìn của một ai đó, một con người nào đó. Điều này trở thành một tập quán, một thói quen cố hữu mà chúng ta không biết đến sự thật đằng sau nó.
Chúng ta phải luôn luôn nhớ sự thật do tâm tạo trong tất cả thời gian, trong tất cả hoạt động của mình. Khi việc quan sát, thực hành của chúng ta đã mạnh mẽ hơn, chúng ta cần hiểu về bản chất, sự thật của các hiện tượng do tâm tạo. Có nghĩa là chúng ta chỉ hành động mà thôi, chỉ sử dụng mà thôi, không chỉ áp dụng trong khi hành thiền mà trong tất cả các hoạt động thường nhật khác.
Chúng ta cần hiểu rõ về bản chất, sự thật các hiện tượng do tâm tạo và luôn luôn tuân thủ, hướng theo các sự thật này. Chúng ta sử dụng một cách sai lầm các sự thật do tâm tạo, chính vì vậy mà không thể hiểu được sự thật gốc hay sự thật của sự thật do tâm tạo.
Ngay như là trong hành thiền cũng vậy, hầu hết các thiền sinh cũng sử dụng các pháp môn một cách không đúng đắn. Chính vì vậy mà có nhiều vấn đề nảy sinh trong khi hành thiền.
Những cái biết truyền thống của chúng ta như là cái chúng ta biết về cái xác thân này, là sự hiểu biết sai lầm. Chính vì vậy mà chúng ta hiểu biết không đúng đắn về sự thật do tâm tạo, chúng ta cho rằng sự thật do tâm tạo chính là sự thật nguyên bản.
Chúng ta có thể mắc sai lầm hoặc trở thành ngốc ngếch nhưng đó chỉ là sự thật do tâm tạo và chúng ta có thể thay đổi được điều này. Còn sự thật nguyên bản hay sự thật gốc thì luôn như vậy, bất biến, chúng ta không thể thay đổi.
Chúng ta hiểu một cách sai lầm về sự thật do tâm tạo, chính vì vậy mà sự dính mắc nảy sinh. Nếu chúng ta không thể thay đổi, buông bỏ thì sự hiểu biết sai lầm luôn tồn tại. Vì vậy chúng ta cần hiểu rõ sự thật do tâm tạo chỉ là sự thật do tâm tạo. Tiếp theo, cần hiểu rõ về sự thật, bản chất của các sự thật do tâm tạo. Và kế tiếp, chúng ta chỉ đơn thuần hành động, tất cả hành động chỉ để để sử dụng mà thôi, chỉ kinh nghiệm mà thôi đối với bất kỳ hiện tượng nào xảy ra.
Chúng ta chỉ đơn thuần có sự hay biết đối với bản thân mình hay đối với người khác. Chúng ta chỉ sử dụng các khái niệm về chúng sinh hay không phải chúng sinh mà không có sự dính mắc ở đó.
Càng thực hành nhiều, chúng ta càng hiểu rõ về sự thật gốc, trí tuệ gốc. Sự thật gốc ở đây, tiếng Pali chính là Sắc pháp, tâm, tâm sở và Niết Bàn.
Thiền sư Sayadaw Ashin Ottamathara
Thiền viện Phước Sơn 06/2013
Sư Thư dịch
Nguồn: Facebook Thiền sư Ottamathara
