Vô Ơn (Makkha)
Makkha có nghĩa là thái độ vô ơn bạc nghĩa đối với người lẽ ra chúng ta phải biết ơn vì sự giúp đỡ hay hành động tốt của họ. Một người tốt phải có ý thức về lòng biết ơn đối với ân nhân của mình cho dù có thể bạn không có khả năng để trả nó. Ít nhất bạn cũng phải biết biểu lộ nó ra bằng lời nói và nếu có thể hãy đền đáp xứng đáng lòng tốt của kẻ khác. Đây là một phần trong truyền thống đạo đức của chúng ta tuy vậy một số kẻ ngu chìm đắm trong vô minh vẫn có khuynh hướng nói năng xấc xược đối với các bậc ân nhân của họ. Có thể nói họ là những kẻ vô ơn, nói năng nông nỗi về những gì mà cha mẹ, thầy tổ hay bạn bè đã làm cho họ. Một số không chỉ thiếu ý thức về lòng biết ơn mà họ còn làm những điều tai hại đến các bậc ân nhân của họ.
Theo Đức Phật, có hai loại người hiếm gặp ở đời, đó là người thi ân và người báo ân. Chúng ta thấy có những người luôn ưu tiên cho hạnh phúc của tha nhân. Trước tiên họ làm việc vì hạnh phúc của những người chưa từng làm điều gì lợi ích cho họ. Việc làm của họ được thúc đẩy bởi lòng từ ái và bi mẫn thuần khiết và họ không trông đợi bất kỳ một sự đáp trả nào từ những người thọ ân của họ. Những trường hợp của lòng vị tha thuần khiết, điển hình bằng tình thương của cha mẹ đối với con cái, như vậy quả thực là rất hiếm.
Hiếm không kém là những người có ý thức về sự biết ơn hay người biết đền ơn. Ít nhất chúng ta cũng phải biết nhìn nhận những gì chúng ta nợ ơn người khác và nếu có thể chúng ta nên đáp trả lại thiện chí của họ bằng lời nói hay hành động của mình. Chúng ta phải biết bảo vệ những người đã thi ân cho chúng ta nếu chúng ta thấy hay nghe người nào đó nói hay làm điều gì có hại cho họ. Chúng ta cũng còn phải biết thúc đẩy hạnh phúc của họ bằng hành động và lời nói của chúng ta. Một người biết nhìn nhận sự mắc nợ người khác bằng cách làm điều tốt để đáp trả như vậy trong Pāḷi gọi là katavedī, tức người báo ân.
Chúng ta không gán giá trị cho những vật có quá nhiều như cỏ, đá,…, vì ở đâu chúng cũng có cả. Nhưng đối với những vật hiếm như kim cương, đá quý thì rất có giá trị. Cũng vậy, người có ý thức về sự biết ơn vô cùng hiếm vì thế họ được xem là cao quý trong khi những người vô ơn mà bạn có thể thấy ở khắp mọi nơi thì tầm thường và hạ liệt. Do đó bạn nên cố gắng để thuộc về nhóm người có nhân cách cao quý và để đạt được mục đích này bạn phải có lòng biết ơn những người khác về những gì họ đã làm cho lợi ích của bạn và giúp lại họ bằng cách trả ơn.
