Aṭṭhavīsatimo paricchedo
28. Atthapaññattikathā
1084.
Tattha ca pubbāpariya-pavattakkhandhasammatā;
Viññattindriyavipphāra-visesopanibandhanā.
1085.
Devayakkhamanussādi-nānābhedā salakkhikā;
Sattapaññatti nāmāyaṃ, svāyaṃ sattoti sammato.
1086.
Vaṭṭattayamupādāya,
Khandhāyatanavuttiyā;
Kārako vedako vāyaṃ,
Sandhāvati bhave bhave.
1087.
Tasmā saṃsāramāpanno, satto nāma sa puggalo;
Ahamattāparā itthī, purisoti ca kappito.
1088.
Svāyaṃ khandhādito satto, aññoti ca na vuccati;
Khandhādivinimuttassa, sattasseva abhāvato.
1089.
Khandhā khandhānamevāyaṃ, sattoti ca na vuccati;
Khandhavohārato tassa, aññavohārasambhavā.
1090.
Iccevaṃ khandhanānatte-kattamuttopi atthato;
Tabbisesāvacarita-vohāro ca tu dissati.
1091.
Tenāyaṃ puggalo satto, jāyatijjiyyatīti ca;
Mīyatīti ca tassāyaṃ, saṃsāroti pavuccati.
1092.
Mato jāto ca na sveva, khandhabhedopacārato;
Nāparo sveva santānabhedābhāvopacārato.
1093.
Nānattekattamiccevaṃ, puggalassopacārato;
Ucchedasassatattaṃ vā, tasmā nopeti puggalo.
1094.
Iccāyaṃ puggalo nāma, satto saṃsārakārako;
Khandhādikamupādāya, paññattoti pavuccati.
1095.
Tasmā puggalasaṅkhātā, saṃsāropanibandhanā;
Sattapaññatti nāmāti, viññātabbā vibhāvinā.
1096.
Ajjhattikā ca kesādikoṭṭhāsā bāhiresu ca;
Bhūmipabbatapāsāṇatiṇarukkhalatādikā.
1097.
Bhūtasambhāranibbattivibhāgaparikappitā;
Tamupādāya sambhārapaññattīti pavuccati.
1098.
Bhūtasambhārasaṇṭhānavibhāgaparikappitā;
Saṇṭhānapaññatti nāma, thambhakumbhādikā matā.
1099.
Bhūtasambhārasaṅghātavisesaparikappitā;
Saṅghātapaññatti nāma, rathagehādikā matā.
1100.
Bhūtasambhāravisesapariṇāmapakappitā;
Pariṇāmapaññattīti, dadhibhattādikā matā.
1101.
Itthamajjhattabahiddhā , dhammā sambhārasambhūtā;
Santānavutti saṅketasiddhā paññatti pañcadhā.
1102.
Tathā tathā samuppannavikappābhogasammatā;
Vikappapaññatti nāma, kālākāsadisādikā.
1103.
Taṃ taṃ nimittamāgamma, tatopaṭṭhānakappitā;
Upaṭṭhānapaññattīti, paṭibhāgādikā matā.
1104.
Visesākāramattāpi, atthantarapakappitā;
Ākārapaññatti nāma, viññattilahutādikā.
1105.
Taṃ taṃ kāraṇamāgamma, tathā vohārakappitā;
Vohārapaññatti nāma, kathināpattiādikā.
1106.
Bālo yo so ca me attā,
So bhavissāmi maṃ ca tu;
Nicco dhuvo sassatoti-
Ādikā pana sabbathā.
1107.
Tabbohāranimittānaṃ, abhāvepi pavattito;
Abhinivesapaññatti, nāma titthiyakappitā.
1108.
Iccevaṃ lokasāsanatitthāyatanakappitā;
Santānamuttasaṅketasiddhā atthāpi pañcadhā.
1109.
Saṅkānavuttisantānamuttabhedavasā dvidhā;
Atthapaññatti nāmāyaṃ, dasadhā paridīpitā.
1110.
Iti vuttappakāresu, paññattatthesu paṇḍitā;
Paññattimattaṃ sandhāya, voharanti yathākathaṃ.
1111.
Tadaññe pana bālā ca, titthiyāpi akovidā;
Paññattimatidhāvitvā, gaṇhanti paramatthato.
1112.
Te tathā gahitākārā, aññāṇagahitā janā;
Micchattābhiniviṭṭhā ca, vaḍḍhanti bhavabandhanaṃ.
1113.
Duvidhesupi atthesu, tasmā paṇḍitajātiko;
Paramatthapaññattīsu, vibhāgamiti lakkhayeti.
Iti paññattivibhāge atthapaññattikathā niṭṭhitā.
Aṭṭhavīsatimo paricchedo.
