TRẠNG TỪ
(62)Theo Pāḷi, trạng từ dùng theo đối cách, số ít và thuộc trung tánh. Ví dụ:
Sukhaṃ sayati: anh ấy ngủ một cách an lạc
Sādhukaṃ karomi: Ông ấy khéo làm
Nhiều trạng từ không biến thể, như chữ tadā (khi ấy) có thể được xem như là trạng từ. Các trạng từ về số thứ tự được dùng theo trung tánh số ít.
Paṭhamaṃ: thứ nhất
Dutiyaṃ: thứ nhì
Các số đếm trở thành trạng từ bằng cách thêm các tiếp vĩ ngữ: khattuṃ và dhā.
Catukkhattuṃ: 4 lần
Catudhā: 4 cách, 4 loại, 4 phần
Một vài trạng từ
| Visuṃ: riêng biệt, tách rời; nhiều lần
Dukkhaṃ: khó khăn
Samaṃ: đồng đều, như nhau
Sanikaṃ: chậm
Sīghaṃ: mau, nhanh
Evaṃ: như vậy
Sahasā: thình lình; cứng cỏi
Daḷhaṃ: vững vàng, mạnh mẽ
Ekadhā: theo một cách (loại, phần) |
Dvikkhattuṃ: hai lần
Sakiṃ: một lần
Pañcadhā: theo năm cách (loại, phần)
Kathaṃ: thế nào, sao
Tathā: như thế này
Sādhukaṃ: khéo, tốt, giỏi
Abhiṇhaṃ: thường thường
Ekamantaṃ: một bên |
BÀI TẬP 23
A – Dịch sang tiếng Việt
- Imesaṃ dasannaṃ dhanavantānaṃ pañcamo sukhaṃ jīvati
- Ayaṃ dīpī sanikaṃ āgantvā sahasā gāviyā upari pati
- Aṭṭhannaṃ kaññānaṃ chaṭṭhā gāviṃ daḷhaṃ bandhitvā vāpiṃ nesi
- Ime pañca dārakā abhiṇhaṃ magge dhāvantā kīḷanti
- Imesu navasu sissesu sattamo sādhukaṃ uggaṇhāti
- Bhikkhū Bhagavato santikaṃ āgantvā taṃ vanditvā ekamantaṃ nisīdiṃsu
- So seṭṭhi attano dhanaṃ pañcadhā vibhajitvā pañcannaṃ dhītarānaṃ adadi
- Tassa chaṭṭhāya dhītuyā putto dvikkhattuṃ imaṃ nagaraṃ āgacchi
- Paṭhamaṃ te assā rathaṃ samaṃ ādaḍḍhiṃsw, dutiyaṃ sīghaṃ dhāviṃsu
- Mama aṭṭhannaṃ bhātarānaṃ catuttho dukkhaṃ jīvati
- Kathaṃ te cattāro vāṇijā tattha vasanti?
- So dhītaraṃ evaṃ vatvā sahasā tato aññaṃ ṭhānaṃ gacchi
|
Ngữ vựng:
- Attano: của chính mình
- Jīvati: sống, sinh sống
- Vibhajitvā (vibhajati): sau khi phân chia
- Vatvā (vadati): sau khi nói
|
B – Dịch sang Pāḷi
- Mười đứa con trai ấy luôn chơi tại chỗ này
- Người thứ năm trong 7 thương nhân này sống an lạc
- Đức vua đã rời khỏi thành phố 2 lần và đến tắm một lần trong hồ nước này
- Những con ngựa sẽ chạy mau và kéo những chiếc xe theo chúng một cách đều đặn
- Vị tu sĩ thứ tư trong 7 tu sĩ không giữ giới luật tinh nghiêm
- Mười hai thương gia này đã đi đến Đức Phật và đã ngồi xuống một bên để nghe Ngài thuyết pháp
- Thình lình, một tên trộm đã đến tôi và cố lấy cây dù của tôi
- Họ cùng đi chậm rãi đến bờ sông và trở về riêng mỗi người
- Người thứ ba trong 5 người con trai của bạn tôi học một cách khó khăn
- Làm sao anh ấy đã vào thành và ra khỏi thành nhanh như vậy?
- Người con gái thứ hai của người anh thứ sáu của ông ấy sống một cách khổ sở
- Nó đã nói với người chị thứ ba của nó như vậy và bỏ đi
|
Ngữ vựng:
- Giữ gìn, hộ trì (2): rakkhati
- Giới luật (2):sīlāno, sikkhāpadāni
- Bài thuyết giảng, thời pháp (4): desanā (nwx)
- Đã cố gắng (7): ussahi (ussahati)
- Cũng đi (8): ekato
|
* Bài viết trích từ cuốn: "Giáo trình PĀḶI, nguyên tác: THE NEW PALI COURSE, Tác giả Prof. A. P. Buddhadatta, Maha Nayaka Thera, Dịch giả: Ngài Thích Minh Châu.
