HƯỚNG DẪN HÀNH HƯƠNG VỀ XỨ PHẬT
PHẦN IV: NHỮNG THÁP TƯỞNG NIỆM ĐÁNG GHI NHỚ TRÊN ĐƯỜNG HÀNH HƯƠNG
2. Pava, Nơi Đức Phật Dùng Bữa Ăn Cuối Cùng
2.1 Cách Để Đi Đến Nơi
Pava nằm cách 15km về hướng đông của Kushinagar, gần ngôi làng mang tên Padruana ngày nay. Trên đường đi người hành hương sẽ băng qua Sông Kosi, sông này chính là con sông tên Sông Kakudha vào thời Đức Phật còn tại thế.
2.2 Ý Nghĩa Tôn Giáo
Theo Kinh Đại Bát-Niết-Bàn (Mahaparinibbana Sutta), sau khi rời khỏi Bhoganagara (tức địa danh Kesariya ngày nay), Đức Phật đã vi hành đến Pava cùng với đoàn Tỳ kheo và nghỉ lại khu vườn xoài của một Phật tử làm nghề thợ rèn tên là Cunda. Khi biết tin, Cunda đã đến thăm Phật và sau khi nghe một bài thuyết pháp của Đức Phật, ông đã mời Phật và tăng đoàn đến nhà ông để ông cúng dường trai tăng vào trưa ngày hôm sau. Ông ta đãi món ăn tên là ‘sukara maddava’ (sukara = heo rừng hay heo; maddava = mềm, non, tinh ngon), được dịch là “phần ngon của heo” (tiếng Anh: ‘pig’s delicacy’). Vì thế, đã có 2 giả thiết về nghĩa của món ăn này như sau: (1) Phần thịt heo mềm, phần nạc tinh của thịt heo, (2) Một loại thức ăn nào đó mà heo rừng hay heo rất khoái ăn, và điều này đã làm người ta cho rằng đó là loại nấm hay loại nấm rừng rất bổ dưỡng mà heo rừng luôn luôn sục miệng đào tìm dưới đất để ăn (tiếng Anh: mushroom or truffle), hay cũng có thể là một loại chồi non hay rễ củ mà heo rừng thường đào bới để ăn. Trong Kinh ghi lại rằng, Phật đã khuyên các Tỳ kheo là không được ăn, nhưng chỉ mình Phật ăn món ‘sukara maddava’ này. Luận giảng cho rằng Phật ăn để đáp lại lòng thành kính và cúng dường trai tăng của thí chủ Cunda.
Sau khi dùng xong bữa ăn, Phật đã bị đau dữ dội và kiết lỵ, một kiểu ngày nay gọi là ngộ độc thức ăn, nhưng Phật vẫn cố gắng tiếp tục cuộc hành trình đi đến Kushinara, cách khoảng 3 gavutas (khoảng 15km). Vì tính nghiêm trọng và đau đớn do ngộ độc, Phật đã phải dừng lại 25 lần để nghỉ. Ngay khi đang đau đớn như vậy, nhưng để xua tan sự ân hận, cắn rứt trong lòng Cunda vì bữa cơm trưa của mình đã gây cái chết cho Đức Phật, Phật đã bảo với ngài Ananda sau đến an ủi, giải thích với Cunda rằng, trong tất cả những vật thực cúng dường, chỉ có 2 bữa ăn cúng dường cho Phật là công đức bằng nhau và lớn nhất hơn tất cả những vật thực cúng dường khác. Đó là gì?: Đó là bữa ăn được cúng dường trước khi Đức Phật thành đạo Chánh Đẳng Chánh Giác (món cháo sữa do cô Sujata dâng cho Phật) và bữa ăn cuối cùng cúng dường cho Phật trước khi Người từ giã trần gian hay Đại Bát-Niết-Bàn của Người (bữa ăn do Cunda cúng dường). Theo lời dạy của Đức Phật, bằng lòng thành kính cúng dường của mình, Cunda đã được những công đức lớn nhất, mà sau này ông sẽ được trường thọ, vinh thân, khỏe mạnh, đẹp đẽ và được tái sinh về cõi trời để được hưởng phúc.
2.3 Sự Kiện Thần Diệu Làm Trong Sạch Nước Suối
Gần Pava có con sông Kosi, tức là Sông Kakudha vào thời Đức Phật. Trước khi đến dòng sông này, Phật đã rất mệt và khát nước (hoàn toàn có thể do mất nhiều nước vì ngộ độc, tiêu chảy, kiết lỵ) và phải dừng lại để tìm nước uống. Theo Kinh Đại Bát-Niết-Bàn (Mahaparinibbana Sutta IV, 24-32), Phật đã yêu cầu ngài Ananda đi lấy nước ở con suối gần đó để Phật uống. Ngài Ananda lúc đầu đã không đi lấy, vì thấy có rất nhiều xe bò lội qua suối, làm nước suối trở thành nước bùn, rất dơ bẩn. Thay vì đi lấy nước suối, ngài Ananda thưa với Phật rằng đã gần đến Sông Kakudha và đến đó có nước trong sạch, mát mẽ và dễ chịu, Phật có thể giải cơn khát và nghỉ chân. Tuy nhiên, Đức Phật vẫn yêu cầu ngài Ananda phải đi lấy nước ở suối. Đến lần yêu cầu thứ ba, ngài Ananda mới đi ra suối lấy nước. Đến nơi, ngài chứng kiến một cảnh tượng kỳ lạ. Nước bùn do những xe bò đi qua lúc nãy đã trở nên trong sạch và bùn cặn đã lắng xuống và uống được.
2.4 Bảo Tháp stupa Của Người Malla ở Pava
Sau Bát-Niết-Bàn của Đức Phật, những người thuộc các bộ tộc đã tham dự chia phần xá lợi Phật và đem về xây bảo tháp để thờ xá lợi Phật. Gần đây, Ban Khảo Cổ Ấn Độ (ASI) đã khai quật một khu đất lớn và phát hiện ra một tháp Stupa bằng gạch trong khu di tích này được cho là khu Vườn Xoài của người thợ rèn Cunda, và tháp tưởng niệm bằng gạch này có thể đã được xây bởi những người Malla ở Pava. Khi ngài Huyền Trang thăm viếng Kusinagar vào thế kỷ thứ 7 sau CN, ngài đã có nói về sự có mặt của tháp tưởng niệm stupa do vua Asoka xây ngay tại vị trí căn nhà của Cunda, ở phía Đông Bắc của thành phố, là nơi Đức Phật dùng bữa cơm cuối cùng. Những người hành hương sau khi thăm viếng Kusinagar nên đến luôn Pava để chiêm bái bảo tháp tưởng niệm này. Chắc chắn trong tâm mỗi người sẽ khởi sinh lòng thúc giục về mặt tâm linh khi tưởng niệm lại bữa cơm cuối cùng của Đức Phật và tình trạng đau bệnh của Người đến khi từ giã trần gian. Mỗi người càng thấy rõ sự thúc giục tâm linh về sự mong manh của kiếp người và càng mong tinh tấn tu hành, thực hiện Con Đường Bát chánh Đạo để chấm dứt khổ đau.
