HƯỚNG DẪN HÀNH HƯƠNG VỀ XỨ PHẬT
PHẦN IV: NHỮNG THÁP TƯỞNG NIỆM ĐÁNG GHI NHỚ TRÊN ĐƯỜNG HÀNH HƯƠNG
3. Kesariya, di tích Tháp Tưởng Niệm Stupa Cao Nhất Thế giới (8), (16), (24)
3.1 Cách Để Đi Đến Nơi
Từ Kushinagar, đi về phía Nam bằng Quốc Lộ 28 đến Gopalganj và tiếp tục băng qua Sông Gandak để đến Piprajoti. Chọn con đường tiến về Motihari và quẹo sang Pipra. Không nên chọn đường Chakia, nó trông có vẻ ngắn hơn, nhưng cuối cùng không thể nào đi qua được. Nếu chúng ta rời khỏi Kushinagar khoảng 4 giờ sáng, chúng ta có thể đến được Kesariya trước 10 giờ sáng và sau đó tiếp tục đi và về đến Vaishali vào buổi chiều.
Nếu đi từ Patna (Hoa Thị Thành), chạy khoảng 70km đến Muzaffarpur và đi về hướng Bắc thêm 60 km là đến Pipra.
3.2 Nguồn Gốc Lịch Sử
Theo tiến sĩ K. K. Mohd, giám sát dự án Vành Đai Patna của Ban Khảo Cổ Ấn Độ (ASI Patna Circle), tài liệu tham khảo nguyên thủy về nơi này đã được ghi rõ trong Kinh Đại Bát Niết Bàn, trong phần ghi lại chuyến đi cuối cùng của Đức Phật từ thành Rajgir (thành Vương xá) đến Kushinagar, trong đó có nhắc đến địa danh Bhoganagara, mà ngày nay được biết đến với tên Kesariya. Điều này rất có thể vị trí Kesariya nằm trên con đường nổi tiếng nối liền Vaishali và Kushinagar, và vị trí của nó chính là nơi đánh dấu biên giới phân chia giữa những người Lichhavi ở Vaishali và những người Malla ở Kusinara. Nơi đó cũng là nơi gắn liền với sự kiện Alara Kalama, một tu sĩ khổ hạnh vào thời Đức Phật, và nơi đó được ghi rõ là Kesaputta trong một bài Kinh nổi tiếng mà Đức Phật đã thuyết giảng cho những người bộ tộc Kalama: Kinh Kesaputta Sutta.
3.3 Ý Nghĩa Tôn Giáo
Theo ngài Pháp Hiển, nếu đi từ Kusinara về hướng Đông Nam khoảng 12 yojanas (1 yojana = 7 dặm Anh = hơn 11 km), là đến nơi mà những người Licchavi (Bạt-kỳ) đã theo Đức Phật đến nơi Bát-Niết-Bàn của Đức Phật. Khi nghe tin Đức Phật sẽ đến Kusinara để nhập diệt, những người Licchavi rất đau buồn và họ đã đi theo Đức Phật đến tận nơi đó, tức là biên giới ngăn cách giữa người Licchavi và người Malla, và họ đã không muốn quay về theo lời khuyên của Phật. Cuối cùng khi đến biên giới của người Malla, Đức Phật tạo một dòng sông ảo rất lớn và sâu ngăn cách họ để họ quay về. Phật đã tặng bình bát và khuyên họ quay về nhà. Họ mang bình bát về và xây một trụ đá tưởng niệm, trên đó khắc lại câu chuyện này.
Theo ngài Huyền Trang, vào thời bấy giờ, khoảng 200 lý (56 km) về hướng Tây Bắc của thành Vaishali, là một thành phố cổ bị bỏ hoang đã lâu. Trong thành có một tháp tưởng niệm stupa. Đây là nơi Đức Phật thuyết giảng Kinh Makhadeva Sutta thuộc Trung Bộ Kinh (Majjhima Nikaya), kể về chuyện tiền thân của Đức Phật trong kiếp trước là, khi còn là một vị Bồ-tát, vua Makhadeva. Vào lúc đó, Người sống tại Mithila trong khu rừng Makhadeva, mà vị trí ngày nay là tháp Kesariya Stupa.
(Lưu ý: Vị trí của Kesariya được ghi lại bởi ngài Pháp Hiển là cách 12 yojanas (154 km) về hướng Đông Nam của Kushinagar, trong khi đó ngài Huyền Trang thì ghi rằng, vị trí đó cách 200 lý (56 km) về phía Tây Bắc của Vaishali. Chúng ta ráp lại thì cả hai cách miêu tả đều chính xác là vị trí của Kesariya.
Về sau này, có thể là sau Đại Bát-Niết-Bàn của Đức Phật, người Licchavi đã xây dựng một bảo tháp bằng đất bùn ở Kesariya để tưởng niệm sự kiện đầy xúc động khi phải từ biệt Đức Phật. Theo dòng thời gian, cho đến thời đại Maurya, Sunga và Kushan, tháp đã được xây lại bằng gạch và đã được tu sửa và mở rộng nhiều lần. Vào thế kỷ 6, vào thời đại Gupta, Tháp lại được mở rộng và được trang trí bằng hàng trăm bức tượng. Theo Ban Khảo Cổ Ấn Độ (ASI), tính niên đại thì Tháp này tồn tại cho đến thế kỷ 8, vào thời đại Pala.
Mặc dù có nhiều giả thuyết khiến chúng ta có thể tin đây là bảo tháp được dựng lên để thờ xá lợi bình bát của Đức Phật, nhưng theo ghi chép của hai nhà hành hương Trung Quốc là Pháp Hiển và Huyền Trang thì không phải vậy. Vì nếu tháp này thờ bình bát của Đức Phật, thì hai ngài đã ghi chép về bảo tháp Kesariya này như một bảo tháp quan trọng. Thứ hai, nếu nơi đây là bảo tháp người Licchavi đã lập tức xây để thờ bình bát của Phật ngay sau khi chia tay Phật, thì cũng không đúng, vì việc xây bảo tháp để thờ xá lợi những vật dụng thiêng liêng của Đức Phật là không xảy ra trước khi Đức Phật Bát Niết Bàn.
Ngài Sir Cunningham thì cho rằng những người Licchavi đã mang bình bát trở về lại thành Vaishaili theo lời khuyên bảo của Đức Phật. Và tháp Kesariya stupa chỉ đơn giản là một tháp tưởng niệm được những người Licchavi xây lên để tưởng nhớ nơi họ từ biệt Đức Phật lần cuối cùng mà thôi. (Xem thêm phần nói về câu chuyện này ở Chương 3).
