21. Vipassībuddhavaṃso
Phussassa ca aparena, sambuddho dvipaduttamo;
Vipassī nāma nāmena, loke uppajji cakkhumā.
Avijjaṃ sabbaṃ padāletvā, patto sambodhimuttamaṃ;
Dhammacakkaṃ pavattetuṃ, pakkāmi bandhumatīpuraṃ.
Dhammacakkaṃ pavattetvā, ubho bodhesi nāyako;
Gaṇanāya na vattabbo, paṭhamābhisamayo ahu.
Punāparaṃ amitayaso, tattha saccaṃ pakāsayi;
Caturāsītisahassānaṃ, dutiyābhisamayo ahu.
Caturāsītisahassāni , sambuddhaṃ anupabbajuṃ;
Tesamārāmapattānaṃ, dhammaṃ desesi cakkhumā.
Sabbākārena bhāsato, sutvā upanisādino [upanissā jino (syā. kaṃ.)];
Tepi dhammavaraṃ gantvā, tatiyābhisamayo ahu.
Sannipātā tayo āsuṃ, vipassissa mahesino;
Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, santacittāna tādinaṃ.
Aṭṭhasaṭṭhisatasahassānaṃ, paṭhamo āsi samāgamo;
Bhikkhusatasahassānaṃ, dutiyo āsi samāgamo.
Asītibhikkhusahassānaṃ, tatiyo āsi samāgamo;
Tattha bhikkhugaṇamajjhe, sambuddho atirocati.
Ahaṃ tena samayena, nāgarājā mahiddhiko;
Atulo nāma nāmena, puññavanto jutindharo.
Nekānaṃ nāgakoṭīnaṃ, parivāretvānahaṃ tadā;
Vajjanto dibbaturiyehi, lokajeṭṭhaṃ upāgamiṃ.
Upasaṅkamitvā sambuddhaṃ, vipassiṃ lokanāyakaṃ;
Maṇimuttaratanakhacitaṃ, sabbābharaṇavibhūsitaṃ;
Nimantetvā dhammarājassa, suvaṇṇapīṭhamadāsahaṃ.
Sopi maṃ buddho byākāsi, saṅghamajjhe nisīdiya;
‘‘Ekanavutito kappe, ayaṃ buddho bhavissati.
‘‘Ahu kapilavhayā rammā, nikkhamitvā tathāgato;
Padhānaṃ padahitvāna, katvā dukkarakārikaṃ.
‘‘Ajapālarukkhamūlasmiṃ , nisīditvā tathāgato;
Tattha pāyāsaṃ paggayha, nerañjaramupehiti.
‘‘Nerañjarāya tīramhi, pāyāsaṃ ada so jino;
Paṭiyattavaramaggena, bodhimūlamupehiti.
‘‘Tato padakkhiṇaṃ katvā, bodhimaṇḍaṃ anuttaro;
Assatthamūle sambodhiṃ, bujjhissati mahāyaso.
‘‘Imassa janikā mātā, māyā nāma bhavissati;
Pitā suddhodano nāma, ayaṃ hessati gotamo.
‘‘Anāsavā vītarāgā, santacittā samāhitā;
Kolito upatisso ca, aggā hessanti sāvakā;
Ānando nāmupaṭṭhāko, upaṭṭhissatimaṃ jinaṃ.
‘‘Khemā uppalavaṇṇā ca, aggā hessanti sāvikā;
Anāsavā vītarāgā, santacittā samāhitā;
Bodhi tassa bhagavato, assatthoti pavuccati.
‘‘Citto ca hatthāḷavako, aggā hessantupaṭṭhakā;
Nandamātā ca uttarā, aggā hessantupaṭṭhikā;
Āyu vassasataṃ tassa, gotamassa yasassino.
‘‘Idaṃ sutvāna vacanaṃ…pe… hessāma sammukhā imaṃ’’.
Tassāhaṃ vacanaṃ sutvā, bhiyyo cittaṃ pasādayiṃ;
Uttariṃ vatamadhiṭṭhāsiṃ, dasapāramipūriyā.
Nagaraṃ bandhumatī nāma, bandhumā nāma khattiyo;
Mātā bandhumatī nāma, vipassissa mahesino.
Aṭṭhavassasahassāni, agāraṃ ajjha so vasi;
Nando sunando sirimā, tayo pāsādamuttamā.
Ticattārīsasahassāni, nāriyo samalaṅkatā;
Sudassanā nāma sā nārī, samavattakkhandho nāma atrajo.
Nimitte caturo disvā, rathayānena nikkhami;
Anūnaaṭṭhamāsāni, padhānaṃ padahī jino.
Brahmunā yācito santo, vipassī lokanāyako;
Vatti cakkaṃ mahāvīro, migadāye naruttamo.
Khaṇḍo ca tissanāmo ca, ahesuṃ aggasāvakā;
Asoko nāmupaṭṭhāko, vipassissa mahesino.
Candā ca candamittā ca, ahesuṃ aggasāvikā;
Bodhi tassa bhagavato, pāṭalīti pavuccati.
Punabbasumitto nāgo ca, ahesuṃ aggupaṭṭhakā;
Sirimā uttarā ceva, ahesuṃ aggupaṭṭhikā.
Asītihatthamubbedho , vipassī lokanāyako;
Pabhā niddhāvati tassa, samantā sattayojane.
Asītivassasahassāni, āyu buddhassa tāvade;
Tāvatā tiṭṭhamāno so, tāresi janataṃ bahuṃ.
Bahudevamanussānaṃ, bandhanā parimocayi;
Maggāmaggañca ācikkhi, avasesaputhujjane.
Ālokaṃ dassayitvāna, desetvā amataṃ padaṃ;
Jalitvā aggikkhandhova, nibbuto so sasāvako.
Iddhivaraṃ puññavaraṃ, lakkhaṇañca kusumitaṃ;
Sabbaṃ tamantarahitaṃ, nanu rittā sabbasaṅkhārā.
Vipassī jinavaro buddho, sumittārāmamhi nibbuto;
Tatthevassa thūpavaro, sattayojanamussitoti.
Vipassissa bhagavato vaṃso ekūnavīsatimo.
* Bài viết trích trong Khuddakanikāya >> Suttapiṭaka >> Tipiṭaka (Mūla), nguồn Tipitaka.org. Tải sách PDF tại đây.
TẢI MOBILE APP PHẬT GIÁO THERAVĀDA ĐỂ XEM THÊM NHIỀU THÔNG TIN HỮU ÍCH (ANDROID & IOS)