Nội Dung Chính
Tích Truyện Pháp Cú
Phẩm Cấu Uế
Kẻ Bới Lỗi Người
Do tín tâm, hỷ tâm …
Câu chuyện xảy ra khi đức Thế Tôn ở tại Kỳ Viên, liên quan đến chú Sa-di Tissa.
Chuyện kể rằng, Sa-di Tissa có thói quen tìm kiếm lỗi lầm trong phẩm vật cúng dường của Cấp Cô Độc, của tín nữ Tỳ-xá-khư, ngay cả của năm triệu thiện tín, đến cả phẩm vật tối thắng của vua Ba-tư-nặc cũng thấy khuyết điểm. Khi nhận được thức ăn nguội chú phàn nàn nguội quá, khi nhận được thức ăn nóng chú phàn nàn nóng quá. Khi nhận thức ăn ít, chú càu nhàu sao ít thế? Và khi nhận nhiều vật thực, chú cũng nói chắc ở nhà họ hết chỗ chứa, hoặc: “Họ chỉ cần cúng cho các thầy để được ủng hộ, cúng nhiều cơm cháo thế này thật là lãng phí”.
Nhưng nếu đề cập đến bà con mình, chú nói: “Ô! Nhà của bà con tôi cung cấp đầy đủ cho các Sa-môn tứ phương”.
Tissa chỉ là một con người gác cổng. Khi đi theo những người thợ lên Xá-vệ, chú xin xuất gia. Các Tỳ-kheo thấy chú luôn luôn chỉ trích lỗi lầm và việc tốt của người khác, muốn tìm sự thật về chú, các thầy hỏi thăm chỗ chú ở và sai vài Sa-di hỏi thăm người làng:
– Có một Sa-di tên Tissa người ở làng này, ai là thân tộc của chú?
Dân làng nghĩ thầm: “Ở đây không có thanh niên quý tộc nào xuất gia, các Sa-di này muốn tìm ai?”. Họ nói:
– Ở đây, chúng nghe có con của người gác cổng đi theo thợ mộc và xuất gia, chắc đó là người thầy muốn hỏi.
Các Sa-di về thuật lại với các Tỳ-kheo rằng Tissa nói khoác, các Tỳ-kheo bạch Phật. Phật dạy:
– Đây không phải là lần đầu tiên Tissa hay cằn nhằn và nói khoác, đời quá khứ chú cũng đã khoe khoang khoác lác như thế.
Phật kể chuyện quá khứ (Jàtaka Katàhaka). Ngài dạy tiếp:
– Này các Tỳ-kheo, người nào hay than phiền về vật thực cúng dâng ít quá hay nhiều quá, ngon hay dở, hoặc không cúng dường ta mà cúng dường người khác, người ấy không bao giờ chứng quả.
Ngài nói Pháp Cú:
(249) Do tín tâm, hỷ tâm
Loài người mới bố thí,
Ở đây ai bất mãn,
Người khác được ăn uống,
Người ấy ngày hoặc đêm,
Không đạt được tâm định.
(250) Ai cắt được, phá được,
Tận gốc, nhổ tâm ấy,
Người ấy, ngày hoặc đêm,
Tất đến được tâm định.
