Nội Dung Chính
Tích Truyện Pháp Cú
Phẩm Bà La Môn
Bốn Vị Sa Di
Thân thiện giữa thù địch …
Đức Thế Tôn dạy những lời này khi Ngài đang ở tại Kỳ Viên, liên quan đến bốn vị Sa-di.
Bà vợ của người Bà-la-môn nọ sửa soạn một bữa ăn cho bốn vị Sa-môn được đặc biệt chọn mời. Bà bảo ông chồng:
– Ông hãy đến tinh xá và bảo họ chọn cho bốn vị Bà-la-môn lão thành, rồi rước về nhé!
Ông Bà-la-môn đến tinh xá, thưa:
– Xin chọn cho bốn vị Bà-la-môn và đưa họ ra gặp tôi.
Những vị được chọn rơi nhằm bốn chú Sa-di mới lên bảy tuổi nhưng đã đắc quả A-la-hán, gồm các Tôn giả Samkicca, Pandita, Sopàka và Revata. Bà vợ người Bà-la-môn chuẩn bị các chỗ ngồi rất lộng lẫy, sang trọng và đứng chờ. Vừa thấy bóng các Sa-di, bà đã giận sôi lên, nổ một tràng dài nghe như muối kêu trên lò lửa:
– Ông đến tinh xá mà đưa về bốn đứa trẻ nít chẳng lớn bằng cháu chắt ông.
Bà không chịu mời các chú ngồi lên chỗ đã soạn sẳn, lại trải chỗ ngồi khác thấp hơn và kêu họ:
– Ngồi đây này!
Xong bà bảo ông chồng:
– Ông ơi, ông đi mời vài vị Sa-môn lão thành về đây.
Ông Bà-la-môn đến tinh xá, gặp Tôn giả Xá-lợi-phất, thưa:
– Xin mời Ngài về nhà tôi.
Ông đưa Tôn giả về nhà. Thấy các vị Sa-di ngồi đó, Tôn giả hỏi:
– Các Sa-môn này đã thọ trai chưa?
– Dạ, chưa.
Khi biết chủ nhà chỉ nấu bốn phần ăn, Tôn giả nói:
– Xin mang trả bát cho tôi.
Rồi Tôn giả ôm bát, rồi nhà ông Bà-la-môn. Bà vợ hỏi:
– Thầy ấy nói gì thế?
– Thầy nói:”Các viï Sa-môn ngồi đây đáng được thọ nhận vật thực. Xin trả bát cho tôi”. Nói xong thầy ấy cầm bát và đi về.
Bà vợ bảo:
– Chắc ổng không muốn ăn, thôi ông đi mau lên, kiếm một vị Sa-môn khác đưa về đây.
Ông Bà-la-môn trở lại tinh xá lần nữa, và gặp Tôn giả Mục-kiền-liên, cũng thưa như trước và dẫn Tôn giả về nhà. Ngài Đại Mục-kiền-liên thấy các chú Sa-di, cũng hỏi y như Tôn giả Xá-lợi-phất và cầm bát đi thẳng. Bà vợ nói:
– Các Tôn giả này không muốn thọ trai. Ông hãy đến tinh xá lần nữa đi, và chỉ mời vị Sa-môn lão thành thôi.
Bấy giời các Sa-di từ sáng sớm chưa có hột cơm nào vào bụng. ngồi đói run rẩy. Do sức mạnh của phước đức họ, ngai trời Đế Thích nóng lên. Ngài tìm hiểu nguyên nhân, thấy nhóm Sa-di ngồi từ sáng đang đói lả người đến kiệt sức, liền nghĩ: “Ta có nhiệm vụ phải đến đấy”. Ngài cải trang thành một Sa-môn già lọm khọm, đến tinh xá và ngồi vào chỗ dễ thấy nhất giữa các vị Sa-môn. Ông Bà-la-môn trông thấy Đế Thích, nghĩ: “Mụ vợ ta hẳn sẽ hài lòng”. Ông mời Đế Thích về nhà. Bà vợ vừa trông thấy Đế Thích liền tươi cười hớn hở, lấy thảm và chiếu đôi phủ lên một chỗ ngồi, mời chào rối rít:
– Kính bạch Đại đức tôi quí, xin mời Ngài an tọa.
Đế Thích vào nhà liền đến đảnh lễ bốn vị Sa-di, năm vóc gieo sát đất, rồi Ngài kiếm chỗ ngồi kiết già dưới đất gần mé bộ ván thấp nơi các chú đang ngồi.
Bà vợ ông Bà-la-môn thấy thế, nói:
– Đúng là ông rước về nhà một vị Sa-môn thiệt đó. Ông đưa về vị này lớn bằng cha ông mà thầy ấy lại đi chào các chú Sa-di tuổi bằng cháu chắt ổng. Ta đâu cần người như ổng. Đuổi ổng ra đi!
Ông Bà-la-môn nắm vai Đế Thích, rồi kéo tay, đẩy lưng,ráng sức lôi Ngài ra ngoài, nhưng Đế Thích ngồi không nhúc nhích. Bà vợ bảo:
– Ông nắm một tay, tôi sẽ nắm tay kia.
Hai ông bà nắm cả hay tay Đế Thích, hì hục đẩy sau lưng, ráng lôi được Ngài ra khỏi cửa. Nhưng Đế Thích hóa phép ngồi yên chỗ cũ, hai tay vẫy lia lịa chào họ.
Hai ông bà trở vào thấy Ngài ngồi y đó thì sợ hãi, ré lên khủng khiếp và đề Ngài tự do. Bấy giờ Đế Thích cho biết Ngài là ai. Hai ông bà liền mời khách thọ trai. Xong xuôi, năm vị khách từ giã. Một vị Sa-di bay xuyên qua nóc nhà. Vị thứ hai xuyên qua mái trước, vị thứ ba tung mái sau, vị thứ bốn chui xuống đất, còn Đế Thích thì ra bằng một ngõ khác nữa. Cứ thế, năm vị mỗi vị rời ngôi nhà kia một kiểu. Từ đó ngôi nhà được biết đến với tên “Nhà có năm cửa.
Các vị Sa-di về tinh xá, các thầy Tỳ-kheo hỏi:
– Sao? Chư huynh đi thọ trai thế nào?
– Thôi, xin chư huynh chớ hỏi nữa! Vợ ông Bà-la-môn vừa thấy chúng đệ đã nổi giận đùng đùng. Bà không cho chúng đệ ngồi vào chỗ dọn sẳn, mà bảo ông chồng: “Ông mau mau đi rước cho một vị Sa-môn lão thành”. Thầy tế độ của chúng đệ đến, thấy chúng đệ đó liền nói: “Các vị Sa-môn đang ngồi đây cần được cúng dường cơm”. Nói xong, Tôn giả yêu cầu trả bát rồi đi. Bà vợ lại nói: “Ông làm ơn đi rước cho một vị Sa-môn lão thành khác”. Ông chồng đưa Tôn giả Mục-kiền-liên về nhà. Khi thấy chúng đệ, Tôn giả lại nói y như Tôn giả Xá-lợi-phất và đi luôn. Bà vợ bảo chồng: “Các vị Tôn giả này không muốn thọ trai. Ông Bà-la-môn ơi, ông hãy đến tinh xá và rước cho tôi một vị Sa-môn lão thành thôi”. Ông chồng lần này rước đúng Đế Thích cải trang Sa-môn dẫn về. Lúc ấy, hai ông bà mới cho chúng đệ ăn.
– Nhưng thế chư huynh không giận sao?
– Không, chúng đệ chẳng giận.
Các thầy Tỳ-kheo nghe họ trả lời, bèn đến bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn, các Sa-di này nói “chúng tôi không giận” là nói dối.
Đức Phật dạy:
– Này các Tỳ-kheo, người đã trừ được lậu hoặc chẳng kháng cự kẻ chống đối họ.
Ngài nói kệ:
(406) Thân thiện giữa thù địch,
Ôn hòa giữa hung hăng,
Không nhiễm, giữa nhiễm trước,
Ta gọi Bà-la-môn.
