20. Đức Phật Chuyển Pháp Luân Đầu Tiên Vào Rằm Tháng Sáu Āsālhapūja

Đức Phật Chuyển-Pháp-Luân Đầu Tiên Vào Rằm Tháng Sáu Āsālhapūja

Đức-Phật Gotama suy xét nên thuyết pháp tế độ cho ai đầu tiên, Đức-Phật liền nghĩ đến vị Đạo-sư Ālāra Kālāmagotta là bậc thiện-trí có trí-tuệ, nếu vị Đạo-sư Ālāra Kālāmagotta được nghe chánh-pháp thì sẽ chóngchứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc Thánh-đạo, Thánh-quả, Niết-bàn.

Khi ấy, chư-thiên đến hầu Đức-Phật và bạch rằng:

– Kính bạch Đức-Thế-Tôn, Đạo-sư Ālāra Kālāma- gotta đã viên tịch được 7 ngày qua.

Đức-Phật xem xét thấy đúng vị Đạo-sư Ālāra Kālā- magotta đã viên tịch, đệ tam thiền vô-sắc-giới thiện- nghiệp cho quả tái-sinh lên cõi Vô-sở-hữu-xứ-thiên thuộc cõi trời vô-sắc-giới. Đức-Phật suy nghĩ rằng:

“Thật là sự bất lợi lớn lao quá!” (1)

1 Sự bất lợi ở đây có nghĩa: Chúng-sinh ở cõi trời vô-sắc-giới, không có sắc-uẩn, nên không có tai để nghe được chánh-pháp, đã mất đi cơ hội tốt hiếm có, để chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc Thánh-đạo, Thánh-quả và Niết-bàn.

Tiếp đến, Đức-Phật nghĩ đến vị Đạo-sư Udaka Rāma- putta là bậc thiện-trí có trí-tuệ, nếu vị Đạo-sư UdakaRāmaputta được nghe chánh-pháp thì sẽ chóng chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc Thánh-đạo, Thánh-quả, Niết-bàn.

Khi ấy, chư-thiên đến hầu Đức-Phật và bạch rằng:

– Kính bạch Đức-Thế-Tôn, vị Đạo-sư Udaka Rāma- putta vừa mới viên tịch chiều hôm qua.

Đức-Phật xem xét, thấy đúng vị Đạo-sư Udaka Rāma- putta đã viên tịch, đệ tứ thiền vô-sắc-giới thiện-nghiệp cho quả tái-sinh lên cõi Phi-tưởng-phi-phi-tưởng-xứ- thiên thuộc cõi trời vô-sắc-giới. Đức-Phật nghĩ rằng:

“Thật là sự bất lợi lớn lao quá!”

Tiếp đến, Đức-Phật nghĩ đến nhóm 5 tỳ-khưu đã từng phụng sự, hộ độ cho Đức-Phật trong suốt thời gian còn là Đức-Bồ-tát thực-hành pháp-hành khổ-hạnh. Đức-Phật nghĩ rằng:

“Vậy, Như-Lai nên thuyết pháp tế độ nhóm 5 tỳ-khưu này đầu tiên.”

Khi ấy, nhóm 5 tỳ-khưu đang trú tại khu rừng phóng sinh nai gọi là Isipatana, gần kinh-thành Bārāṇasī. Đức- Phật từ khu rừng Uruvelā ngự đến khu rừng phóng sinh nai gọi là Isipatana ấy, để thuyết pháp tế độ nhóm 5 tỳ- khưu: Ngài Koṇḍañña trưởng nhóm, Ngài Vappa, Ngài Bhaddiya, Ngài Mahānāma và Ngài Assaji.

Đức-Phật Thuyết Kinh Chuyển-Pháp-Luân

Đức-Thế-Tôn ngự đến khu rừng phóng sinh nai gọi là Isipatana, nhằm vào ngày rằm tháng 6, sau khi trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác tròn đúng hai tháng.

Nhóm 5 tỳ-khưu nhìn thấy Đức-Phật Gotama từ xa đi đến, họ nghĩ lầm rằng “Sa-môn Gotama đã từ bỏ sự tinh-tấn thực-hành pháp-hành khổ-hạnh để trở thành Đức- Phật Chánh-Đẳng-Giác, mà trở lại đời sống sung túc.”

Vì nghĩ như vậy, nên nhóm 5 tỳ-khưu không còn đức- tin và sự kính trọng Đức-Phật như trước, họ đồng ý thỏa thuận với nhau rằng:

Chúng ta không đứng dậy đón rước, không tiếp nhận y và bát, không đảnh lễ, chỉ nên sắp đặt chỗ để cho Sa- môn Gotama ngồi mà thôi.

Nhưng khi Đức-Phật Gotama đến gần, do oai lực và tâm đại-bi của Đức-Phật, nhóm 5 tỳ-khưu không còn nhớ lời giao ước, mà mỗi người đều tự động đứng dậy cung kính đón rước. Vị nhận y bát, vị lấy nước rửa chân, vị thì sắp đặt trải chỗ ngồi cao quí, thỉnh Đức- Phật ngự đến ngồi chỗ cao quý ấy. Nhưng cách xưng hô của họ đối với Đức-Phật vẫn bằng cách gọi “Āvuso” không hợp lẽ đạo, thiếu sự cung kính đối với Đức-Thế- Tôn. Nghe vậy, Đức-Phật dạy rằng:

– Này chư tỳ-khưu! Các con không nên gọi Như-Lai bằng tiếng “Āvuso” (1). Như-Lai là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, Như-Lai sẽ thuyết pháp giảng dạy chánh- pháp mà Như-Lai đã chứng ngộ. Các con hãy lắng nghechánh-pháp, rồi thực-hành theo chánh-pháp, các con cũng sẽ chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế y theo Như-lai,chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả, Niết-bàn, y theo Như-Lai đã chứng đắc.

Nhóm 5 tỳ-khưu vẫn chưa tin theo lời dạy của Đức- Phật, vì nghĩ:

“Trước đây Sa-môn Gotama thực-hành pháp-hành khổ-hạnh đến như thế, mà không trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác. Nay, Sa-môn Gotama trở lại đời sống sung túc như vậy, lại có thể trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác được hay sao?”

Thấu hiểu rõ sự hoài-nghi của nhóm 5 tỳ-khưu, nên Đức-Thế-Tôn đã giải thích làm cho nhóm 5 tỳ-khưu hiểu rõ, không còn hoài-nghi nữa, cuối cùng, họ hết lòng tôn kính Đức-Thế-Tôn và phát sinh đức-tin trong sạch nơi Đức-Thế-Tôn.

Khi ấy, mặt trời sắp lặn ở hướng Tây, mặt trăng ló dạng ở hướng Đông, lần đầu tiên Đức-Phật Gotama thuyết-pháp giảng giải kinh Dhammacakkappavattana- sutta: (1) Kinh Chuyển-Pháp-Luân, để tế độ nhóm 5 tỳ- khưu: Ngài Trưởng-lão Koṇḍañña, Ngài Vappa, Ngài Bhaddiya, Ngài Mahānāma và Ngài Assaji tại khu rừng phóng sinh nai gọi là Isipatana, gần kinh-thành Bārāṇasī. 

1 Samyuttanikāya, Mahāvagga, Dhammacakkappavattanasutta.

Khi ấy mặt trời sắp lặn ở hướng Tây, mặt trăng ló dạng ở hướng Đông, Đấng Chánh Đẳng Giác lần đầu tiên thuyết pháp với bài kinh Chuyển Pháp Luân – Dhammacakkappavattanasutta.

NỘI DUNG BÀI KINH CHUYỂN PHÁP LUÂN

Lần đầu tiên Đức Phật thuyết giảng bài kinh Chuyển Pháp Luân, để tế độ 5 nhóm Tỳ khưu là Ngài Koṇḍanna, Ngài Vappa, Ngài Bhaddiya, Ngài Mahānāma, Ngài Assaji.

Đức Phật dạy rằng:
– Bậc xuất gia không nên hành hai pháp cực đoan thuộc hai biên kiến.

+ Một là: Hưởng khoái lạc trong ngũ dục do tâm tham ái hợp với tà kiến, là pháp thấp hèn của hạng phàm nhân trong đời, không phải của bậc Thánh Nhân cao thượng, không đem lại sự lợi ích giải thoát khổ sinh.

+ Hai là: Tự ép xác, hành khổ mình do tâm sân và có đoạn kiến, thuộc pháp hành khổ hạnh của ngoại đạo, không phải của bậc Thánh Nhân cao thượng, không đem lại sự lợi ích giải thoát khổ sinh.

– Này chư Tỳ khưu! Không thiên về hai biên kiến ấy, Như Lai đã hành theo pháp hành trung đạo, nên đã chứng ngộ chân lý tứ Thánh đế bằng trí tuệ siêu tam giới, làm cho tuệ nhãn phát sinh, trí tuệ thiền tuệ siêu tam giới phát sinh, để làm vắng lặng mọi phiền não, làm cho trí tuệ siêu tam giới phát sinh chứng ngộ chân lý tứ Thánh đế, chứng đắc tứ Thánh đạo, tứ Thánh quả và Niết bàn.

– Này chư Tỳ khưu! Thế nào gọi là pháp hành trung đạo mà Như Lai đã chứng ngộ chân lý tứ Thánh đế bằng trí tuệ siêu tam giới, làm cho tuệ nhãn phát sinh, trí tuệ thiền tuệ siêu tam giới phát sinh, để làm vắng lặng mọi phiền não, làm cho trí tuệ siêu tam giới phát sinh chứng ngộ chân lý tứ Thánh đế, chứng đắc tứ Thánh đạo, tứ Thánh quả và Niết bàn.

– Này chư Tỳ khưu! Pháp hành trung đạo đó chính là Thánh đạo hợp đủ 8 chánh cao thượng là chánh kiến, chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh tinh tấn, chánh niệm,
chánh định.

– Này chư Tỳ khưu! Pháp hành trung đạo là Thánh đạo hợp đủ 8 chánh cao thượng này, mà Như Lai đã chứng ngộ chân lý tứ Thánh đế với trí-tuệ siêu tam giới, làm cho tuệ nhãn phát sinh, trí tuệ thiền tuệ siêu tam giới phát sinh, đã làm vắng lặng mọi phiền não, làm cho trí tuệ siêu tam giới phát sinh chứng ngộ chân lý tứ Thánh đế, chứng đắc tứ Thánh đạo, tứ Thánh quả và Niết bàn.

1- Khổ Thánh Đế (Dukkha ariyasacca)

– Này chư Tỳ khưu! Khổ Thánh đế là chân lý mà bậc Thánh nhân đã chứng ngộ, đó là:

* Tái sinh là khổ, già là khổ, bệnh là khổ, chết là khổ.
* Phải gần gũi, thân cận với người không thương yêu là khổ.
* Phải xa lìa người thương yêu là khổ.
* Mong muốn đừng có sinh, đừng có già, đừng có bệnh, đừng có chết… mà không thể nào được như ý là khổ.

Tóm lại, chấp thủ trong ngũ uẩn do tâm tham ái và tà kiến là khổ.

2- Nhân Sinh Khổ Thánh Đế (Dukkhasamudaya ariyasacca)

Này chư Tỳ khưu! Nhân sinh Khổ Thánh đế là chân lý mà bậc Thánh nhân đã chứng ngộ, đó là tham ái là nhân dắt dẫn tái sinh, hợp với tham muốn, hài lòng, say mê trong các đối tượng, đắm say trong kiếp sống.

Nhân sinh Khổ Thánh đế ấy là:
* Dục ái (kāmataṇhā: Tham ái trong 6 đối tượng ái: (sắc ái, thanh ái, hương ái, vị ái, xúc ái, pháp ái).
* Hữu ái (bhavataṇhā): Tham ái trong 6 đối tượng ái hợp với thường kiến, hoặc tham ái trong 3 cõi (dục giới, sắc giới và vô sắc giới).
* Phi hữu ái (vibhavataṇhā): Tham ái trong 6 đối tượng ái hợp với đoạn kiến.

3- Diệt Khổ Thánh Đế (Dukkhanirodha ariyasacca)

Này chư Tỳ khưu! Diệt Khổ Thánh đế là chân lý mà bậc Thánh nhân đã chứng ngộ, đó là Niết bàn là pháp diệt đoạn tuyệt mọi dục vọng do tâm tham ái ấy không còn dư sót bằng 4 Thánh đạo tuệ, xả ly, từ bỏ chấp thủ trong ngũ uẩn, giải thoát khổ, không còn luyến ái, không còn dính mắc.

4- Pháp Hành Dẫn Đến Diệt Khổ Thánh Đế (Dukkhanirodhagaminī paṭipadā ariyasacca)

Này chư Tỳ khưu! Pháp hành dẫn đến chứng ngộ Niết bàn, Diệt Khổ Thánh đế là chân lý mà bậc Thánh nhân đã chứng ngộ, đó là Thánh đạo hợp đủ 8 chánh là chánh kiến, chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh tinh tấn, chánh niệm, chánh định như sau:

1 – Chánh kiến: Trí tuệ thiền tuệ chân chÍnh thấy rõ, biết rõ chân lý Tứ Thánh Đế

– Khổ Thánh Đế (Dukkha ariyasacca)
– Nhân sinh Khổ Thánh Đế (Tập Thánh Đế – Dukkhasamudaya ariyasacca).
– Diệt Khổ Thánh Đế (Diệt Thánh Đế – Dukkhanirodha ariyasacca)
– Pháp hành Diệt Khổ Thánh Đế (Đạo Thánh Đế – Dukkhanirodhagaminī paṭipadā ariyasacca)

Đó là 1 trong 8 chánh chứng đắc Thánh Đạo – Thánh Quả và Niết Bàn.

2 – Chánh tư duy: Tư duy chân chánh

– Tư duy thoát ra khỏi ngũ dục (xuất gia).
– Tư duy không làm khổ mình, khổ người (hợp với tâm từ).
– Tư duy không làm hại mình, hại người (hợp với tâm bi).

Đó là 1 trong 8 chánh chứng đắc Thánh Đạo – Thánh Quả và Niết Bàn.

3 – Chánh ngữ: Lời nói chân chánh

– Tránh xa lời nói dối.
– Tránh xa lời nói chia rẽ.
– Tránh xa lời nói thô tục.
– Tránh xa lời nói vô ích.

Đó là 1 trong 8 chánh chứng đắc Thánh Đạo – Thánh Quả và Niết Bàn.

4 – Chánh nghiệp: Hành nghề chân chánh

– Tránh xa sự sát sanh.
– Tránh xa sự trộm cắp.
– Tránh xa sự tà dâm.

Đó là 1 trong 8 chánh chứng đắc Thánh Đạo – Thánh Quả và Niết Bàn.

5 – Chánh mạng: Nuôi mạng chân chánh

– Tránh xa thân hành ác, khẩu nói ác liên quan đến việc nuôi mạng.
Đó là 1 trong 8 chánh chứng đắc Thánh Đạo – Thánh Quả và Niết Bàn.

6 – Chánh tinh tấn: Tinh tấn chân chánh

– Tinh tấn diệt ác pháp đã sinh.
– Tinh tấn ngăn không cho ác pháp phát sinh.
– Tinh tấn làm cho thiện pháp phát sinh.
– Tinh tấn làm tăng trưởng thiện pháp đã sinh.

Đó là 1 trong 8 chánh chứng đắc Thánh Đạo – Thánh Quả và Niết Bàn.

7 – Chánh niệm: Niệm chân chánh

– Niệm thân: Thân là đối tượng của chánh niệm, trí tuệ tỉnh giác.
– Niệm thọ: Thọ là đối tượng của chánh niệm, tỉnh giác.
– Niệm tâm: Tâm là đối tượng của chánh niệm, tỉnh giác.
– Niệm pháp: Pháp là đối tượng của chánh niệm, tỉnh giác.

Đó là 1 trong 8 chánh chứng đắc Thánh Đạo – Thánh Quả và Niết Bàn.

8 – Chánh định: Định chân chánh

– Định trong đệ nhất thiền Siêu tam giới, có Niết Bàn là đối tượng.
– Định trong đệ nhị thiền Siêu tam giới, có Niết Bàn là đối tượng.
– Định trong đệ tam thiền Siêu tam giới, có Niết Bàn là đối tượng.
– Định trong đệ tứ thiền Siêu tam giới, có Niết Bàn là đối tượng.
– Định trong đệ ngũ thiền Siêu tam giới, có Niết Bàn là đối tượng.

Đó là 1 trong 8 chánh chứng đắc Thánh Đạo – Thánh Quả và Niết Bàn.

Pháp hành Trung Đạo đó là Thánh Đạo hợp đủ 8 chánh này chỉ đồng sinh với 4 Thánh Đạo Tâm và 4 Thánh Quả Tâm, chắc chắn có Niết Bàn là đối tượng.

Bằng những pháp hành Trung Đạo này, Đức Phật đã chứng ngộ chân lý Tứ Thánh Đế theo Tam Tuệ Luân gồm:

– Tam Tuệ Luân trong Khổ Thánh Đế:

+ Trí Tuệ Học Biết Khổ Thánh Đế (Saccañāṇa):

Này chư Tỳ khưu! Tuệ nhãn (cakkhu) thấy rõ Khổ Thánh đế đã phát sinh, trí tuệ thiền tuệ (ñāṇa) thấy rõ thực tính Khổ Thánh đế đã phát sinh, trí tuệ sáng suốt (paññā) thấy rõ khổ sinh, khổ già… đã phát sinh, tuệ minh (vijjā) thấy rõ, thấu suốt hoàn toàn Khổ Thánh đế đã phát sinh, ánh sáng trí tuệ (āloka) diệt màn vô minh che ám Khổ Thánh đế đã phát sinh đến với Như Lai trong mọi pháp Khổ Thánh đế, mà trước đây, khi chưa thành Phật, Như Lai chưa từng được nghe, chưa từng được biết rằng: “Thực tính tất cả các pháp, sắc pháp, danh pháp trong tam giới, ngoại trừ tâm tham ái ra (vì tham ái là Nhân sinh Khổ Thánh đế), đều LÀ Khổ Thánh đế”.

+ Trí Tuệ Hành Phận Sự Biết Khổ Thánh Đế (Kiccañāṇa)

Này chư Tỳ khưu! Tuệ nhãn (cakkhu) thấy rõ Khổ Thánh đế đã phát sinh, trí tuệ thiền tuệ (ñāṇa) thấy rõ thực tính Khổ Thánh đế đã phát sinh, trí tuệ sáng suốt (paññā) thấy rõ khổ sinh, khổ già… đã phát sinh, tuệ minh (vijjā) thấy rõ, thấu suốt hoàn toàn Khổ Thánh đế đã phát sinh, ánh sáng trí tuệ (āloka) diệt màn vô minh che ám Khổ Thánh đế đã phát sinh đến với Như Lai trong mọi pháp Khổ Thánh đế, mà trước đây, khi chưa thành Phật, Như Lai chưa từng được nghe, chưa từng được biết rằng: “Thực tính các pháp (danh pháp, sắc pháp) Khổ Thánh đế ấy là PHÁP NÊN BIẾT rõ bằng trí tuệ thiền tuệ tam giới”.

+ Trí Tuệ Thành Hoàn Thành Xong Phận Sự Biết Khổ Thánh Đế (Katañāṇa)

Này chư Tỳ khưu! Tuệ nhãn (cakkhu) thấy rõ Khổ Thánh đế đã phát sinh, trí tuệ thiền tuệ (ñāṇa) thấy rõ thực tính Khổ Thánh đế đã phát sinh, trí tuệ sáng suốt (paññā) thấy rõ khổ sinh, khổ già… đã phát sinh, tuệ minh (vijjā) thấy rõ, thấu suốt hoàn toàn Khổ Thánh đế đã phát sinh, ánh sáng trí tuệ (āloka) diệt màn vô minh che ám Khổ Thánh đế đã phát sinh đến với Như Lai trong mọi pháp Khổ Thánh đế, mà trước đây, khi chưa thành Phật, Như Lai chưa từng được nghe, chưa từng được biết rằng: “Thực tính tất cả các pháp (danh pháp, sắc pháp) Khổ Thánh đế ấy là PHÁP NÊN BIẾT THÌ ĐÃ BIẾT rõ bằng 4 Thánh đạo tuệ rồi”.

– Tam Tuệ Luân trong Nhân Sinh Khổ Thánh Đế:

+ Trí Tuệ Học Biết Nhân Sinh Khổ Thánh Đế (Saccañāṇa)

Này chư Tỳ khưu! Tuệ nhãn thấy rõ tham ái là Nhân sinh Khổ Thánh đế đã phát sinh, trí tuệ thiền tuệ thấy rõ thực tính ba loại tham ái là Nhân sinh Khổ Thánh đế đã phát sinh, trí tuệ sáng suốt thấy rõ 108 loại tham ái là Nhân sinh Khổ Thánh đế đã phát sinh, tuệ minh thấy rõ, thấu suốt Nhân sinh Khổ Thánh đế đã phát sinh, ánh sáng trí tuệ diệt màn vô minh che án Nhân sinh Khổ Thánh đế đã phát sinh đến với Như Lai, trong mọi pháp Nhân sinh Khổ Thánh đế, mà từ trước khi chưa thành Phật, Như Lai chưa từng được nghe, chưa từng được biết rằng: “Thực tính 3 loại tham ái ấy LÀ Nhân sinh Khổ Thánh đế”.

+ Trí Tuệ Hành Phận Sự Diệt Nhân Sinh Khổ Thánh Đế (Kiccañāṇa)

Này chư Tỳ khưu! Tuệ nhãn thấy rõ tham ái là Nhân sinh Khổ Thánh đế đã phát sinh, trí tuệ thiền tuệ thấy rõ thực tính ba loại tham ái là Nhân sinh Khổ Thánh đế đã phát sinh, trí tuệ sáng suốt thấy rõ 108 loại tham ái là Nhân sinh Khổ Thánh đế đã phát sinh, tuệ minh thấy rõ, thấu suốt Nhân sinh Khổ Thánh đế đã phát sinh, ánh sáng trí tuệ diệt màn vô minh che án Nhân sinh Khổ Thánh đế đã phát sinh đến với Như Lai, trong mọi pháp Nhân sinh Khổ Thánh đế, mà từ trước khi chưa thành Phật, Như Lai chưa từng được nghe, chưa từng được biết rằng: “Thực tính 3 loại tham ái là Nhân sinh Khổ Thánh-đế ấy là PHÁP NÊN DIỆT bằng trí tuệ thiền tuệ tam giới”.

+ Trí Tuệ Thành Hoàn Thành Phận Sự Diệt Nhân Sinh Khổ Thánh Đế (Katañāṇa)

Này chư Tỳ khưu! Tuệ nhãn thấy rõ tham ái là Nhân sinh Khổ Thánh đế đã phát sinh, trí tuệ thiền tuệ thấy rõ thực tính ba loại tham ái là Nhân sinh Khổ Thánh đế đã phát sinh, trí tuệ sáng suốt thấy rõ 108 loại tham ái là Nhân sinh Khổ Thánh đế đã phát sinh, tuệ minh thấy rõ, thấu suốt Nhân sinh Khổ Thánh đế đã phát sinh, ánh sáng trí tuệ diệt màn vô minh che án Nhân sinh Khổ Thánh đế đã phát sinh đến với Như Lai, trong mọi pháp Nhân sinh Khổ Thánh đế, mà từ trước khi chưa thành Phật, Như Lai chưa từng được nghe, chưa từng được biết rằng: “Thực tính 3 loại tham ái là Nhân sinh Khổ Thánh đế ấy là PHÁP NÊN DIỆT THÌ ĐÃ DIỆT ĐOẠN TUYỆT bằng 4 Thánh đạo tuệ rồi”.

– Tam Tuệ Luân trong Diệt Khổ Thánh Đế:

+ Trí Tuệ Học Biết Diệt Khổ Thánh Đế (Saccañāṇa)

Này chư Tỳ khưu! Tuệ nhãn thấy rõ Diệt Khổ Thánh đế đã phát sinh, trí tuệ thiền tuệ thấy rõ Diệt Khổ Thánh đế đã phát sinh, trí tuệ sáng suốt thấy rõ thực tính Niết bàn đã phát sinh, tuệ minh thấy rõ, thấu suốt Diệt Khổ Thánh đế đã phát sinh, ánh sáng trí tuệ diệt màn vô minh che án Diệt Khổ Thánh đế đã phát sinh đến với Như Lai, trong mọi pháp Diệt Khổ Thánh đế, mà từ trước khi chưa thành Phật, Như Lai chưa từng được nghe, chưa từng được biết rằng: “Thực tính Niết bàn LÀ pháp Diệt Khổ Thánh đế.”

+ Trí Tuệ Hành Phận Sự Chứng Ngộ Diệt Khổ Thánh Đế (Kiccañāṇa)

Này chư Tỳ khưu! Tuệ nhãn thấy rõ Diệt Khổ Thánh đế đã phát sinh, trí tuệ thiền tuệ thấy rõ Diệt Khổ Thánh đế đã phát sinh, trí tuệ sáng suốt thấy rõ thực tính Niết bàn đã phát sinh, tuệ minh thấy rõ, thấu suốt Diệt Khổ Thánh đế đã phát sinh, ánh sáng trí tuệ diệt màn vô minh che án Diệt Khổ Thánh đế đã phát sinh đến với Như Lai, trong mọi pháp Diệt Khổ Thánh đế, mà từ trước khi chưa thành Phật, Như Lai chưa từng được nghe, chưa từng được biết rằng: “Thực tính Niết bàn là Diệt Khổ Thánh đế ấy là PHÁP NÊN CHỨNG NGỘ bằng trí tuệ thiền tuệ tam giới”.

+Trí Tuệ Thành Hòan Thành Phận Sự Chứng Ngộ Diệt Khổ-Thánh Đế (Katañāṇa)

Này chư Tỳ khưu! Tuệ nhãn thấy rõ Diệt Khổ Thánh đế đã phát sinh, trí tuệ thiền tuệ thấy rõ Diệt Khổ Thánh đế đã phát sinh, trí tuệ sáng suốt thấy rõ thực tính Niết bàn đã phát sinh, tuệ minh thấy rõ, thấu suốt Diệt Khổ Thánh đế đã phát sinh, ánh sáng trí tuệ diệt màn vô minh che án Diệt Khổ Thánh đế đã phát sinh đến với Như Lai, trong mọi pháp Diệt Khổ Thánh đế, mà từ trước khi chưa thành Phật, Như Lai chưa từng được nghe, chưa từng được biết rằng: “Thực tính Niết bàn là Diệt Khổ Thánh đế ấy là PHÁP NÊN CHỨNG NGỘ THÌ ĐÃ CHỨNG NGỘ Niết bàn bằng 4 Thánh đạo tuệ rồi”.

– Tam Tuệ Luân trong Pháp Hành Dẫn Đến Diệt Khổ Thánh Đế:

+ Trí Tuệ Học Biết Pháp Hành Dẫn Đến Diệt Khổ Thánh Đế (Saccañāṇa)

Này chư Tỳ khưu! Tuệ nhãn thấy rõ Pháp hành dẫn đến Diệt Khổ Thánh đế đã phát sinh, trí tuệ thiền tuệ thấy rõ Pháp hành dẫn đến Diệt Khổ Thánh đế đã phát sinh, trí tuệ sáng suốt thấy rõ thực tính của chánh kiến, chánh tư duy… đã phát sinh, tuệ minh thấy rõ, thấu suốt Pháp hành dẫn đến Diệt Khổ Thánh đế đã phát sinh, ánh sáng trí tuệ diệt màn vô minh che ám Pháp hành dẫn đến Diệt Khổ Thánh đế đã phát sinh đến với Như Lai, trong mọi Pháp hành dẫn đến Diệt Khổ Thánh đế mà từ trước khi chưa thành Phật, Như Lai chưa từng được nghe, chưa từng được biết rằng: “Thực tính Thánh đạo hợp đủ 8 chánh LÀ pháp hành bát chánh đạo dẫn đến chứng ngộ Niết bàn, Diệt Khổ Thánh đế.”

+Trí Tuệ Hành Phận Sự Tiến Hành Pháp Hành Dẫn Đến Diệt Khổ Thánh Đế (Kiccañāṇa)

Này chư Tỳ khưu! Tuệ nhãn thấy rõ Pháp hành dẫn đến Diệt Khổ Thánh đế đã phát sinh, trí tuệ thiền tuệ thấy rõ Pháp hành dẫn đến Diệt Khổ Thánh đế đã phát sinh, trí tuệ sáng suốt thấy rõ thực tính của chánh kiến, chánh tư duy… đã phát sinh, tuệ minh thấy rõ, thấu suốt Pháp hành dẫn đến Diệt Khổ Thánh đế đã phát sinh, ánh sáng trí tuệ diệt màn vô minh che ám Pháp hành dẫn đến Diệt Khổ Thánh đế đã phát sinh đến với Như Lai, trong mọi Pháp hành dẫn đến Diệt Khổ Thánh đế mà từ trước khi chưa thành Phật, Như Lai chưa từng được nghe, chưa từng được biết rằng: “Thực tính Thánh đạo hợp đủ 8 chánh LÀ PHÁP NÊN TIẾN HÀNH để chứng ngộ Niết bàn, Diệt Khổ Thánh đế bằng trí tuệ thiền tuệ tam giới”.

+ Trí Tuệ Thành Hoàn Thành Xong Phận Sự Tiến Hành Pháp Hành Dẫn Đến Pháp Hành Diệt Khổ Thánh Đế (Katañāṇa)

Này chư Tỳ khưu! Tuệ nhãn thấy rõ Pháp hành dẫn đến Diệt Khổ Thánh đế đã phát sinh, trí tuệ thiền tuệ thấy rõ Pháp hành dẫn đến Diệt Khổ Thánh đế đã phát sinh, trí tuệ sáng suốt thấy rõ thực tính của chánh kiến, chánh tư duy… đã phát sinh, tuệ minh thấy rõ, thấu suốt Pháp hành dẫn đến Diệt Khổ Thánh đế đã phát sinh, ánh sáng trí tuệ diệt màn vô minh che ám Pháp hành dẫn đến Diệt Khổ Thánh đế đã phát sinh đến với Như Lai, trong mọi Pháp hành dẫn đến Diệt Khổ Thánh đế mà từ trước khi chưa thành Phật, Như Lai chưa từng được nghe, chưa từng được biết rằng: “Thực tính Thánh đạo hợp đủ 8 chánh LÀ PHÁP NÊN TIẾN HÀNH THÌ ĐÃ TIẾN HÀNH chứng ngộ Niết bàn, Diệt Khổ Thánh đế bằng 4 Thánh đạo tuệ rồi”.

Đức Phật truyền dạy rằng:

“Này chư Tỳ khưu! Khi nào trí tuệ thiền tuệ thấy rõ biết rõ thực tính của Tứ Thánh đế theo tam tuệ luân (trí tuệ học, trí tuệ hành, trí tuệ thành), thành 12 loại trí tuệ hoàn toàn trong sáng, thanh tịnh đã phát sinh đến với Như Lai.

Này chư Tỳ khưu! Khi ấy, Như Lai dõng dạc khẳng định truyền dạy rằng: Như Lai đã chứng đắc thành Đức Phật Chánh Đẳng Giác vô thượng trong toàn thế giới chúng sinh, nhân loại, Vua chúa, Samôn, Bàlamôn, chư thiên, Ma vương và phạm thiên cả thảy”.

Ngài Đại-Trưởng-Lão Aññāsikoṇḍañña

Sau khi lắng nghe Đức-Thế-Tôn thuyết giảng bài Kinh Chuyển-Pháp-Luân xong, trong nhóm 5 tỳ-khưu ấy chỉ có Ngài Đại-Trưởng-lão Koṇḍañña là bậc thanh- văn đệ-tử của Đức-Phật Gotama đầu tiên chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế y theo Đức-Phật, chứng đắc Nhập- lưu Thánh-đạo, Nhập-lưu Thánh-quả, Niết-bàn, trở thành bậc Thánh Nhập-lưu đầu tiên trong giáo-pháp của Đức-Phật Gotama.

Cho nên, Ngài Đại-Trưởng-lão Koṇḍañña, có pháp danh mới gọi là Aññāsikoṇḍañña: Ngài Đại-Trưởng-lão Koṇḍañña đã chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế. Ngài Đại- Trưởng-lão Aññāsikoṇḍañña kính xin Đức-Phật cho phép xuất gia sa-di và tỳ-khưu.

Đức-Phật xem xét thấy Ngài Đại-Trưởng-lão Aññāsikoṇḍañña có đầy đủ phước-thiện phát sinh 8 thứ vật dụng cần thiết của tỳ-khưu do quả của phước-thiện phát sinh như thần thông, nên Đức-Phật cho phép xuất gia theo cách gọi “Ehi bhikkhu” truyền gọi rằng:

– Ehi Bhikkhu! Svākkhāto dhammo, cara brahma- cariyaṃ sammā dukkhassa antakiriyāya.

– Này Aññāsikoṇḍañña! Con hãy lại đây, con trở thành tỳ-khưu theo ý nguyện. Chánh-pháp mà Như-Lai đã thuyết giảng hoàn hảo phần đầu, hoàn hảo phần giữa, hoàn hảo phần cuối, con hãy nên cố gắng tinh-tấn thực- hành phạm-hạnh cao thượng, để chứng đắc A-ra-hán Thánh-đạo, A-ra-hán Thánh-quả và Niết-bàn, chấm dứt khổ tử sinh luân-hồi trong 3 giới 4 loài.

Ngay sau khi Đức-Phật truyền dạy vừa dứt câu, Ngài Đại-Trưởng-lão Aññāsikoṇḍañña mất hình tướng cũ, liền trở thành vị tỳ-khưu có đầy đủ 8 thứ vật dụng của tỳ- khưu được thành tựu do quả của phước như thần thông.

Ngài Đại-Trưởng-Lão Aññāsikoṇḍañña là vị tỳ-khưu đầu tiên trong giáo-pháp của Đức-Phật Gotama, có vẻ trang nghiêm như Ngài Đại-Trưởng-Lão có 60 hạ.

Ngay khi ấy, Tam Bảo: Đức-Phật-bảo, Đức-Pháp- bảo, Đức-Tăng-bảo trọn vẹn lần đầu tiên xuất hiện trên thế gian.

* Ngày rằm tháng tư (âm lịch) Đức-Phật Gotama xuất hiện trên thế gian, chính là lúc Đức-Phật-bảo, Đức-Pháp-bảo đồng thời xuất hiện trên thế gian. Nhưng Đức-Tăng-bảo chưa xuất hiện trên thế gian.

* Ngày rằm tháng 6 (2 tháng sau khi Đức-Phật Gotama xuất hiện trên thế gian) mới có Ngài Đại- Trưởng-lão Aññāsikoṇḍañña là bậc Thánh Thanh-văn đệ-tử cũng là vị tỳ-khưu đầu tiên trong giáo-pháp của Đức-Phật Gotama.

Do đó, ngày rằm tháng 6 là ngày Tam-Bảo: Đức- Phật-bảo, Đức-Pháp-bảo, Đức-Tăng-bảo trọn vẹn lần đầu tiên xuất hiện trên thế gian.

Vào ngày 16 tháng 6, Đức-Phật Gotama nhập hạ đầu tiên cùng với nhóm 5 tỳ-khưu tại khu rừng phóng sinh nai gọi là Isipatana, gần kinh-thành Bārāṇasī.

– Ngày 16 tháng 6, Ngài Trưởng-lão Vappa chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc Nhập-lưu Thánh- đạo, Nhập-lưu Thánh-quả, Niết-bàn, trở thành bậc Thánh Nhập-lưu, rồi kính xin Đức-Phật cho phép xuất gia trở thành tỳ-khưu.

Đức-Phật cho phép thọ tỳ-khưu theo cách gọi: “Ehi Bhikkhu”.

– Ngày 17 tháng 6, Ngài Trưởng-lão Bhaddiya chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc Nhập-lưu Thánh- đạo, Nhập-lưu Thánh-quả, Niết-bàn, trở thành bậc Thánh Nhập-lưu, rồi kính xin Đức-Phật cho phép xuất gia trở thành tỳ-khưu.

Đức-Phật cho phép thọ tỳ-khưu theo cách gọi: “Ehi Bhikkhu.”

– Ngày 18 tháng 6, Ngài Trưởng-lão Mahānāma chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc Nhập-lưu Thánh-đạo, Nhập-lưu Thánh-quả, Niết-bàn, trở thành bậc Thánh Nhập-lưu, rồi kính xin Đức-Phật cho phép xuất gia trở thành tỳ-khưu.

Đức-Phật cho phép thọ tỳ-khưu theo cách gọi: “Ehi Bhikkhu.”

– Ngày 19 tháng 6, Ngài Trưởng-lãoAssaji chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc Nhập-lưu Thánh-đạo, Nhập-lưu Thánh-quả, Niết-bàn, trở thành bậc Thánh Nhập-lưu, rồi kính xin Đức-Phật cho phép xuất gia trở thành tỳ-khưu.

Đức-Phật cho phép thọ tỳ-khưu theo cách gọi: “Ehi Bhikkhu.”

– Ngày 20 tháng 6, Đức-Phật Gotama thuyết giảng bài Kinh Anattalakkhaṇasutta: Kinh Trạng-Thái-Vô- Ngã, tế độ nhóm 5 tỳ-khưu đều trở thành bậc Thánh A- ra-hán.

(Ý nghĩa bài Kinh Trạng-Thái-Vô-Ngã này sẽ được trình bày trong phần Đức-Pháp tiếp theo sau).

Như vậy, trong cõi người này, khi ấy, có 5 bậc Thánh A-ra-hán thanh-văn đệ-tử của Đức-Phật Gotama.