Đức-Bồ-tát thọ giáo pháp-hành thiền-định
Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác Siddhattha tìm đến vị Đạo-sư Ālāra Kālāmagotta xin thọ giáo. Vị Đạo-sư hân hoan tiếp nhận Đức-Bồ-tát, rồi truyền dạy pháp-hành thiền-định.
Đức-Bồ-tát thực-hành pháp-hành thiền-định qua một thời gian không lâu, đã chứng đắc được 4 bậc thiền sắc-giới thiện-tâm, và chứng đắc đến đệ-tam-thiền vô-sắc-giới thiện-tâm gọi là vô-sở-hữu-xứ-thiền thiện-tâm (akiñcaññāyatanajjhāna-kusalacitta) ngang bằng với bậc thiền mà vị Đạo-sư Ālāra Kālāmagotta đã chứng đắc.
Vị Đạo-sư Ālāra Kālāmagotta tán dương ca tụng tài đức của Đức-Bồ-tát rằng:
– Này hiền-giả! Tôi đã chứng đắc bậc thiền vô-sắc-giới thiện-tâm nào, thì hiền-giả cũng chứng đắc được bậc thiền vô-sắc-giới thiện-tâm ấy. Hiền-giả chứng đắc bậc thiền vô-sắc-giới thiện-tâm nào thì tôi cũng đã chứng đắc bậc thiền vô-sắc-giới thiện-tâm ấy.
– Này hiền-giả! Từ nay, hai chúng ta cùng làm Đạo-sư dạy dỗ nhóm đệ-tử này.
Đức-Bồ-tát suy xét rằng:
“Vô-sắc-giới thiện-nghiệp trong đệ-tam-thiền vô-sắc-giới thiện-tâm gọi là vô-sở-hữu-xứ-thiền thiện-tâm này sẽ cho quả tái-sinh lên tầng trời vô-sắc-giới phạm-thiên gọi là Vô-sở-hữu-xứ-thiên, có tuổi thọ sống lâu đến 60.000 đại-kiếp trái đất; nên không phải là pháp dẫn đến sự nhàm chán ngũ-uẩn, không diệt tận được tham-ái, không diệt tận được phiền-não, không chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế; không chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả, Niết-bàn; không giải thoát khổ sinh, lão, bệnh, tử; không giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong tam-giới.”
Đức-Bồ-tát Siddhattha không bằng lòng với sở đắc của mình nên Đức-Bồ-tát xin từ giã vị Đạo-sư Ālāra Kālāmagotta khả kính để đi tìm pháp môn khác hầu mong giải thoát khổ sinh, lão, bệnh, tử.
Sau khi từ giã vị Đạo-sư Ālāra Kālāmagotta, Đức-Bồ-tát Siddhattha tìm đến vị Đạo-sư Udaka Rāmaputta xin thọ giáo. Vị Đạo-sư hân hoan tiếp nhận Đức-Bồ-tát, rồi truyền dạy pháp-hành thiền-định.
Đức-Bồ-tát thực-hành pháp-hành thiền-định qua một thời gian không lâu, Đức-Bồ-tát chứng đắc 4 bậc thiền sắc-giới và chứng đắc đến đệ tứ thiền vô-sắc-giới tột đỉnh gọi là: Phi-tưởng-phi-phi-tưởng-xứ-thiền thiện-tâm (nevasaññānāsañ-ñāyatanajjhānakusalacitta) là bậc thiền vô-sắc-giới tột đỉnh ngang bằng với bậc thiền mà vị Đạo-sư Udaka Rāmaputta đã chứng đắc.
Vị Đạo-sư tán dương ca tụng Đức-Bồ-tát rằng:
– Này hiền giả! Tôi đã chứng đắc bậc thiền vô-sắc-giới tột đỉnh nào thì hiền-giả cũng chứng đắc bậc thiền vô-sắc-giới tột đỉnh ấy. Hiền-giả chứng đắc bậc thiền vô-sắc-giới tột đỉnh nào thì tôi cũng đã chứng đắc bậc thiền vô-sắc-giới tột đỉnh ấy.
– Này hiền-giả! Tôi xin thỉnh hiền-giả làm Đạo-sư dạy dỗ nhóm đệ-tử này.
Đức-Bồ-tát suy xét rằng:
“Vô-sắc-giới thiện-nghiệp trong đệ-tứ-thiền vô-sắc-giới thiện-tâm gọi là phi-tưởng-phi-phi-tưởng-xứ-thiền thiện-tâm này sẽ cho quả tái-sinh lên tầng trời vô-sắc-giới phạm-thiên gọi là Phi-tưởng-phi-phi-tưởng-xứ-thiên, có tuổi thọ sống lâu đến 84.000 đại-kiếp trái đất; nên không phải là pháp dẫn đến sự nhàm chán ngũ-uẩn, không diệt tận được tham-ái, không diệt tận được phiền-não, không chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế; không chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả, Niết-bàn; không giải thoát khổ sinh, lão, bệnh, tử; không giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong tam-giới.”
Đức-Bồ-tát Siddhattha xin từ giã Đạo-sư Udaka Rāmaputta khả kính để đi tìm pháp-môn khác, hầu mong giải thoát khổ sinh, lão, bệnh, tử.
