Nhận xét về Đức-vua Bồ-tát Vessantara
Tích Đức-vua Bồ-tát Vessantara là tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama, thực-hành pháp-hạnh bố-thí ba-la-mật, đặc biệt thực-hành pháp-hạnh đại-thí hai đứa con yêu quý là hoàng-tử Jāli và công-chúa Kaṇhājinā, và pháp-hạnh đại-thí người vợ yêu quý là Chánh-cung Hoàng-hậu Maddī để bồi bổ vào pháp-hạnh bố-thí ba-la-mật bậc hạ cho được đầy đủ trọn vẹn.
Pháp-hạnh bố-thí ba-la-mật bậc hạ là một trong mười pháp-hạnh ba-la-mật bậc hạ mà chư Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác, chư Đức-Bồ-tát Độc-Giác, chư vị Bồ-tát thanh-văn-giác đều cần phải thực-hành cho được đầy đủ trọn vẹn tùy theo ý nguyện của mỗi Đức-Bồ-tát.
Đối với chư Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác, thì pháp-hạnh bố-thí ba-la-mật đặc biệt gồm có 5 pháp-hạnh đại-thí (mahāparicāga).
Pañca mahāparicāga: Năm pháp-hạnh đại-thí
1- Dhanaparicāga: Pháp-hạnh đại-thí của cải tài sản.
2- Aṅgaparicāga: Pháp-hạnh đại-thí bộ phận trong thân.
3- Puttaparicāga: Pháp-hạnh đại-thí con yêu quý.
4- Bhariyāparicāga: Pháp-hạnh đại-thí vợ yêu quý.
5- Jīvitaparicāga: Pháp-hạnh đại-thí sinh-mạng.
Mỗi Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác cần phải thực-hành đầy đủ trọn vẹn 5 pháp-hạnh đại-thí này.
Thật ra, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama đã thực-hành và bồi bổ 30 pháp-hạnh ba-la-mật là 10 pháp-hạnh ba-la-mật bậc hạ, 10 pháp-hạnh ba-la-mật bậc trung, 10 pháp-hạnh ba-la-mật bậc thượng trải qua ba thời-kỳ:
– Thời-kỳ đầu: Thực-hành các pháp-hạnh ba-la-mật suốt 7 a-tăng-kỳ kiếp trái đất.
– Thời-kỳ giữa: Thực-hành các pháp-hạnh ba-la-mật suốt 9 a tăng-kỳ kiếp trái đất.
– Thời-kỳ cuối: Thực-hành các pháp-hạnh ba-la-mật suốt 4 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại-kiếp trái đất.
Chư Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama đã thực-hành các pháp-hạnh ba-la-mật trải qua suốt 3 thời-kỳ gồm có 20 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại-kiếp trái đất, cho đầy đủ trọn vẹn 30 pháp-hạnh ba-la-mật, để trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama. Đó là khoảng thời gian bằng một nửa (½) thời gian của chư Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có đức-tin siêu-việt và khoảng thời gian bằng một phần tư (¼) thời gian của chư Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có tinh-tấn siêu-việt.
Tuy nhiên, trong 30 pháp-hạnh ba-la-mật ấy, chỉ còn pháp-hạnh bố-thí ba-la-mật chưa đầy đủ trọn vẹn, bởi vì còn thiếu pháp-hạnh đại-thí con yêu quý và pháp-hạnh đại-thí vợ yêu quý, nên đến kiếp Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Vessantara cần phải thực-hành hai pháp-hạnh đại-thí còn lại này, để bồi bổ vào pháp-hạnh bố-thí ba-la-mật bậc hạ cho được đầy đủ trọn vẹn, để trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama ngày nay.
Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Vessantara suy xét thấy rõ biết rõ chư Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác trong thời quá-khứ và trong thời vị-lai đều phải thực-hành đầy đủ trọn vẹn 5 pháp-hạnh đại-thí trong pháp-hạnh bố-thí ba-la-mật bậc hạ này.
Cho nên, Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Vessantara cũng phải thực-hành đầy đủ trọn vẹn 5 pháp-hạnh đại-thí để bồi bổ vào pháp-hạnh bố-thí ba-la-mật bậc hạ của mình, để trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác trong thời vị-lai.
Giả sử nếu Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Vessantara là tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama không thực-hành pháp-hạnh đại-thí hai đứa con yêu quý là hoàng-tử Jāli và công-chúa Kaṇhājinā, và không thực-hành pháp-hạnh đại-thí người vợ yêu quý là Chánh-cung Hoàng-hậu Maddī thì liệu có Đức-Phật Gotama xuất hiện trên thế gian này hay không?
Lẽ dĩ nhiên là không có Đức-Phật Gotama xuất hiện trên thế gian này được.
Sự-thật, cha mẹ nào chẳng yêu thương con, nhưng mà Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Vessantara sau khi làm lễ thực-hành pháp-hạnh đại-thí 2 đứa con yêu quý nhất của mình cho ông bà-la-môn già Jūjaka rồi, Đức-Bồ-tát đạo-sĩ truyền bảo rằng:
– “Này bà-la-môn Jūjaka! Bần đạo chỉ có nguyện vọng muốn trở thành Đức-Phật Toàn-Giác là nơi yêu quý bậc nhất hơn cả yêu quý hoàng-tử Jāli và công-chúa Kaṇhājinā gấp trăm lần, gấp ngàn lần, gấp trăm ngàn lần.”
Đối với chư Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác chỉ có nguyện vọng muốn trở thành Đức-Phật Toàn-Giác là nơi yêu quý bậc nhất hơn cả yêu quý các con và người vợ của mình.
