A TỲ ÐÀM TRONG TRUYỀN THỐNG HỮU BỘ
Lời vào sách
Hữu Bộ là một trường phái Phật Giáo quan trọng. Nếu không kể Thượng Toạ Bộ (Theravada, Sthaviravada) thì Hữu Bộ là bộ phái Phật Giáo duy nhất có được một hệ thống giáo lý gần như nguyên thuỷ, căn bản và đồ sộ nhất mà nay vẫn còn giữ lại được phần lớn.
Cũng như trường hợp của Thượng Toạ Bộ, A Tỳ Ðàm Tạng của Hữu Bộ được xem là một đề tài bàn cải lớn giữa các nhà học Phật xưa nay.
Nếu từng có duyên học hỏi A Tỳ Ðàm của Thượng Toạ Bộ, chúng ta không thể không quan tâm tới vấn đề A Tỳ Ðàm của Hữu Bộ. Bởi rõ ràng chỉ có Thượng Toạ Bộ và Hữu Bộ mới có đủ ba Tạng và dù mỗi Tạng có một giá trị riêng, không thể đem Tạng nào so sánh Tạng nào, nhưng nếu học Phật mà không để mắt tới A Tỳ Ðàm Tạng thì chẳng thể nào dung thông được cái gọi là Pháp Nhũ Phật Thân. Khoan nói tới các khái niệm Ðại, Tiểu, Ðốn, Tiệm hay Thiền, Mật, Luật, Tịnh hoặc Tánh, Tướng, Thức, Không… Nếu đã mơ hồ yếu lý Tỳ Ðàm (dù của Thượng Toạ Bộ hay Hữu Bộ) thì có đọc tụng suốt đời cũng khó mà hiểu được các kinh luận còn lại. Những Pháp Hoa, Lăng Già, Hoa Nghiêm, Duy Ma, Bát Nhã,… của hệ Phật Giáo Bắc truyền cũng đã chứng minh điều đó.
Thực ra bài biên khảo này chỉ là một thư tịch không hơn không kém. Người đọc chỉ có thể sử dụng như một chút gợi ý khi bước vào kho tàng kinh văn Phật Giáo mà thôi.
Ngoài một phần lớn các từ Hán Việt được phiên thiết trực tiếp từ các chữ Hán nguyên thủy trong bản Anh văn, còn có một phần nhỏ các chữ phiên âm theo giọng Bắc Bình không chú chữ Hán bên cạnh nên chúng tôi phải truy theo các tài liệu để chuyển sang Hán Việt.
Bản dịch dù gì cũng không thể toàn hảo, rất mong được chỉ dẫn và xin chân thành tri ân.
Houston, tuần lễ cuối cùng của thế kỷ 20.
Người dịch.
-ooOoo-
Sách tham khảo lúc dịch
1. Nguyên Thủy PG Tư Tưởng Luận by Kimura Taiken
2. Tiểu Thừa PG Tư Tưởng Luận by Kimura Taiken (1. & 2. Bản dịch của HT Thích Quảng Ðộ, PHVQT ở California tái bản 1989)
3. Tự Ðiển Hán Việt – Thiều Chửu, tái bản tại Hoa Kỳ (không ghi năm tái bản)
4. Tự Ðiển Hán Việt – Trần Trọng San, Trần Trọng Tuyên (Bắc Ðẩu – Canada 1997)
5. Tự Ðiển Hán Việt thông dụng – Tăng Hỷ Lạc Thiện (Saigon 1972)
6. Giúp đọc Nôm và Hán Việt – Anthony Trần văn Kiệm (Zieleks Company – USA – 1997)
7. Từ Ðiển Hán Việt – Ban Tu Thư Nghĩa Thục (VHTT – Hà Nội 1999)
8.Từ Ðiển Phật học Hán Việt – Phân viện NCPH (NXBKHXH – Hà Nội 1998)
9. Trung Hoa Sử Cương – Ðào Duy Anh (Xuân Thu – Hoa Kỳ)
10. Tân Ðại Tự Ðiển Anh Việt – Nguyễn văn Khôn (Tân Văn – Nhật Bản)
11. Buddhist Hybrid Sanskrit grammar and dictionary by F. Edgerton (Rinsen Book Co. Japan 1953)
12. History of Indian Buddhism… – Hirakawa Akira (University of Hawaii Press 1990)
-ooOoo-
