Nội Dung Chính
Kinh Nghiệm Thiền Quán
Giải thoát tâm thức: Những trở ngại
Hầu hết chúng ta đều có những lúc cảm thấy bị khuất phục trước những năng lực bất thiện trong tâm. Làm sao để vượt thắng chúng và tự tin hơn nhờ những thành công ấy là một phần quan trọng trong sự tu tập của ta. Sau đây là một vài lời khuyên có thể giúp bạn đối phó với những năng lực bất thiện ấy bằng một đường lối quân bình.
Trong những giai đoạn khó khăn, việc đầu tiên bạn có thể tự nhắc nhở mình là sự thật bạn cũng đã tích tụ được một số năng lực mạnh mẽ của sự thanh tịnh và giải thoát trong tâm. Dù vậy, giữa một trận bão của tâm hồn, của sợ hãi, sân hận và tham vọng, thì thật khó có thể nhớ đến hoặc tin được sự thật ấy. Nhưng đó vẫn là sự thật. Nếu không thì làm sao bạn có thể mang được thân người trong kiếp này? Bạn nên hiểu rằng thân người quý báu này chính là kết quả của những hành động tốt lành trong quá khứ.
Và sự kiện ta hiện đang đi trên con đường tu tập, con đường của tỉnh thức, càng chứng tỏ thêm rõ ràng hơn những năng lực thanh tịnh ấy trong ta. Ngài Dilgo Khyentse Rinpoche, một trong những vị tu sĩ Tây Tạng nổi tiếng của thế kỷ này đã viết: “Mỗi người chúng ta hãy tự hỏi rằng, có bao nhiêu người trong số hàng tỷ người sống trên trái đất này nhận thấy sự quý báu, hiếm hoi được sinh ra làm người? Rồi có bao nhiêu trong số những người ý thức được sự quý báu đó biết sử dụng cơ hội ấy để tu tập Phật pháp? Và rồi bao nhiêu trong số người đã khởi sự, sẽ tiếp tục con đường mình theo?” Chiêm nghiệm sự tu tập của mình theo cách đó sẽ làm phát sinh được một niềm vui sướng và tự tin trong ta.
Khi sự tu tập được thâm sâu, sẽ có lúc ta cảm thấy dường như cường độ của những tính bất thiện trong tâm mỗi lúc lại càng trở nên mạnh mẽ hơn. Nhưng sự thật không phải vậy, chúng ta chỉ ý thức về chúng nhiều hơn mà thôi. Khi sự tu tập phát triển, chúng ta có thể sẽ cảm thấy như bị tràn ngập, áp đảo bởi vô số những chướng ngại tinh thần khác nhau. Chúng như khởi lên cùng một lúc, khiến ta thấy bất an, lười biếng, giận dữ, nghi ngờ, tham lam, ganh tỵ, tự phụ… đủ hết cả. Và nhiều khi tưởng chừng như tâm mình không còn chứa đựng gì khác hơn ngoài những khổ thọ ấy.
Trong kinh, Đức Phật có dùng một thí dụ để giải thích hiện tượng này. Giả sử như bạn có một tấm vải dính đầy bụi bẩn, thì sẽ không có một điểm bẩn đặc biệt nào nổi bật lên cả. Nhưng khi tấm vải ấy được giặt sạch đi, mỗi một vết bẩn còn sót lại đều sẽ trở nên nổi bật. Tương tự như thế, khi tâm ta trở nên trong sáng nhờ thiền tập, những chướng ngại tự chúng sẽ biểu lộ ra một cách rõ ràng hơn.
Vì thế bạn hãy nhớ luôn giữ cho mình một cái nhìn quân bình những khi đối diện với tư tưởng và cảm xúc trong tâm. Điều quan trọng là phải nhận thấy được những khó khăn ấy khi chúng vừa mới phát khởi. Hãy nhớ rằng, tuệ giác giúp ta thấy được những khó khăn ấy được phát xuất từ tính thanh tịnh trong tâm ta.
