။ နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။
ဝိနယပိဋကေ
ပါရာဇိကပါဠိ
ဝေရဉ္ဇကဏ္ဍံ
၁. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ဝေရဉ္ဇာယံ ဝိဟရတိ နဠေရုပုစိမန္ဒမူလေ မဟတာ ဘိက္ခုသင်္ဃေန သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ။ အဿောသိ ခေါ ဝေရဉ္ဇော ဗြာဟ္မဏော – ‘‘သမဏော ခလု၊ ဘော၊ ဂေါတမော သကျပုတ္တော သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော ဝေရဉ္ဇာယံ ဝိဟရတိ နဠေရုပုစိမန္ဒမူလေ မဟတာ ဘိက္ခုသင်္ဃေန သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ။ တံ ခေါ ပန ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒော အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ [ဘဂဝါတိ (သျာ.)၊ ဒီ. နိ. ၁.၁၅၇၊ အဗ္ဘုဂ္ဂတာကာရေန ပန သမေတိ]။ သော ဣမံ လောကံ သဒေဝကံ သမာရကံ သဗြဟ္မကံ သဿမဏဗြာဟ္မဏိံ ပဇံ သဒေဝမနုဿံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေတိ။ သော ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ; ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ; သာဓု ခေါ ပန တထာရူပါနံ အရဟတံ ဒဿနံ ဟောတီ’’’တိ။
၂. [ဣတော ပရံ ယာဝ ပါရာ. ၁၅-၁၆ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမီတိ ပါဌော အ. နိ. ၈.၁၁] အထ ခေါ ဝေရဉ္ဇော ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဝေရဉ္ဇော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘သုတံ မေတံ၊ ဘော ဂေါတမ – ‘န သမဏော ဂေါတမော ဗြာဟ္မဏေ ဇိဏ္ဏေ ဝုဍ္ဎေ မဟလ္လကေ အဒ္ဓဂတေ ဝယောအနုပ္ပတ္တေ အဘိဝါဒေတိ ဝါ ပစ္စုဋ္ဌေတိ ဝါ အာသနေန ဝါ နိမန္တေတီ’တိ။ တယိဒံ၊ ဘော ဂေါတမ၊ တထေဝ? န ဟိ ဘဝံ ဂေါတမော ဗြာဟ္မဏေ ဇိဏ္ဏေ ဝုဍ္ဎေ မဟလ္လကေ အဒ္ဓဂတေ ဝယောအနုပ္ပတ္တေ အဘိဝါဒေတိ ဝါ ပစ္စုဋ္ဌေတိ ဝါ အာသနေန ဝါ နိမန္တေတိ? တယိဒံ၊ ဘော ဂေါတမ၊ န သမ္ပန္နမေဝါ’’တိ။
‘‘နာဟံ တံ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ပဿာမိ သဒေဝကေ လောကေ သမာရကေ သဗြဟ္မကေ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ ယမဟံ အဘိဝါဒေယျံ ဝါ ပစ္စုဋ္ဌေယျံ ဝါ အာသနေန ဝါ နိမန္တေယျံ။ ယဉှိ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ တထာဂတော အဘိဝါဒေယျ ဝါ ပစ္စုဋ္ဌေယျ ဝါ အာသနေန ဝါ နိမန္တေယျ၊ မုဒ္ဓါပိ တဿ ဝိပတေယျာ’’တိ။
၃. ‘‘အရသရူပေါ ဘဝံ ဂေါတမော’’တိ? ‘‘အတ္ထိ ခွေသ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ပရိယာယော ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘အရသရူပေါ သမဏော ဂေါတမော’တိ။ ယေ တေ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ရူပရသာ သဒ္ဒရသာ ဂန္ဓရသာ ရသရသာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗရသာ တေ တထာဂတဿ ပဟီနာ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ [အနဘာဝကတာ (သီ.) အနဘာဝံဂတာ (သျာ.)]အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ။ အယံ ခေါ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ပရိယာယော ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘အရသရူပေါ သမဏော ဂေါတမော’တိ၊ နော စ ခေါ ယံ တွံ သန္ဓာယ ဝဒေသီ’’တိ။
၄. ‘‘နိဗ္ဘောဂေါ ဘဝံ ဂေါတမော’’တိ? ‘‘အတ္ထိ ခွေသ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ပရိယာယော ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘နိဗ္ဘောဂေါ သမဏော ဂေါတမော’တိ။ ယေ တေ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ရူပဘောဂါ သဒ္ဒဘောဂါ ဂန္ဓဘောဂါ ရသဘောဂါ ဖောဋ္ဌဗ္ဗဘောဂါ တေ တထာဂတဿ ပဟီနာ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ။ အယံ ခေါ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ပရိယာယော ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘နိဗ္ဘောဂေါ သမဏော ဂေါတမော’တိ၊ နော စ ခေါ ယံ တွံ သန္ဓာယ ဝဒေသီ’’တိ။
၅. ‘‘အကိရိယဝါဒော ဘဝံ ဂေါတမော’’တိ? ‘‘အတ္ထိ ခွေသ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ပရိယာယော ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘အကိရိယဝါဒော သမဏော ဂေါတမော’တိ။ အဟဉှိ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ အကိရိယံ ဝဒာမိ ကာယဒုစ္စရိတဿ ဝစီဒုစ္စရိတဿ မနောဒုစ္စရိတဿ။ အနေကဝိဟိတာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အကိရိယံ ဝဒာမိ။ အယံ ခေါ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ပရိယာယော ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘အကိရိယဝါဒော သမဏော ဂေါတမော’တိ၊ နော စ ခေါ ယံ တွံ သန္ဓာယ ဝဒေသီ’’တိ။
၆. ‘‘ဥစ္ဆေဒဝါဒော ဘဝံ ဂေါတမော’’တိ? ‘‘အတ္ထိ ခွေသ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ပရိယာယော ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘ဥစ္ဆေဒဝါဒော သမဏော ဂေါတမော’တိ။ အဟဉှိ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ဥစ္ဆေဒံ ဝဒာမိ ရာဂဿ ဒောသဿ မောဟဿ။ အနေကဝိဟိတာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥစ္ဆေဒံ ဝဒာမိ။ အယံ ခေါ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ပရိယာယော ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘ဥစ္ဆေဒဝါဒော သမဏော ဂေါတမော’တိ၊ နော စ ခေါ ယံ တွံ သန္ဓာယ ဝဒေသီ’’တိ။
၇. ‘‘ဇေဂုစ္ဆီ ဘဝံ ဂေါတမော’’တိ? ‘‘အတ္ထိ ခွေသ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ပရိယာယော ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘ဇေဂုစ္ဆီ သမဏော ဂေါတမော’တိ။ အဟဉှိ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ဇိဂုစ္ဆာမိ ကာယဒုစ္စရိတေန ဝစီဒုစ္စရိတေန မနောဒုစ္စရိတေန။ အနေကဝိဟိတာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ သမာပတ္တိယာ ဇိဂုစ္ဆာမိ။ အယံ ခေါ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ပရိယာယော ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘ဇေဂုစ္ဆီ သမဏော ဂေါတမော’တိ၊ နော စ ခေါ ယံ တွံ သန္ဓာယ ဝဒေသီ’’တိ။
၈. ‘‘ဝေနယိကော ဘဝံ ဂေါတမော’’တိ? ‘‘အတ္ထိ ခွေသ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ပရိယာယော ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘ဝေနယိကော သမဏော ဂေါတမော’တိ။ အဟဉှိ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ဝိနယာယ ဓမ္မံ ဒေသေမိ ရာဂဿ ဒောသဿ မောဟဿ။ အနေကဝိဟိတာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဝိနယာယ ဓမ္မံ ဒေသေမိ။ အယံ ခေါ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ပရိယာယော ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘ဝေနယိကော သမဏော ဂေါတမော’တိ၊ နော စ ခေါ ယံ တွံ သန္ဓာယ ဝဒေသီ’’တိ။
၉. ‘‘တပဿီ ဘဝံ ဂေါတမော’’တိ? ‘‘အတ္ထိ ခွေသ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ပရိယာယော ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘တပဿီ သမဏော ဂေါတမော’တိ ။ တပနီယာဟံ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ပါပကေ အကုသလေ ဓမ္မေ ဝဒာမိ၊ ကာယဒုစ္စရိတံ ဝစီဒုစ္စရိတံ မနောဒုစ္စရိတံ။ ယဿ ခေါ၊ ဗြာဟ္မဏ ၊ တပနီယာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ ပဟီနာ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ တမဟံ တပဿီတိ ဝဒာမိ။ တထာဂတဿ ခေါ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ တပနီယာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ ပဟီနာ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ။ အယံ ခေါ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ပရိယာယော ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘တပဿီ သမဏော ဂေါတမော’တိ၊ နော စ ခေါ ယံ တွံ သန္ဓာယ ဝဒေသီ’’တိ။
၁၀. ‘‘အပဂဗ္ဘော ဘဝံ ဂေါတမော’’တိ? ‘‘အတ္ထိ ခွေသ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ပရိယာယော ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘အပဂဗ္ဘော သမဏော ဂေါတမော’တိ။ ယဿ ခေါ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ အာယတိံ ဂဗ္ဘသေယျာ ပုနဗ္ဘဝါဘိနိဗ္ဗတ္တိ ပဟီနာ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ တမဟံ အပဂဗ္ဘောတိ ဝဒာမိ။ တထာဂတဿ ခေါ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ အာယတိံ ဂဗ္ဘသေယျာ ပုနဗ္ဘဝါဘိနိဗ္ဗတ္တိ ပဟီနာ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ။ အယံ ခေါ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ပရိယာယော ယေန မံ ပရိယာယေန သမ္မာ ဝဒမာနော ဝဒေယျ – ‘အပဂဗ္ဘော သမဏော ဂေါတမော’တိ၊ နော စ ခေါ ယံ တွံ သန္ဓာယ ဝဒေသိ’’။
၁၁. ‘‘သေယျထာပိ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ကုက္ကုဋိယာ အဏ္ဍာနိ အဋ္ဌ ဝါ ဒသ ဝါ ဒွာဒသ ဝါ။ တာနဿု ကုက္ကုဋိယာ သမ္မာ အဓိသယိတာနိ သမ္မာ ပရိသေဒိတာနိ သမ္မာ ပရိဘာဝိတာနိ။ ယော နု ခေါ တေသံ ကုက္ကုဋစ္ဆာပကာနံ ပဌမတရံ ပါဒနခသိခါယ ဝါ မုခတုဏ္ဍကေန ဝါ အဏ္ဍကောသံ ပဒာလေတွာ သောတ္ထိနာ အဘိနိဗ္ဘိဇ္ဇေယျ၊ ကိန္တိ သွာဿ ဝစနီယော – ‘‘ဇေဋ္ဌော ဝါ ကနိဋ္ဌော ဝါ’’တိ? ‘‘ဇေဋ္ဌောတိဿ၊ ဘော ဂေါတမ၊ ဝစနီယော။ သော ဟိ နေသံ ဇေဋ္ဌော ဟောတီ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခေါ အဟံ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ အဝိဇ္ဇာဂတာယ ပဇာယ အဏ္ဍဘူတာယ ပရိယောနဒ္ဓါယ အဝိဇ္ဇဏ္ဍကောသံ ပဒာလေတွာ ဧကောဝ လောကေ အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ။ သွာဟံ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ဇေဋ္ဌော သေဋ္ဌော လောကဿ’’။
‘‘အာရဒ္ဓံ ခေါ ပန မေ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ဝီရိယံ [ဝိရိယံ (သီ. သျာ.)] အဟောသိ အသလ္လီနံ၊ ဥပဋ္ဌိတာ သတိ အသမ္မုဋ္ဌာ [အပ္ပမုဋ္ဌာ (သီ. သျာ.)]၊ ပဿဒ္ဓေါ ကာယော အသာရဒ္ဓေါ၊ သမာဟိတံ စိတ္တံ ဧကဂ္ဂံ။ သော ခေါ အဟံ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိံ။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိံ။ ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟာသိံ သတော စ သမ္ပဇာနော၊ သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေသိံ ၊ ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ – ‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’တိ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိံ။ သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒောမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခါသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိံ။
၁၂. ‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒာတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေသိံ။ သော အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရာမိ ၊ သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော တိဿောပိ ဇာတိယော စတဿောပိ ဇာတိယော ပဉ္စပိ ဇာတိယော ဒသပိ ဇာတိယော ဝီသမ္ပိ ဇာတိယော တိံသမ္ပိ ဇာတိယော စတ္တာလီသမ္ပိ ဇာတိယော ပညာသမ္ပိ ဇာတိယော ဇာတိသတမ္ပိ၊ ဇာတိသဟဿမ္ပိ ဇာတိသတသဟဿမ္ပိ၊ အနေကေပိ သံဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ ဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ – ‘အမုတြာသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော; သော တတော စုတော အမုတြ ဥဒပါဒိံ; တတြာပါသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော; သော တတော စုတော ဣဓူပပန္နောတိ။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရာမိ။ အယံ ခေါ မေ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ရတ္တိယာ ပဌမေ ယာမေ ပဌမာ ဝိဇ္ဇာ အဓိဂတာ၊ အဝိဇ္ဇာ ဝိဟတာ၊ ဝိဇ္ဇာ ဥပ္ပန္နာ၊ တမော ဝိဟတော၊ အာလောကော ဥပ္ပန္နော – ယထာ တံ အပ္ပမတ္တဿ အာတာပိနော ပဟိတတ္တဿ ဝိဟရတော။ အယံ ခေါ မေ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ပဌမာဘိနိဗ္ဘိဒာ အဟောသိ ကုက္ကုဋစ္ဆာပကဿေဝ အဏ္ဍကောသမှာ။
၁၃. ‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒာတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ သတ္တာနံ စုတူပပါတဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေသိံ ။ သော ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန [အတိက္ကန္တမာနုဿကေန (က.)] သတ္တေ ပဿာမိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ။ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာမိ – ‘ဣမေ ဝတ ဘောန္တော သတ္တာ ကာယဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ မနောဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ ဥပဝါဒကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒာနာ; တေ ကာယဿ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပန္နာ။ ဣမေ ဝါ ပန ဘောန္တော သတ္တာ ကာယသုစရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီသုစရိတေန သမန္နာဂတာ မနောသုစရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ အနုပဝါဒကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒာနာ; တေ ကာယဿ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နာ’တိ။ ဣတိ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿာမိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ။ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာမိ။ အယံ ခေါ မေ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ရတ္တိယာ မဇ္ဈိမေ ယာမေ ဒုတိယာ ဝိဇ္ဇာ အဓိဂတာ၊ အဝိဇ္ဇာ ဝိဟတာ၊ ဝိဇ္ဇာ ဥပ္ပန္နာ၊ တမော ဝိဟတော၊ အာလောကော ဥပ္ပန္နော – ယထာ တံ အပ္ပမတ္တဿ အာတာပိနော ပဟိတတ္တဿ ဝိဟရတော။ အယံ ခေါ မေ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ဒုတိယာဘိနိဗ္ဘိဒာ အဟောသိ ကုက္ကုဋစ္ဆာပကဿေဝ အဏ္ဍကောသမှာ။
၁၄. ‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒာတေ အနင်္ဂဏေ ဝိဂတူပက္ကိလေသေ မုဒုဘူတေ ကမ္မနိယေ ဌိတေ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ အာသဝါနံ ခယဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေသိံ။ သော ‘ဣဒံ ဒုက္ခ’န္တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ၊ ‘အယံ ဒုက္ခသမုဒယော’တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ၊ ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓော’တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ၊ ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒာ’တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ; ‘ဣမေ အာသဝါ’တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ၊ ‘အယံ အာသဝသမုဒယော’တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ၊ ‘အယံ အာသဝနိရောဓော’တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ၊ ‘အယံ အာသဝနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒာ’တိ ယထာဘူတံ အဗ္ဘညာသိံ။ တဿ မေ ဧဝံ ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော ကာမာသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စိတ္ထ ဘဝါသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စိတ္ထ အဝိဇ္ဇာသဝါပိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စိတ္ထ။ ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ အဟောသိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ၊ ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ၊ ကတံ ကရဏီယံ၊ နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ အဗ္ဘညာသိံ။ အယံ ခေါ မေ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ ရတ္တိယာ ပစ္ဆိမေ ယာမေ တတိယာ ဝိဇ္ဇာ အဓိဂတာ၊ အဝိဇ္ဇာ ဝိဟတာ၊ ဝိဇ္ဇာ ဥပ္ပန္နာ၊ တမော ဝိဟတော၊ အာလောကော ဥပ္ပန္နော – ယထာ တံ အပ္ပမတ္တဿ အာတာပိနော ပဟိတတ္တဿ ဝိဟရတော။ အယံ ခေါ မေ၊ ဗြာဟ္မဏ၊ တတိယာဘိနိဗ္ဘိဒာ အဟောသိ – ကုက္ကုဋစ္ဆာပကဿေဝ အဏ္ဍကောသမှာ’’တိ။
၁၅. ဧဝံ ဝုတ္တေ၊ ဝေရဉ္ဇော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဇေဋ္ဌော ဘဝံ ဂေါတမော၊ သေဋ္ဌော ဘဝံ ဂေါတမော! အဘိက္ကန္တံ၊ ဘော ဂေါတမ၊ အဘိက္ကန္တံ၊ ဘော ဂေါတမ!! သေယျထာပိ၊ ဘော ဂေါတမ၊ နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ၊ ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ၊ မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ၊ အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ – စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီတိ၊ ဧဝမေဝံ ဘောတာ ဂေါတမေန အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော ။ ဧသာဟံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသင်္ဃဉ္စ။ ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတံ။ အဓိဝါသေတု စ မေ ဘဝံ ဂေါတမော ဝေရဉ္ဇာယံ ဝဿာဝါသံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသင်္ဃေနာ’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ ဝေရဉ္ဇော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။
၁၆. တေန ခေါ ပန သမယေန ဝေရဉ္ဇာ ဒုဗ္ဘိက္ခါ ဟောတိ ဒွီဟိတိကာ သေတဋ္ဌိကာ သလာကာဝုတ္တာ န သုကရာ ဥဉ္ဆေန ပဂ္ဂဟေန ယာပေတုံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဥတ္တရာပထကာ [ဥတ္တရာဟကာ (သီ.)] အဿဝါဏိဇာ [အဿဝဏိဇာ (က.)] ပဉ္စမတ္တေဟိ အဿသတေဟိ ဝေရဉ္ဇံ ဝဿာဝါသံ ဥပဂတာ ဟောန္တိ။ တေဟိ အဿမဏ္ဍလိကာသု ဘိက္ခူနံ ပတ္ထပတ္ထပုလကံ [ပတ္ထပတ္ထမူလကံ (က.)] ပညတ္တံ ဟောတိ။ ဘိက္ခူ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒာယ ဝေရဉ္ဇံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသိတွာ ပိဏ္ဍံ အလဘမာနာ အဿမဏ္ဍလိကာသု ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ပတ္ထပတ္ထပုလကံ အာရာမံ အာဟရိတွာ ဥဒုက္ခလေ ကောဋ္ဋေတွာ ကောဋ္ဋေတွာ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ။ အာယသ္မာ ပနာနန္ဒော ပတ္ထပုလကံ သိလာယံ ပိသိတွာ ဘဂဝတော ဥပနာမေတိ။ တံ ဘဂဝါ ပရိဘုဉ္ဇတိ။
အဿောသိ ခေါ ဘဂဝါ ဥဒုက္ခလသဒ္ဒံ။ ဇာနန္တာပိ တထာဂတာ ပုစ္ဆန္တိ၊ ဇာနန္တာပိ န ပုစ္ဆန္တိ; ကာလံ ဝိဒိတွာ ပုစ္ဆန္တိ၊ ကာလံ ဝိဒိတွာ န ပုစ္ဆန္တိ; အတ္ထသံဟိတံ တထာဂတာ ပုစ္ဆန္တိ၊ နော အနတ္ထသံဟိတံ။ အနတ္ထသံဟိတေ သေတုဃာတော တထာဂတာနံ။ ဒွီဟိ အာကာရေဟိ ဗုဒ္ဓါ ဘဂဝန္တော ဘိက္ခူ ပဋိပုစ္ဆန္တိ – ဓမ္မံ ဝါ ဒေသေဿာမ၊ သာဝကာနံ ဝါ သိက္ခါပဒံ ပညပေဿာမာတိ [ပညာပေဿာမာတိ (သီ. သျာ.)]။ အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘ကိံ နု ခေါ သော၊ အာနန္ဒ၊ ဥဒုက္ခလသဒ္ဒော’’တိ? အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသိ ။ ‘‘သာဓု သာဓု၊ အာနန္ဒ! တုမှေဟိ၊ အာနန္ဒ သပ္ပုရိသေဟိ ဝိဇိတံ။ ပစ္ဆိမာ ဇနတာ သာလိမံသောဒနံ အတိမညိဿတီ’’တိ။
၁၇. အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော [မဟာမောဂ္ဂလာနော (က.)] ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧတရဟိ၊ ဘန္တေ၊ ဝေရဉ္ဇာ ဒုဗ္ဘိက္ခါ ဒွီဟိတိကာ သေတဋ္ဌိကာ သလာကာဝုတ္တာ။ န သုကရာ ဥဉ္ဆေန ပဂ္ဂဟေန ယာပေတုံ။ ဣမိဿာ၊ ဘန္တေ၊ မဟာပထဝိယာ ဟေဋ္ဌိမတလံ သမ္ပန္နံ – သေယျထာပိ ခုဒ္ဒမဓုံ အနီလကံ ဧဝမဿာဒံ။ သာဓာဟံ၊ ဘန္တေ၊ ပထဝိံ ပရိဝတ္တေယျံ။ ဘိက္ခူ ပပ္ပဋကောဇံ ပရိဘုဉ္ဇိဿန္တီ’’တိ။ ‘‘ယေ ပန တေ၊ မောဂ္ဂလ္လာန၊ ပထဝိနိဿိတာ ပါဏာ တေ ကထံ ကရိဿသီ’’တိ? ‘‘ဧကာဟံ၊ ဘန္တေ၊ ပါဏိံ အဘိနိမ္မိနိဿာမိ – သေယျထာပိ မဟာပထဝီ။ ယေ ပထဝိနိဿိတာ ပါဏာ တေ တတ္ထ သင်္ကာမေဿာမိ။ ဧကေန ဟတ္ထေန ပထဝိံ ပရိဝတ္တေဿာမီ’’တိ။ ‘‘အလံ၊ မောဂ္ဂလ္လာန၊ မာ တေ ရုစ္စိ ပထဝိံ ပရိဝတ္တေတုံ။ ဝိပလ္လာသမ္ပိ သတ္တာ ပဋိလဘေယျု’’န္တိ။ ‘‘သာဓု၊ ဘန္တေ၊ သဗ္ဗော ဘိက္ခုသင်္ဃော ဥတ္တရကုရုံ ပိဏ္ဍာယ ဂစ္ဆေယျာ’’တိ။ ‘‘အလံ၊ မောဂ္ဂလ္လာန၊ မာ တေ ရုစ္စိ သဗ္ဗဿ ဘိက္ခုသင်္ဃဿ ဥတ္တရကုရုံ ပိဏ္ဍာယ ဂမန’’န္တိ။
၁၈. အထ ခေါ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘‘ကတမေသာနံ ခေါ ဗုဒ္ဓါနံ ဘဂဝန္တာနံ ဗြဟ္မစရိယံ န စိရဋ္ဌိတိကံ အဟောသိ; ကတမေသာနံ ဗုဒ္ဓါနံ ဘဂဝန္တာနံ ဗြဟ္မစရိယံ စိရဋ္ဌိတိကံ အဟောသီ’’တိ? အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော သာယနှသမယံ [သာယဏှသမယံ (သီ.)] ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဓ မယှံ၊ ဘန္တေ၊ ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘ကတမေသာနံ ခေါ ဗုဒ္ဓါနံ ဘဂဝန္တာနံ ဗြဟ္မစရိယံ န စိရဋ္ဌိတိကံ အဟောသိ၊ ကတမေသာနံ ဗုဒ္ဓါနံ ဘဂဝန္တာနံ ဗြဟ္မစရိယံ စိရဋ္ဌိတိကံ အဟောသီ’တိ။ ‘ကတမေသာနံ နု ခေါ၊ ဘန္တေ၊ ဗုဒ္ဓါနံ ဘဂဝန္တာနံ ဗြဟ္မစရိယံ န စိရဋ္ဌိတိကံ အဟောသိ၊ ကတမေသာနံ ဗုဒ္ဓါနံ ဘဂဝန္တာနံ ဗြဟ္မစရိယံ စိရဋ္ဌိတိကံ အဟောသီ’’’တိ?
‘‘ဘဂဝတော စ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဝိပဿိဿ ဘဂဝတော စ သိခိဿ ဘဂဝတော စ ဝေဿဘုဿ ဗြဟ္မစရိယံ န စိရဋ္ဌိတိကံ အဟောသိ။ ဘဂဝတော စ၊ သာရိပုတ္တ၊ ကကုသန္ဓဿ ဘဂဝတော စ ကောဏာဂမနဿ ဘဂဝတော စ ကဿပဿ ဗြဟ္မစရိယံ စိရဋ္ဌိတိကံ အဟောသီ’’တိ။
၁၉. ‘‘ကော နု ခေါ ၊ ဘန္တေ၊ ဟေတု ကော ပစ္စယော၊ ယေန ဘဂဝတော စ ဝိပဿိဿ ဘဂဝတော စ သိခိဿ ဘဂဝတော စ ဝေဿဘုဿ ဗြဟ္မစရိယံ န စိရဋ္ဌိတိကံ အဟောသီ’’တိ? ‘‘ဘဂဝါ စ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဝိပဿီ ဘဂဝါ စ သိခီ ဘဂဝါ စ ဝေဿဘူ ကိလာသုနော အဟေသုံ သာဝကာနံ ဝိတ္ထာရေန ဓမ္မံ ဒေသေတုံ။ အပ္ပကဉ္စ နေသံ အဟောသိ သုတ္တံ ဂေယျံ ဝေယျာကရဏံ ဂါထာ ဥဒာနံ ဣတိဝုတ္တကံ ဇာတကံ အဗ္ဘုတဓမ္မံ ဝေဒလ္လံ။ အပညတ္တံ သာဝကာနံ သိက္ခါပဒံ။ အနုဒ္ဒိဋ္ဌံ ပါတိမောက္ခံ။ တေသံ ဗုဒ္ဓါနံ ဘဂဝန္တာနံ အန္တရဓာနေန ဗုဒ္ဓါနုဗုဒ္ဓါနံ သာဝကာနံ အန္တရဓာနေန ယေ တေ ပစ္ဆိမာ သာဝကာ နာနာနာမာ နာနာဂေါတ္တာ နာနာဇစ္စာ နာနာကုလာ ပဗ္ဗဇိတာ တေ တံ ဗြဟ္မစရိယံ ခိပ္ပညေဝ အန္တရဓာပေသုံ။ သေယျထာပိ၊ သာရိပုတ္တ၊ နာနာပုပ္ဖာနိ ဖလကေ နိက္ခိတ္တာနိ သုတ္တေန အသင်္ဂဟိတာနိ တာနိ ဝါတော ဝိကိရတိ ဝိဓမတိ ဝိဒ္ဓံသေတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ယထာ တံ သုတ္တေန အသင်္ဂဟိတတ္တာ။ ဧဝမေဝ ခေါ၊ သာရိပုတ္တ၊ တေသံ ဗုဒ္ဓါနံ ဘဂဝန္တာနံ အန္တရဓာနေန ဗုဒ္ဓါနုဗုဒ္ဓါနံ သာဝကာနံ အန္တရဓာနေန ယေ တေ ပစ္ဆိမာ သာဝကာ နာနာနာမာ နာနာဂေါတ္တာ နာနာဇစ္စာ နာနာကုလာ ပဗ္ဗဇိတာ တေ တံ ဗြဟ္မစရိယံ ခိပ္ပညေဝ အန္တရဓာပေသုံ။
‘‘အကိလာသုနော စ တေ ဘဂဝန္တော အဟေသုံ သာဝကေ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဩဝဒိတုံ။ ဘူတပုဗ္ဗံ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဝေဿဘူ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ အညတရသ္မိံ ဘိံသနကေ [ဘီသနကေ (က.)] ဝနသဏ္ဍေ သဟဿံ ဘိက္ခုသင်္ဃံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဩဝဒတိ အနုသာသတိ – ‘ဧဝံ ဝိတက္ကေထ၊ မာ ဧဝံ ဝိတက္ကယိတ္ထ; ဧဝံ မနသိကရောထ၊ မာ ဧဝံ မနသာကတ္ထ [မနသာကရိတ္ထ (က.)]; ဣဒံ ပဇဟထ၊ ဣဒံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရထာ’တိ။ အထ ခေါ၊ သာရိပုတ္တ၊ တဿ ဘိက္ခုသဟဿဿ ဝေဿဘုနာ ဘဂဝတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဧဝံ ဩဝဒိယမာနာနံ ဧဝံ အနုသာသိယမာနာနံ အနုပါဒာယ အာသဝေဟိ စိတ္တာနိ ဝိမုစ္စိံသု။ တတြ သုဒံ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိံသနကဿ ဝနသဏ္ဍဿ ဘိံသနကတသ္မိံ ဟောတိ – ယော ကောစိ အဝီတရာဂေါ တံ ဝနသဏ္ဍံ ပဝိသတိ၊ ယေဘုယျေန လောမာနိ ဟံသန္တိ။ အယံ ခေါ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဟေတု အယံ ပစ္စယော ယေန ဘဂဝတော စ ဝိပဿိဿ ဘဂဝတော စ သိခိဿ ဘဂဝတော စ ဝေဿဘုဿ ဗြဟ္မစရိယံ န စိရဋ္ဌိတိကံ အဟောသီ’’တိ။
၂၀. ‘‘ကော ပန၊ ဘန္တေ၊ ဟေတု ကော ပစ္စယော ယေန ဘဂဝတော စ ကကုသန္ဓဿ ဘဂဝတော စ ကောဏာဂမနဿ ဘဂဝတော စ ကဿပဿ ဗြဟ္မစရိယံ စိရဋ္ဌိတိကံ အဟောသီ’’တိ? ‘‘ဘဂဝါ စ၊ သာရိပုတ္တ၊ ကကုသန္ဓော ဘဂဝါ စ ကောဏာဂမနော ဘဂဝါ စ ကဿပေါ အကိလာသုနော အဟေသုံ သာဝကာနံ ဝိတ္ထာရေန ဓမ္မံ ဒေသေတုံ။ ဗဟုဉ္စ နေသံ အဟောသိ သုတ္တံ ဂေယျံ ဝေယျာကရဏံ ဂါထာ ဥဒာနံ ဣတိဝုတ္တကံ ဇာတကံ အဗ္ဘုတဓမ္မံ ဝေဒလ္လံ၊ ပညတ္တံ သာဝကာနံ သိက္ခါပဒံ၊ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ ပါတိမောက္ခံ။ တေသံ ဗုဒ္ဓါနံ ဘဂဝန္တာနံ အန္တရဓာနေန ဗုဒ္ဓါနုဗုဒ္ဓါနံ သာဝကာနံ အန္တရဓာနေန ယေ တေ ပစ္ဆိမာ သာဝကာ နာနာနာမာ နာနာဂေါတ္တာ နာနာဇစ္စာ နာနာကုလာ ပဗ္ဗဇိတာ တေ တံ ဗြဟ္မစရိယံ စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ ဌပေသုံ။ သေယျထာပိ၊ သာရိပုတ္တ၊ နာနာပုပ္ဖာနိ ဖလကေ နိက္ခိတ္တာနိ သုတ္တေန သုသင်္ဂဟိတာနိ တာနိ ဝါတော န ဝိကိရတိ န ဝိဓမတိ န ဝိဒ္ဓံသေတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ယထာ တံ သုတ္တေန သုသင်္ဂဟိတတ္တာ။ ဧဝမေဝ ခေါ၊ သာရိပုတ္တ၊ တေသံ ဗုဒ္ဓါနံ ဘဂဝန္တာနံ အန္တရဓာနေန ဗုဒ္ဓါနုဗုဒ္ဓါနံ သာဝကာနံ အန္တရဓာနေန ယေ တေ ပစ္ဆိမာ သာဝကာ နာနာနာမာ နာနာဂေါတ္တာ နာနာဇစ္စာ နာနာကုလာ ပဗ္ဗဇိတာ တေ တံ ဗြဟ္မစရိယံ စိရံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ ဌပေသုံ။ အယံ ခေါ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဟေတု အယံ ပစ္စယော ယေန ဘဂဝတော စ ကကုသန္ဓဿ ဘဂဝတော စ ကောဏာဂမနဿ ဘဂဝတော စ ကဿပဿ ဗြဟ္မစရိယံ စိရဋ္ဌိတိကံ အဟောသီ’’တိ။
၂၁. အထ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧတဿ၊ ဘဂဝါ၊ ကာလော! ဧတဿ၊ သုဂတ၊ ကာလော! ယံ ဘဂဝါ သာဝကာနံ သိက္ခါပဒံ ပညပေယျ [ပညာပေယျ (သီ. သျာ.)]၊ ဥဒ္ဒိသေယျ ပါတိမောက္ခံ၊ ယထယိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ အဒ္ဓနိယံ အဿ စိရဋ္ဌိတိက’’န္တိ။ ‘‘အာဂမေဟိ တွံ၊ သာရိပုတ္တ ! အာဂမေဟိ တွံ၊ သာရိပုတ္တ! တထာဂတောဝ တတ္ထ ကာလံ ဇာနိဿတိ။ န တာဝ၊ သာရိပုတ္တ၊ သတ္ထာ သာဝကာနံ သိက္ခါပဒံ ပညပေတိ ဥဒ္ဒိသတိ [န ဥဒ္ဒိသတိ (သီ.)] ပါတိမောက္ခံ ယာဝ န ဣဓေကစ္စေ အာသဝဋ္ဌာနီယာ ဓမ္မာ သင်္ဃေ ပါတုဘဝန္တိ။ ယတော စ ခေါ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဣဓေကစ္စေ အာသဝဋ္ဌာနီယာ ဓမ္မာ သင်္ဃေ ပါတုဘဝန္တိ၊ အထ သတ္ထာ သာဝကာနံ သိက္ခါပဒံ ပညပေတိ ဥဒ္ဒိဿတိ ပါတိမောက္ခံ တေသံယေဝ အာသဝဋ္ဌာနီယာနံ ဓမ္မာနံ ပဋိဃာတာယ။ န တာဝ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဣဓေကစ္စေ အာသဝဋ္ဌာနီယာ ဓမ္မာ သင်္ဃေ ပါတုဘဝန္တိ ယာဝ န သင်္ဃော ရတ္တညုမဟတ္တံ ပတ္တော ဟောတိ။ ယတော စ ခေါ၊ သာရိပုတ္တ၊ သင်္ဃော ရတ္တညုမဟတ္တံ ပတ္တော ဟောတိ အထ ဣဓေကစ္စေ အာသဝဋ္ဌာနီယာ ဓမ္မာ သင်္ဃေ ပါတုဘဝန္တိ၊ အထ၊ သတ္ထာ သာဝကာနံ သိက္ခါပဒံ ပညပေတိ ဥဒ္ဒိသတိ ပါတိမောက္ခံ တေသံယေဝ အာသဝဋ္ဌာနီယာနံ ဓမ္မာနံ ပဋိဃာတာယ။ န တာဝ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဣဓေကစ္စေ အာသဝဋ္ဌာနီယာ ဓမ္မာ သင်္ဃေ ပါတုဘဝန္တိ၊ ယာဝ န သင်္ဃော ဝေပုလ္လမဟတ္တံ ပတ္တော ဟောတိ။ ယတော စ ခေါ၊ သာရိပုတ္တ၊ သင်္ဃော ဝေပုလ္လမဟတ္တံ ပတ္တော ဟောတိ၊ အထ ဣဓေကစ္စေ အာသဝဋ္ဌာနီယာ ဓမ္မာ သင်္ဃေ ပါတုဘဝန္တိ၊ အထ သတ္ထာ သာဝကာနံ သိက္ခါပဒံ ပညပေတိ ဥဒ္ဒိသတိ ပါတိမောက္ခံ တေသံယေဝ အာသဝဋ္ဌာနီယာနံ ဓမ္မာနံ ပဋိဃာတာယ။ န တာဝ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဣဓေကစ္စေ အာသဝဋ္ဌာနီယာ ဓမ္မာ သင်္ဃေ ပါတုဘဝန္တိ၊ ယာဝ န သင်္ဃော လာဘဂ္ဂမဟတ္တံ ပတ္တော ဟောတိ။ ယတော စ ခေါ၊ သာရိပုတ္တ၊ သင်္ဃော လာဘဂ္ဂမဟတ္တံ ပတ္တော ဟောတိ၊ အထ ဣဓေကစ္စေ အာသဝဋ္ဌာနီယာ ဓမ္မာ သင်္ဃေ ပါတုဘဝန္တိ၊ အထ သတ္ထာ သာဝကာနံ သိက္ခါပဒံ ပညပေတိ ဥဒ္ဒိသတိ ပါတိမောက္ခံ တေသံယေဝ အာသဝဋ္ဌာနီယာနံ ဓမ္မာနံ ပဋိဃာတာယ။ န တာဝ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဣဓေကစ္စေ အာသဝဋ္ဌာနီယာ ဓမ္မာ သင်္ဃေ ပါတုဘဝန္တိ၊ ယာဝ န သင်္ဃော ဗာဟုသစ္စမဟတ္တံ ပတ္တော ဟောတိ။ ယတော စ ခေါ၊ သာရိပုတ္တ၊ သင်္ဃော ဗာဟုသစ္စမဟတ္တံ ပတ္တော ဟောတိ၊ အထ ဣဓေကစ္စေ အာသဝဋ္ဌာနီယာ ဓမ္မာ သင်္ဃေ ပါတုဘဝန္တိ၊ အထ သတ္ထာ သာဝကာနံ သိက္ခါပဒံ ပညပေတိ ဥဒ္ဒိသတိ ပါတိမောက္ခံ တေသံယေဝ အာသဝဋ္ဌာနီယာနံ ဓမ္မာနံ ပဋိဃာတာယ။ နိရဗ္ဗုဒော ဟိ၊ သာရိပုတ္တ၊ ဘိက္ခုသင်္ဃော နိရာဒီနဝေါ အပဂတကာဠကော သုဒ္ဓေါ သာရေ ပတိဋ္ဌိတော။ ဣမေသဉှိ၊ သာရိပုတ္တ၊ ပဉ္စန္နံ ဘိက္ခုသတာနံ ယော ပစ္ဆိမကော ဘိက္ခု သော သောတာပန္နော အဝိနိပါတဓမ္မော နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယဏော’’တိ။
၂၂. အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘အာစိဏ္ဏံ ခေါ ပနေတံ၊ အာနန္ဒ၊ တထာဂတာနံ ယေဟိ နိမန္တိတာ ဝဿံ ဝသန္တိ၊ န တေ အနပလောကေတွာ ဇနပဒစာရိကံ ပက္ကမန္တိ။ အာယာမာနန္ဒ၊ ဝေရဉ္ဇံ ဗြာဟ္မဏံ အပလောကေဿာမာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ ဘန္တေ’’တိ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒာယ အာယသ္မတာ အာနန္ဒေန ပစ္ဆာသမဏေန ယေန ဝေရဉ္ဇဿ ဗြာဟ္မဏဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ အထ ခေါ ဝေရဉ္ဇော ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ဝေရဉ္ဇံ ဗြာဟ္မဏံ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နိမန္တိတမှ တယာ၊ ဗြာဟ္မဏ ၊ ဝဿံဝုဋ္ဌာ [ဝဿံဝုတ္ထာ (သီ. သျာ. က.)]၊ အပလောကေမ တံ၊ ဣစ္ဆာမ မယံ ဇနပဒစာရိကံ ပက္ကမိတု’’န္တိ။ ‘‘သစ္စံ၊ ဘော ဂေါတမ၊ နိမန္တိတတ္ထ မယာ ဝဿံဝုဋ္ဌာ; အပိ စ၊ ယော ဒေယျဓမ္မော သော န ဒိန္နော။ တဉ္စ ခေါ နော အသန္တံ၊ နောပိ အဒာတုကမျတာ၊ တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာ ဗဟုကိစ္စာ ဃရာဝါသာ ဗဟုကရဏီယာ။ အဓိဝါသေတု မေ ဘဝံ ဂေါတမော သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသင်္ဃေနာ’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဝေရဉ္ဇံ ဗြာဟ္မဏံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတွာ သမာဒပေတွာ သမုတ္တေဇေတွာ သမ္ပဟံသေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဝေရဉ္ဇော ဗြာဟ္မဏော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန သကေ နိဝေသနေ ပဏီတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယာဒာပေတွာ ဘဂဝတော ကာလံ အာရောစာပေသိ – ‘‘ကာလော၊ ဘော ဂေါတမ၊ နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။
၂၃. အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒာယ ယေန ဝေရဉ္ဇဿ ဗြာဟ္မဏဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသင်္ဃေန။ အထ ခေါ ဝေရဉ္ဇော ဗြာဟ္မဏော ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသင်္ဃံ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေတွာ သမ္ပဝါရေတွာ ဘဂဝန္တံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပါဏိံ [ဩဏီတပတ္တပါဏိံ (က.)] တိစီဝရေန အစ္ဆာဒေသိ၊ ဧကမေကဉ္စ ဘိက္ခုံ ဧကမေကေန ဒုဿယုဂေန အစ္ဆာဒေသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဝေရဉ္ဇံ ဗြာဟ္မဏံ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေတွာ သမာဒပေတွာ သမုတ္တေဇေတွာ သမ္ပဟံသေတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဝေရဉ္ဇာယံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ အနုပဂမ္မ သောရေယျံ သင်္ကဿံ ကဏ္ဏကုဇ္ဇံ ယေန ပယာဂပတိဋ္ဌာနံ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ပယာဂပတိဋ္ဌာနေ ဂင်္ဂံ နဒိံ ဥတ္တရိတွာ ယေန ဗာရာဏသီ တဒဝသရိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဗာရာဏသိယံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ ယေန ဝေသာလီ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ဝေသာလီ တဒဝသရိ။ တတြ သုဒံ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယန္တိ။
ဝေရဉ္ဇဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော။
