SAṄGHAKHAMĀPANA – SÁM HỐI TĂNG BẢO
Nghĩa: Sự cầu xin đức Tăng tha thứ lỗi lầm. (Xem giải thích ở phần Phật bảo).
Uttamaṅgena vandehaṃ saṅghañca duvidhottamaṃ
saṅghe yo khalito doso saṅgho khamatu taṃ mamaṃ.
Uttamaṅgena = Uttama + aṅgena: nhóm từ (loại kammadhāraya, biến đổi tùy thuận theo từ cuối “aṅgena“), trung tánh, số ít = với cái đầu (là bộ phận thân thể (aṅga) ở trên cùng (uttama)).
aṅga: danh từ, trung tánh = một bộ phận của cơ thể, chi phần.
vandehaṃ: vande + ahaṃ: tôi xin đảnh lễ, cúi đầu chào.
vande: động từ nhóm thứ nhất “vandati,” thể tự động, thì hiện tại, ngôi thứ nhất, số ít = tôi xin cúi chào, đảnh lễ.
ahaṃ: đại từ nhân xưng, cách thứ nhất của “amha“, số ít = tôi.
saṅghañca = saṅghaṃ + ca (Sandhi, loại niggahita – ṃ).
duvidhottamaṃ = duvidha + uttamaṃ: nhóm tính từ (loại tappurisa), bổ nghĩa cho “saṅghaṃ“, nam tánh, cách thứ hai, số ít = hai hạng tối thượng.
du: (từ chữ “dve ” = tính từ) = hai (số đếm).
vidha: danh từ, nam tánh = loại, thứ.
uttamaṃ = ud + tamaṃ: tĩnh từ so sánh hạng nhất = , trên hết, tối thượng.
varaṃ: tính từ bổ nghĩa cho “dhammaṃ” nam tánh, cách thứ hai, số ít = cao quý.
varuttamaṃ: vara + uttamaṃ: nhóm tính từ (loại dvanda, bổ nghĩa cho “pādapaṃsuṃ“), nam tánh, số ít = cao quý (vara) và tối thượng (ud + tamaṃ).
yo: đại từ tương ứng (với từ “taṃ” ở câu kế), cách thứ nhất của “ya“, nam tánh, số ít = việc nào, điều gì.
khalito: quá khứ phân từ thể thụ động của động từ “khalati,” biến đổi tùy thuận theo từ “doso,” nam tánh, cách thứ nhất, số ít = bị làm rơi, làm hỏng, xúc phạm.
doso: danh từ, nam tánh, cách thứ nhất của “dosa,” số ít = tội lỗi, điều xấu xa.
khamatu: động từ nhóm thứ nhất “khamati,” thể sai khiến (với nghĩa cầu xin, ước muốn), ngôi thứ ba, số ít = xin hãy tha thứ, xin bỏ lỗi.
taṃ: đại từ chỉ định (tương ứng với “yo doso“), nam tánh, cách thứ hai, số ít = việc ấy, điều ấy.
mamaṃ: đại từ nhân xưng, cách thứ sáu của “amha“, số ít = của tôi, thuộc về tôi.
Nghĩa: Tôi xin đê đầu đảnh lễ đức Tăng tối thượng gồm có hai hạng (Phàm Tăng và Thánh Tăng). Tội lỗi nào của tôi đã xúc phạm đến chư Tăng, xin đức Tăng hãy tha thứ việc ấy. (Xem giải thích ở phần Phật bảo).
-ooOoo-
