Chuyển Tộc – Gotrabhu
– CN: Dạ bạch Sư, Sư hoan hỷ giải thích giúp con ạ! Con đọc trong kinh Tăng Chi mà con ko hiểu: “Bậc chuyển tánh (gotrabhù) nghĩa là gì ạ?
– @: Là người đạt tới tuệ minh sát thứ mười ba trong số 16 tuệ minh sát; đây là Tuệ cắt đứt dòng phàm còn gọi là tuệ chuyển tộc/tánh (Gotrabhu-ñāṇa) – trước khi đạt tới Tuệ Đạo, Tuệ Quả trở thành bậc thánh.
Trong pháp tu Thiền Quán (Vipassana) của Đạo Phật nguyên thủy Theravada, Mười sáu Tuệ Minh Sát cần phải tu tập viên mãn được liệt kê theo thứ tự như sau:
⑴ – Tuệ phân tích Danh Sắc (Nāma-rūpa-pariccheda ñāṇa)
⑵ – Tuệ phân tích nhân quả (Paccaya-parigaha-ñāṇa)
⑶ – Tuệ suy xét thấy danh sắc vô thường, khổ, vô ngã (Sammasa-ñāṇa)
⑷ – Tuệ về sinh và diệt (Udayabbaya-ñāṇa)
⑸ – Tuệ quán sự hoại diệt (BhangaAnupassanā-ñāṇa)
⑹ – Tuệ sợ hãi (Bhayatupatthana-ñāṇa)
⑺ – Tuệ bất toại nguyện (Adinava-ñāṇa)
⑻ – Tuệ chán ghét (Nibbidā-ñāṇa)
⑼ – Tuệ ham muốn giải Thoát (Munacittukammayata-ñāṇa)
⑽ – Tuệ nổ lực giải thoát (Patisankha-ñāṇa)
⑾ – Tuệ hành xả (Sankhāra-upekkhā-ñāṇa)
⑿ – Tuệ thuận thứ (Anuloma-ñāṇa)
⒀ – Tuệ cắt đứt dòng phàm còn gọi là tuệ chuyển tộc (Gotrabhu-ñāṇa)
⒁ – Tuệ đạo (Magga-ñāṇa)
⒂ – Tuệ quả (Phala-ñāṇa)
⒃ – Tuệ phản khán hay xem xét lại (Paccavekkhana-ñāṇa)
Trong cuốn Minh Sát Tu Tập (Vipassanā Bhavana – ACHAAN NAEB) có giải thích dựa trên Thanh Tịnh Đạo: “Ðây là trí tuệ nảy sanh trong Thánh đạo lộ trình tâm (Maggavīthicitta), nghĩa là lộ trình tâm chuyển sang đạo tuệ (maggañāṇa), tức Tuệ thứ mười bốn.
Tuệ này không giống với các Tuệ khác ở chỗ trong khi đối tượng của nó là Niết bàn nhưng tâm vẫn còn là tâm hiệp thế. Mặc dù Danh-Sắc đã được buông bỏ, nhưng nó vẫn chưa hoàn toàn là tâm siêu thế (lokuttaracitta). Ở tuệ trước, cả tâm lẫn đối tượng đều thuộc về hiệp thế.
Trí tuệ của tâm trong Tuệ này sẽ chuyển hoá hành giả từ phàm sang Thánh. Nó là tâm đầu tiên trong vòng luân hồi có Niết bàn là đối tượng. Mặc dù Niết bàn là đối tượng, song Tuệ này vẫn không thể thủ tiêu hoàn toàn mọi phiền não (samuccheda).”
