Chánh Kiến Tường Giải (tiếp theo) – Giải Thích Về 3 Tà Kiến & Phản Bác Tiền Định Kiến – Ledi Sayadaw

V. Giải Thích Về Ba Tà Kiến

Trong thế gian này có ba ác tà kiến. Đó là:

1. Tiền định kiến – Pubbekata-hetu diṭṭhi.

2. Tạo hóa kiến – Issaranimmāna-hetu diṭṭhi.

3. Vô nhân kiến – Ahetu-apaccaya diṭṭhi.

Ba tà kiến này đã được giải thích sơ lược ở trên, và cũng đã được đức Chánh-biến-tri diễn giải trong Aṅguttara Nikāya (Tăng Chi

Kinh), Tīkanipāta,Dutīyapaṇṇāsaka Dutīya vagga, v.v…Trong một số bài kinh, tạo hóa kiến có khi được gọi là Tạo Hóa Tác Thuyết (issarakāraṇa-vāda – thuyết cho rằng một đấng Phạm Thiên tối cao hay Thượng Đế đã thực hiện hết mọi việc; hoặc issarakuttika-vāda (tà thuyết cho rằng một đấng Phạm Thiên tối cao hay Thượng Đế đã an bài tất cả những việc này). Đức Chánh-biến-tri đã bác bỏ cả ba tà thuyết trên thuận theo chân lý.

Do đó, bần tăng sẽ giải thích ba tà thuyết này theo tuần tự với đầy đủ chi tiết và hoàn chỉnh hơn.

 

—o0o—

VI. Giải Thích Về Phản Bác Tiền Định Kiến

1. Quan Kiến Cho Rằng Nghiệp Quá Khứ Là Nhân Độc Nhất

Chúng sinh thọ hưởng các thọ lạc thuộc thân và tâm, thọ khổ thuộc thân và tâm, và các thọ bất khổ bất lạc. Họ thọ hưởng những cảm thọ này liên quan đến sự hạ liệt, sự cao thượng, sự ngu dốt, và đến những ảnh hưởng được xem là lớn lao hay không đáng kể của họ. Những người chấp tiền định kiến chủ trương như sau:

Độc nhất do các nghiệp mà những chúng sinh này đã làm trong các kiếp quá khứ làm nhân khiến họ thọ hưởng những điều như là vừa ý, không vừa ý, thỏa mãn hay không thỏa mãn của cuộc đời này. Tất cả những chuyện ấy chẳng phải do ai tạo, cũng chẳng phải do những hành động mà họ làm một cách siêng năng trong kiếp hiện tại này gây ra? Do kiến chấp này chối bỏ mọi kết quả của hành động mà con người làm trong kiếp hiện tại, nên nó đã lầm lẫn một cách phi lý và quá đáng. Vì vậy nó được gọi là một tà kiến.

Giả sử thuyết tiền định này là đúng thời những người sát sanh trong đời này chẳng qua cũng chỉ vì nghiệp quá khứ của họ thúc đẩy mà thôi. Hoặc giả, có những người, do thiện nghiệp đã làm trong đời quá khứ làm duyên mà trở thành các sa môn và Bàlamôn có giới hạnh. Thỉnh thoảng những vị samôn, Bàlamôn này phạm các điều ác cũng là do nghiệp quá khứ của họ. Và cũng có thể nói, những hành động sát sanh, lấy của không cho, tà dâm, nói láo, nói lời thô lỗ, nói chuyện phù phiếm, tham lam, nuôi dưỡng ác ý chống người khác, và tà kiến cũng là do những ác nghiệp quá khứ của họ thúc đẩy nốt.

Trong đời này, những việc như “nghe bậc hiền trí thuyết pháp” và “như lý tác ý” được xem là những điều kiện để trở thành người có trí và giới đức. Giả sử mọi thiện nghiệp và bất thiện nghiệp mà người ta làm trong kiếp hiện tại này chỉ do nghiệp quá khứ của họ làm nhân, thì những việc “nghe pháp” và “như lý tác ý” sẽ trở thành vô ích, không có kết quả gì hết, vì những người chấp theo tà kiến này tin rằng “để trở thành một người trí” hay “để trở thành một người ngu chỉ độc do nhân nghiệp quá khứ của họ chứ không do các nhân nào khác cả” (đây là chủ thuyết về người được Chúa chọn để cứu vớt, Doctrine of the Elect, do một số giáo phái chủ trương, ngày nay vẫn còn).

Thực sự, con người có thể trở thành sa môn hay Bàlamôn đức hạnh chỉ khi nào họ thực hiện những thiện nghiệp như ‘thân cận bậc trí’ và ‘nghe pháp’, chứ không có cách nào khác. Có lẽ chúng ta đã thấy những trường hợp như vậy trong cuộc sống hàng ngày rồi. Do Tiền Định Kiến chối bỏ giá trị của sanh nghiệp và trì nghiệp, nên nó cần phải được tuyên bố là một tà kiến.

 

2. Sự Vắng Mặt của ‘Ước Muốn Làm’ và ‘Tinh Tấn’

Trong tâm của những samôn và Bàlamôn nhất quyết tin tưởng vào nghiệp quá khứ và chấp chặt quan điểm này, tức cho rằng chỉ có Tiền định kiến là quan kiến đúng đắn, còn người theo các quan kiến khác là sai lạc và vô ích, sẽ không thể khởi lên ‘ước muốn làm’ và ‘tinh tấn’ nhờ đó họ có thể phân biệt được đâu là việc cần phải làm và đâu là việc cần phải tránh, vì họ tin rằng mọi hành động hiện tại là do nhân nghiệp quá khứ chứ không phải do ‘ước muốn làm’ hay ‘tinh tấn’ mà con người ta vận dụng trong kiếp sống này.

Thực ra, chỉ khi người ta có thiện ý và tinh tấn đúng đắn họ mới có thể làm những điều nên làm và tránh những điều nên tránh, chứ không có cách nào khác hơn. Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta đã thấy rõ những trường hợp như vậy. Quan kiến do những người chủ trương bác bỏ mọi nhân hiện tại như là ‘ước muốn làm’ và ‘tinh tấn’, và chỉ tin vào nghiệp quá khứ, cần phải xem như một tà kiến.

 

3. Phạm Hạnh Có Thể Bị Hư Hoại Như Thế Nào?

Nếu ước muốn làm và tinh tấn để thực hiện những gì cần phải làm và tránh những gì cần phải tránh không khởi lên trong tâm của những người chấp theo tiền định kiến, thời do không thể nhận thức được đâu là thiện và đâu là ác, họ sẽ vẫn không thực hiện những thiện nghiệp cần phải thực hiện, ngược lại còn làm những bất thiện nghiệp lẽ ra phải tránh. Do không có chánh niệm và sự phòng hộ các căn, kiến chấp của họ không thể xem là samôn kiến chơn chánh được.

Trong đời này, người ta thường dùng những từ có tính qui ước như ‘samôn’ để chỉ người đang cố gắng dập tắt mọi dục vọng, ‘bàlamôn’ để chỉ người đang sống một cuộc đời thanh tịnh, vô nhiễm và khổ hạnh, ‘người giới đức’ và ‘người phàm’, vì đây là những người đang thực hiện điều cần phải thực hiện và tránh điều cần phải tránh vậy. Những từ qui ước như ‘người chánh trực’, ‘người đang sống sống một cuộc đời thanh tịnh, vô nhiễm’ hoặc ‘bậc chân nhân – sappūrisa’ không thể đem áp dụng cho những người chấp theo tiền định kiến này được, vì đối với họ chẳng có gì khác giữa hành động nào cần phải làm và hành đông nào cần phải tránh, vốn là những thiện nghiệp đạo thường được các gia chủ, samôn và người có trí thực hành.

Thực sự, có những hành động cần phải tránh. Một số người không phải lúc nào cũng làm thiện nghiệp cần làm, và tránh những ác nghiệp phải tránh. Người như vậy được gọi là Pakatimanussa (phàm phu tục tử). Một số người, nhờ có chánh niệm và phòng hộ các căn, biết thực hiện những thiện nghiệp và tránh những ác nghiệp. Họ được gọi là ‘samôn’, ‘bàlamôn’, hoặc ‘bậc chân nhân’ (sappūrisa). Nếu một người phân biệt được giữa hai loại người này – người ác và người trí – họ được nói là có ‘samôn kiến chơn chánh’ hay ‘bàlamôn kiến chơn chánh’. Vì Tiền định kiến chối bỏ mọi nhân hiện tại như chánh niệm, phòng hộ… và tin chắc vào nghiệp quá khứ của một người, nên chỉ có tri kiến của họ mới cần được xem là tà kiến. Đây là cách phản bác thứ hai.

 

4. Từ Tiền Định Kiến Có Khả Năng Trở Thành Kẻ Chấp Giữ Tri Kiến Cho Rằng Các Pháp Đều Không Có Nhân Hay Không Có Duyên.

Nếu thuyết Tiền Định (Pubbekata-hetu diṭṭhi-vāda) này được phân tích một cách kỹ lưỡng hay phân tích một cách cẩn thận với sự hiểu biết của bậc trí, người ta sẽ thấy rằng, theo tà kiến này, thì trong mọi lãnh vực của nghiệp chẳng có gì đáng để người ta làm ngoại trừ theo cách dễ nhất. Như thế nào? Chính là theo cách sau: Những người chủ trương tà kiến này bác hết mọi hành động lẽ ra cần phải làm trong đời hiện tại và cũng không tận dụng hết nghị lực mà những bậc giới đức phải vận dụng. Họ cũng bác luôn chức năng của tinh tấn và trí tuệ.

Họ chủ trương rằng những lợi ích liên quan đến đời hiện tại và những lợi ích liên quan đến đời tương lai do bậc trí tuyên thuyết chỉ là giả dối. Trong tâm của những người chấp theo tà kiến này tất nhiên không thể khởi lên ước-muốn-làm và tinh tấn để thực hiện những thiện nghiệp cần phải được người giới đức thực hiện. Như vậy, tà kiến này trở thành vô hành kiến (akiriya-diṭṭhi – tà kiến cho rằng không có nhân của sự hiện hữu).

Do đó, những người chấp Tiền định kiến này sống ở đời thật là vô tích sự, họ chẳng khác gì một đống đồ phế thải, hay một mảnh gỗ vụn vô ích. Vì những lý do đã nêu, đức Phật Tối Thượng đã phản bác tà kiến này.

 

—o0o—

 

CÁC BÀI VIẾT TRONG SÁCH