Hư Không Vô Biên (ākāsānañcāyatanabhūmi) – Cõi Vô Sắc Giới

Hư Không Vô Biên (ākāsānañcāyatanabhūmi)

Vô sắc giới gồm có 4 cõi dành cho những vị Phạm thiên đã đắc Ngũ thiền Sắc giới và nhàm chán sắc pháp, rồi tu tập các đề mục Vô sắc. Người 4 cõi này tái tục bằng 1 trong 4 tâm Quả Vô sắc.

Tâm Hư Không Vô Biên

Với người hữu duyên trong thiền định thì ngay sau khi chứng đắc Ngũ thiền Sắc giới có thể dễ dàng sanh lòng chán ghét đối với đời sống hệ lụy vật chất. Không còn bị phiền phức bởi năm Triền cái nữa, tức không còn những khổ tâm thông thường của người đời, hành giả lúc này tự nhiên có một nhu cầu tâm linh vi tế hơn. Vị ấy thấy chán sợ với những cọ xát của tấm thân sinh lý với những thứ vật chất phiền toái nặng nề của cơ thể như nóng lạnh, đói khát, thương tích, bệnh tật. Để vượt khỏi sự tù túng này sau khi xuất khỏi Ngũ thiền Sắc giới, nên khi đề mục xưa giờ của hành giả vẫn tiếp tục hiển hiện trong hình thức Quang Tướng nhưng vị này lại tác ý đến một đề mục khác đó là khoảng hư không bao la vô tận nằm ngoài mọi thứ vật chất.

Cùng lúc với sự nhàm chán đối với Quang Tướng của đề mục cũ, thì Quang Tướng ấy cũng lập tức biến mất. Trong tâm thức vị này lúc đó chỉ còn lại một đối tượng duy nhất là khoảng không bao la. Ngay lúc này có một thứ thiền tâm cao hơn Ngũ thiền Sắc giới và chỉ biết có một đối tượng là khoảng không vô tận, đó chính là tâm Hư Không Vô Biên, tầng thiền Vô sắc đầu tiên. Để chứng đắc tầng thiền Vô sắc thứ nhất, hành giả tập chú vào khái niệm: Ananto ākāso (Hư Không là vô tận).

Bốn tầng thiền Vô sắc được kể là ngũ thiền vì y cứ trên ngũ thiền mà có. Có thể nói đây là tầng ngũ thiền nhàm chán Sắc pháp, như tầng Vô Tưởng cũng là ngũ thiền nhưng dành cho người nhàm chán Danh pháp. Sự nhàm chán trong các tầng thiền này chưa phải là rốt ráo và thiền Chỉ tịnh cũng không phải là giải pháp cao nhất nên sự không tâm ở cõi Vô Tưởng hay sự vô hình ở cõi Vô sắc cũng chỉ là những cứu cánh tạm thời. Sự nhàm chán rốt ráo đối với Danh Sắc phải y cứ trên Tam Tướng và giải pháp xuất ly phải là con đường Tứ Niệm Xứ.

Điều cần ghi nhận thêm là năm tầng thiền Sắc giới khác biệt nhau ở số lượng thiền chi. Bốn tầng thiền Vô sắc chỉ khác biệt nhau ở đối tượng ghi nhận, còn thiền chi thì ở tầng nào cũng có hai là Định và Xả. Các tâm Vô sắc giới nói chung cũng được chia thành ba phần Thiện, Quả và Tố với những chi tiết giống hệt như ở tầng thiền Sắc giới.

Dhamma Paññā

BQT trang Theravāda cố gắng sưu tầm thông tin tài liệu Dhamma trợ duyên quý độc giả tìm hiểu về Dhamma - Giáo Pháp Bậc Giác Ngộ thuyết giảng suốt 45 năm sau khi Ngài chứng đắc trở thành Đức Phật Chánh Đẳng Chánh Giác vào đêm Rằm tháng 4, tìm hiểu thêm phương pháp thực hành thiền Anapana, thiền Vipassana qua các tài liệu, bài giảng, pháp thoại từ các Thiền Sư, các Bậc Trưởng Lão, Bậc Thiện Trí.

Từ điển
Youtube
Live Stream
Tải app