I. GIẢI THÍCH TỪ NGỮ
– Tuệ tri: Pajànàti: (comprehends a thing as it really is): Thấy sự vật như thật; thấy với trí tuệ .
– Tâm cấu uế: Nội thân cấu uế (anganam: blemish): Tâm có tham trước, sân hận và si mê, bao gồm: các ác, bất thiện pháp, và cảnh giới của dục: phẫn nộ; bất mãn; phú tàng; ưa danh; ưa hơn người; lợi dưỡng mong được tôn kính cúng dường; gian ngụy; xảo trá; khi cuống; trạo cử; kiêu mạn; dao động; lắm lời; tạp thoại; không hộ trì các căn; không tiết độ ăn uống; không chú tâm cảnh giác; không tha thiết Sa môn hạnh; không nhiệt thành tôn trọng Pháp; ưa sống sung túc; biếng nhác; dẫn đầu về đọa lạc; chối bỏ trọng trách sống viễn ly; giải đãi không tinh tấn; lãng quên không chú niệm, tán loạn; liệt tuệ, đần độn (Tôn giả Xá Lợi Phất liệt kê).
- NỘI DUNG KINH
- Tôn giả Sàriputta phân biệt có 4 hạng người ở đời:
- a) Hàng thiếu trí tuệ, không biết mình đang có các tâm cấu uế.
b) Hạng thiếu trí tuệ, không biết mình đang không có tâm cấu uế.
c) Hạng có trí tuệ, biết mình đang có tâm cấu uế .
d) Hạng có trí tuệ, biết mình đang không có tâm cấu uế .
Hai hạng người có trí tuệ là ưu thắng trong nhũng người có tâm cấu uế, và không có tâm cầu uế. Hai hạng người kia là hạ liệt.
– Hạng ưu thắng sẽ hướng tâm về vô tham, vô sân, vô si và nuôi dưỡng tâm vô tham, vô sân, vô si.
– Hạng hạ liệt tiếp tục đi sâu vào các tâm cấu uế, hay sẽ tiếp tục rơi vào tâm cấu uế .
Trong bốn hạng người ấy, trí tuệ thấy rõ tâm là nhân tố quyết định hướng về giải thoát hay quyết định giải thoát.
- Vị Tỷ kheo quyết tâm giải thoát thì cần bám chặt hai điểm thực hiện:
- a) Sống đời sống viễn ly.
b) Tẩy sạch các cấu uế của tâm.
Trên cơ sở thành tựu hai điểm ấy mà phát triển Định và Tuệ, hay phát triển Tâm giải thoát và Tuệ giải thoát.
Tâm không cấu uế như là vòng hoa tuyệt đẹp trang điểm cho người xuất thế. Đây là nội dung mà tôn giả Sàriputta giáo giới các vị Tỷ kheo.
