Lúc bấy giờ, đức Phật Thế Tôn ngự tại thành Kosambī, ở tu viện Ghosita. Vào lúc bấy giờ, vị quan đại thần người hộ độ cho đại đức Channa ra lệnh xây dựng trú xá cho đại đức Channa. Khi ấy, lúc trú xá đã được làm hoàn tất, đại đức Channa đã cho người lợp đi lợp lại, đã cho người tô trét đi tô trét lại khiến trú xá trở nên quá nặng nề rồi sụp đổ xuống. Sau đó, đại đức Channa trong lúc gom góp cỏ và cây gỗ đã làm hư hỏng ruộng lúa mạch của người Bà-la-môn nọ. Khi ấy, người Bà-la-môn ấy phàn nàn, phê phán, chê bai rằng: - “Tại sao các ngài đại đức lại làm hư hỏng ruộng lúa mạch của chúng tôi?” Các tỳ khưu đã nghe được người Bà-la-môn ấy phàn nàn, phê phán, chê bai.
Các tỳ khưu ít ham muốn, ―(như trên)― các vị ấy phàn nàn, phê phán, chê bai rằng: - “Vì sao lúc trú xá đã được làm hoàn tất, đại đức Channa còn cho người lợp đi lợp lại, còn cho người tô trét đi tô trét lại khiến trú xá trở nên quá nặng nề rồi sụp đổ xuống?” ―(như trên)― “Này Channa, nghe nói lúc trú xá đã được làm hoàn tất ngươi còn cho người lợp đi lợp lại, còn cho người tô trét đi tô trét lại khiến trú xá trở nên quá nặng nề rồi sụp đổ xuống, có đúng không vậy?” - “Bạch Thế Tôn, đúng vậy.” Đức Phật Thế Tôn đã khiển trách rằng: ―(như trên)― Này kẻ rồ dại, vì sao lúc trú xá đã được làm hoàn tất, ngươi còn cho người lợp đi lợp lại, còn cho người tô trét đi tô trét lại khiến trú xá trở nên quá nặng nề rồi sụp đổ xuống vậy? Này kẻ rồ dại, sự việc này không đem lại niềm tin cho những kẻ chưa có đức tin, ―(như trên)― Và này các tỳ khưu, các ngươi nên phổ biến điều học này như vầy:
“Trong lúc cho xây dựng trú xá lớn, vị tỳ khưu nên đứng ở chỗ không trồng trọt mà quyết định cách thức về hai ba lớp tô đắp đối với việc lắp đặt chốt cửa, đối với việc trang hoàng các lỗ thông hơi, cho đến khung cửa lớn. Nếu vượt quá điều ấy, cho dầu vị đứng ở chỗ không trồng trọt mà quyết định vẫn phạm tội pācittiya.”
Trú xá lớn: nghĩa là có thí chủ được đề cập đến.
Trú xá: nghĩa là được tô ở bên trong, hoặc được tô ở bên ngoài, hoặc được tô bên trong lẫn bên ngoài.
Trong lúc cho xây dựng: là (tự mình) đang làm hoặc đang bảo người làm.
Cho đến khung cửa lớn: là (khoảng rộng) một tầm tay (1 mét 25) ở các khu vực xung quanh của đà ngang và trụ cửa.
Đối với việc lắp đặt chốt cửa: của việc lắp đặt cánh cửa lớn.
Đối với việc trang hoàng các lỗ thông hơi: là của việc trang hoàng các cửa sổ (gồm có các việc): sơn màu trắng, sơn màu đen, sơn màu đỏ, trang hoàng hình vòng hoa, trang hoàng hình tua, chốt treo bằng răng cá kiếm, vải trang hoàng năm loại.
Nên đứng ở chỗ không trồng trọt mà quyết định cách thức về hai ba lớp tô đắp: Được trồng trọt nghĩa là các loại lúa bắp và rau cải. Nếu đứng ở chỗ được trồng trọt mà xác định thì phạm tội dukkaṭa. Khi đang cho tô đắp theo đường thằng, sau khi đã quyết định hai đường và đã chỉ thị đường thứ ba thì nên rời đi. Khi đang cho tô đắp theo đường vòng, sau khi đã quyết định hai đường vòng và đã chỉ thị đường vòng thứ ba thì nên rời đi.
Nếu vượt quá điều ấy, cho dầu vị đứng ở chỗ không trồng trọt mà quyết định: Vị đang cho tô đắp bằng ngói thì phạm tội pācittiya theo từng viên ngói. Vị đang cho tô đắp bằng đá phiến thì phạm tội pācittiya theo từng viên đá phiến. Vị đang cho tô đắp bằng vữa hồ thì phạm tộipācittiya theo từng cục vữa hồ. Vị đang cho tô đắp bằng cỏ thì phạm tội pācittiya theo từng nắm cỏ. Vị đang cho tô đắp bằng lá thì phạm tội pācittiya theo từng tấm lá.
Vượt quá hai hay ba cách thức, nhận biết là vượt quá, vị quyết định thì phạm tội pācittiya. Vượt quá hai hay ba cách thức, có sự hoài nghi, vị quyết định thì phạm tội pācittiya. Vượt quá hai hay ba cách thức, (lầm) tưởng là chưa quá, vị quyết định thì phạm tội pācittiya.
Chưa vượt quá hai hay ba cách thức, (lầm tưởng) là đã vượt quá, phạm tội dukkaṭa. Chưa vượt quá hai hay ba cách thức, có sự hoài nghi, phạm tội dukkaṭa. Chưa vượt quá hai hay ba cách thức, nhận biết là chưa quá thì vô tội.
Trong hai hay ba cách thức, khi chưa đủ hai hay ba cách thức, trong hang đá, trong hang động, trong cốc liêu bằng cỏ, vì nhu cầu của vị khác, bằng vật sở hữu của bản thân, trừ ra nhà ở còn tất cả các nơi thì không phạm tội, vị bị điên, vị vi phạm đầu tiên thì vô tội.”
Điều học về trú xá lớn là thứ chín.
--ooOoo--
Điều học về (nước) có sinh vật
Lúc bấy giờ, đức Phật Thế Tôn ngự tại thành Āḷavī, nơi tháp thờ Aggāḷava. Vào lúc bấy giờ, trong lúc thực hiện công trình mới các tỳ khưu ở thành Āḷavī trong khi biết nước có sinh vật vẫn tưới và bảo tưới lên cỏ và đất sét.
Các tỳ khưu ít ham muốn, ―(như trên)― các vị ấy phàn nàn, phê phán, chê bai rằng: - “Vì sao các tỳ khưu ở thành Āḷavī trong khi biết nước có sinh vật vẫn tưới và bảo tưới lên cỏ và đất sét?” ―(như trên)― “Này các tỳ khưu, nghe nói các ngươi trong khi biết nước có sinh vật vẫn tưới và bảo tưới lên cỏ và đất sét, có đúng không vậy?” - “Bạch Thế Tôn, đúng vậy.” Đức Phật Thế Tôn đã khiển trách rằng: ―(như trên)― Này những kẻ rồ dại, vì sao các ngươi trong khi biết nước có sinh vật vẫn tưới và bảo tưới lên cỏ và đất sét vậy? Này những kẻ rồ dại, sự việc này không đem lại niềm tin cho những kẻ chưa có đức tin, ―(như trên)― Và này các tỳ khưu, các ngươi nên phổ biến điều học này như vầy:
“Vị tỳ khưu nào trong khi biết nước có sinh vật vẫn tưới hoặc bảo tưới lên cỏ hay đất sét thìphạm tội pācittiya.”
Vị nào: là bất cứ vị nào ―(như trên)―
Tỳ khưu: ―(như trên)― Vị này là ‘vị tỳ khưu’ được đề cập trong ý nghĩa này.
Biết nghĩa là tự mình biết hoặc các người khác thông báo cho vị ấy.
Tưới: vị tự mình tưới thì phạm tội pācittiya.
Bảo tưới: Vị ra lệnh cho người khác thì phạm tội pācittiya. Được ra lệnh một lần, mặc dầu (vị kia) tưới nhiều lần, (vị ra lệnh) phạm (chỉ một) tội pācittiya.
Khi có sinh vật, nhận biết là có sinh vật, vị tưới hoặc bảo tưới lên cỏ hay đất sét thì phạm tội pācittiya. Khi có sinh vật, có sự hoài nghi, vị tưới hoặc bảo tưới lên cỏ hay đất sét thì phạm tộidukkaṭa. Khi có sinh vật, (lầm) tưởng là không có sinh vật, vị tưới hoặc bảo tưới lên cỏ hay đất sét thì vô tội.
Khi không có sinh vật, (lầm tưởng) là có sinh vật, phạm tội dukkaṭa. Khi không có sinh vật, có sự hoài nghi, phạm tội dukkaṭa. Khi không có sinh vật, nhận biết là không có sinh vật thì vô tội.
Không cố ý, khi thất niệm, vị không biết, vị bị điên, vị vi phạm đầu tiên thì vô tội.”
Điều học về (nước) có sinh vật là thứ mười.
Phẩm Thảo Mộc là thứ nhì.
--ooOoo--
Tóm lược phẩm này
Thảo mộc, nói tráo trở, trong khi phê phán, hai điều về vị rời đi, vị đến trước, việc lôi kéo ra, loại có chân tháo rời được, cửa lớn, và có sinh vật.
--ooOoo—
Phiên bản thư viện demo v4.5 [Tipiṭaka Tiếng Việt] Theravada