Tam-Bảo xuất hiện trên thế gian

Đức-Phật  Gotama  thuyết  giảng  bài  kinh

Chuyển-Pháp-Luân này xong, trong nhóm 5 tỳ- khưu chỉ có Ngài Đại-Trưởng-lão Aññasi- koṇḍañña chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế đầu tiên y theo Đức-Phật, chứng đắc Nhập-lưu Thánh-đạo,  Nhập-lưu  Thánh-quả  và  Niết-bàn, trở thành bậc Thánh Nhập-lưu đầu tiên trong giáo pháp của Đức-Phật Gotama, cùng với 180 triệu chư-thiên, phạm-thiên cũng chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế y theo Đức-Phật Gotama, trở thành bậc Thánh Nhập-lưu.

Sau khi trở thành bậc Thánh Nhập-lưu, Ngài Đại-Trưởng-lão   Aññāsikoṇḍañña   được   Đức- Phật cho phép xuất gia tỳ-khưu theo cách Ehi bhikkhūpasampadā.

Đức-Phật đưa bàn tay phải, chỉ bằng ngón trỏ về phía Ngài Đại Trưởng-lão Aññāsikoṇḍañña truyền dạy rằng:

“Ehi Bhikkhu Svākkhāto dhammo cara brahmacariyaṃ sammā dukkhassa antakiriyāya.”

Thật kỳ diệu thay! Khi Đức-Phật vừa chấm dứt câu, ngay khi ấy, hình tướng cũ của Ngài Đại-Trưởng-lão Aññāsikoṇḍañña biến mất, thay vào tăng tướng mới, đạo mạo là một vị tỳ-khưu có  đầy  đủ  8  thứ  vật  dụng  của  tỳ-khưu  được thành tựu do quả phước như thần thông. Vị tỳ- khưu  có  tăng  tướng  trang  nghiêm,  lục-môn thanh-tịnh như một vị tỳ-khưu có 60 hạ.

Đức-Phật Gotama thuyết giảng bài kinh Chuyển-Pháp-Luân lần đầu tiên vào ngày rằm tháng sáu (âm-lịch). Ngài Đại-Trưởng-lão Aññāsi- koṇḍañña trở thành bậc Thánh Nhập-lưu đầu tiên trong giáo pháp của Đức-Phật Gotama. Đức- Phật cho phép Ngài Đại-Trưởng-lão Aññāsi- koṇḍañña xuất gia trở thành vị tỳ-khưu đầu tiên.

Ngay khi ấy, Tam-Bảo: Đức-Phật-bảo, Đức- Pháp-bảo, Đức-Tăng-bảo trọn vẹn 3 ngôi Tam- Bảo đầu tiên xuất hiện trên thế gian vào ngày rằm tháng 6 âm-lịch.

Đức-Phật tiếp tục dạy 4 vị tỳ-khưu

Trong nhóm 5 tỳ-khưu, Ngài Đại-Trưởng-lão Aññasikoṇḍañña trở thành bậc Thánh Nhập-lưu đầu tiên và cũng trở thành vị tỳ-khưu đầu tiên trong giáo pháp của Đức-Phật Gotama, còn lại 4 vị tỳ-khưu, Đức-Phật còn phải chỉ dạy.

* Sáng ngày 16 tháng 6, Đức-Phật không ngự đi khất thực mà ở lại tại khu rừng, để chỉ dạy Ngài Vappa và Ngài Bhaddiya, còn 3 vị tỳ-khưu: Ngài Đại-Trưởng-lão Aññāsikoṇḍañña, Ngài Mahānāma và Ngài Assaji đi khất thực, đem về kính dâng vật thực đến Đức-Phật, phần vật thực còn lại phân chia đều cho 5 vị thọ thực trong ngày.

Ngày hôm ấy, Ngài Vappa chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc Nhập-lưu Thánh-đạo, Nhập-lưu Thánh-quả trở thành bậc Thánh Nhập- lưu  và  được  Đức-Phật  cho  phép  xuất  gia  trở thành tỳ-khưu cũng theo cách Ehibhikkhū- pasampadā.

* Ngày 17 tháng 6, Đức-Phật chỉ dạy Ngài Bhaddiya và Ngài Mahānāma, còn Ngài Đại- Trưởng-lão Aññāsikoṇḍañña, Ngài Trưởng-lão Vappa và Ngài Assaji đi khất thực, đem về kính dâng vật thực đến Đức-Phật, phần vật thực còn lại phân chia đều cho 5 vị.

Ngày hôm ấy, Ngài Bhaddiya chứng ngộ chân-lý   tứ   Thánh-đế,   chứng   đắc   Nhập-lưu Thánh-đạo, Nhập-lưu Thánh-quả, trở thành bậc Thánh  Nhập-lưu  và  được  Đức-Phật  cho  phép xuất gia trở thành tỳ-khưu cũng theo cách Ehibhikkhūpasampadā.

* Ngày 18 tháng 6, Đức-Phật chỉ dạy Ngài Mahānāma và Ngài Assaji, còn Ngài Đại- Trưởng-lão Aññāsikoṇḍañña, Ngài Trưởng-lão Vappa và Ngài Trưởng-lão Bhaddiya đi khất thực, đem về dâng vật thực đến Đức-Phật, phần vật thực còn lại phân chia đều cho 5 vị.

Ngày hôm ấy, Ngài Mahānāma chứng ngộ chân-lý   tứ   Thánh-đế,   chứng   đắc   Nhập-lưu Thánh-đạo, Nhập-lưu Thánh-quả, trở thành bậc Thánh  Nhập-lưu  và  được  Đức-Phật  cho  phép xuất gia trở thành tỳ-khưu cũng theo cách Ehibhikkhūpasampadā.

* Ngày 19 tháng 6, Đức-Phật chỉ dạy Ngài Assaji, còn 4 vị tỳ-khưu đi khất thực, đem về dâng vật thực đến Đức-Phật, phần còn lại chia đều đến 5 vị.

Ngày hôm ấy, Ngài Assaji chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc Nhập-lưu Thánh-đạo, Nhập-lưu Thánh-quả trở thành bậc Thánh Nhập- lưu và được Đức-Phật cho phép xuất gia trở thành tỳ-khưu cũng theo cách Ehibhikkhūpasampadā.

Như vậy, nhóm 5 tỳ-khưu đều trở thành 5 bậc Thánh Nhập-lưu trong giáo pháp của Đức-Phật Gotama.

Để nâng đỡ nhóm 5 tỳ-khưu Thánh Nhập-lưu lên bậc Thánh A-ra-hán,

* Ngày 20 tháng 6, Đức-Phật thuyết giảng bài kinh Anattalakkhaṇasutta: Kinh Trạng-thái vô-ngã.

Thật vậy, sau khi nghe Đức-Phật thuyết giảng bài Anattalakkhaṇasutta: Kinh Trạng-thái vô-ngã xong, nhóm 5 tỳ-khưu đều chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc từ Nhất-lai Thánh-đạo, Nhất-lai Thánh-quả, Bất-lai Thánh-đạo, Bất-lai Thánh-quả, A-ra-hán Thánh-đạo, A-ra-hán Thánh-quả và Niết-bàn, diệt tận được mọi tham-ái, mọi phiền-não không còn dư sót, trở thành bậc Thánh A-ra-hán cao thượng trong giáo pháp của Đức-Phật Gotama.

Như  vậy,  ngoài  Đức-Phật  ra,  còn  có  5  vị Thánh A-ra-hán đã xuất hiện trên thế gian này.

Tóm lược tứ Thánh-đế

Trong bài Kinh Chuyển-Pháp-Luân:

Ariyasacca: Thánh-đế là sự thật chân-lý mà bậc Thánh-nhân đã chứng ngộ.

Ariyasacca: Thánh-đế có 4 pháp:

1- Dukkha ariyasacca: Khổ-Thánh-đế đó là ngũ-uẩn chấp-thủ là sắc-uẩn chấp-thủ, thọ-uẩn chấp-thủ, tưởng-uẩn chấp-thủ, hành-uẩn chấp- thủ, thức-uẩn chấp-thủ thuộc về tam-giới, là đối- tượng của 4 pháp chấp-thủ đều là khổ-Thánh-đế.

2- Dukkhasamudaya ariyasacca: Nhân sinh khổ-Thánh-đế đó là tham tâm-sở gọi là tham-ái có 3 loại tham-ái (taṇhā):

– Kāmataṇhā: Dục-ái là tham-ái trong 6 đối- tượng ái (sắc-ái, thanh-ái, hương-ái, vị-ái, xúc- ái, pháp-ái) trong cõi dục-giới.

– Bhavataṇhā: Hữu-ái là tham-ái trong 6 đối- tượng ái (sắc-ái, thanh-ái, hương-ái, vị-ái, xúc- ái,  pháp-ái)  hợp  với  thường-kiến  và  tham-ái

Tam-Tuệ-Luân Trong Tứ Thánh-Đế                                       39

trong thiền sắc-giới, thiền vô-sắc-giới, trong cõi sắc-giới, cõi vô-sắc-giới.

– Vibhavataṇhā: Phi-hữu-ái là tham-ái trong 6 đối-tượng ái (sắc-ái, thanh-ái, hương-ái, vị-ái, xúc-ái, pháp-ái) hợp với đoạn-kiến.

3- Dukkhanirodha ariyasacca: Diệt khổ-thánh-đế đó là Niết-bàn.

4- Dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasacca: Pháp-hành dẫn đến diệt khổ-Thánh-đế đó là pháp-hành bát-chánh-đạo hợp đủ 8 chánh: chánh-kiến, chánh-tư-duy, chánh-ngữ, chánh- nghiệp, chánh-mạng, chánh-tinh-tấn, chánh-niệm, chánh-định.

* Trong Bộ Visuddhimagga: Thanh-Tịnh-Đạo giảng giải về 16 thật-tánh của tứ Thánh-đế:

1- Khổ-Thánh-đế (dukkha-ariyasacca) đó là ngũ-uẩn chấp-thủ, hoặc sắc-pháp và danh-pháp tam-giới đó là 81 tam-giới-tâm (trừ 8 siêu-tam- giới-tâm) và 51 tâm-sở (trừ tham tâm-sở) có 4 thật-tánh:

– Thật-tánh khổ là luôn hành hạ.

– Thật-tánh khổ là do nhân-duyên cấu tạo.

– Thật-tánh khổ làm nóng nảy.

– Thật-tánh khổ là luôn luôn biến đổi.

2- Nhân sinh khổ-Thánh-đế (dukkhasamudaya ariyasacca) đó là tham tâm-sở gọi là tham-ái, có 3 loại tham-ái (taṇhā) là nhân sinh khổ- Thánh-đế, có 4 thật-tánh là:

– Thật-tánh nhân sinh khổ-Thánh-đế.

– Thật-tánh làm cho phát sinh khổ-Thánh-đế.

– Thật-tánh ràng buộc trong khổ-Thánh-đế.

– Thật-tánh dính mắc trong khổ-Thánh-đế.

3- Diệt khổ-Thánh-đế (dukkhanirodha ariya- sacca) đó là Niết-bàn là pháp diệt khổ-Thánh-đế, có 4 thật-tánh:

– Thật-tánh giải thoát khổ-Thánh-đế.

– Thật-tánh không bị ràng buộc trong khổ- Thánh-đế.

– Thật-tánh không bị nhân-duyên cấu tạo.

– Thật-tánh không tử sinh luân-hồi trong tam-giới.

4- Pháp-hành dẫn đến diệt khổ-Thánh-đế (dukkhanirodhagaminī paṭipadā ariyasacca) đó là pháp-hành bát-chánh-đạo hợp đủ 8 chánh: chánh-kiến, chánh-tư-duy, chánh-ngữ, chánh- nghiệp, chánh-mạng, chánh-tinh-tấn, chánh-niệm chánh-định, có 4 thật-tánh là:

– Thật-tánh pháp-hành dẫn đến chứng ngộ Niết-bàn.

– Thật-tánh là pháp-hành dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế.

– Thật-tánh là pháp-hành giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong tam-giới.

– Thật-tánh là pháp-hành dẫn đầu làm phận sự:

– Biết khổ-Thánh-đế.

– Diệt nhân sinh khổ-Thánh-đế.

– Chứng ngộ Niết-bàn diệt khổ-Thánh-đế.

Tất cả 16 thật-tánh của tứ Thánh-đế này đồng thành tựu cùng một lúc trong 4 Thánh-đạo-tâm.

Tam-tuệ-luân trong tứ Thánh-đế

1- Saccañāṇa: Trí-tuệ-học hiểu biết trong tứ thánh-đế.

2- Kiccañāṇa: Trí-tuệ-hành phận sự trong tứ Thánh-đế.

3- Katañāṇa: Trí-tuệ-thành hoàn thành phận sự trong tứ Thánh-đế.

1- Tam-tuệ-luân trong khổ-Thánh-đế

1.1-  Trí-tuệ-học  là  trí-tuệ-học  hiểu  biết  rõ khổ-Thánh-đế đó là ngũ-uẩn chấp-thủ (dukkhaṃ ariyasaccaṃ).

1.2- Trí-tuệ-hành là trí-tuệ thực-hành phận sự của pháp-hành thiền-tuệ phát sinh trí-tuệ-thiền- tuệ thấy rõ, biết rõ khổ-đế là pháp nên biết bằng trí-tuệ-thiền-tuệ tam-giới (dukkhaṃ ariyasaccaṃ pariññeyyaṃ).

1.3- Trí-tuệ-thành là trí-tuệ hoàn thành phận

sự của trí-tuệ-thiền-tuệ siêu-tam-giới, chứng ngộ chân-lý khổ-Thánh-đế, chứng đắc 4 Thánh-đạo- tuệ biết rõ khổ-Thánh-đế là pháp nên biết thì đã biết bằng 4 Thánh-đạo-tuệ rồi (dukkhaṃ ariya- saccaṃ pariññātaṃ).

2- Tam-tuệ-luân trong nhân sinh khổ-Thánh-đế

2.1-  Trí-tuệ-học  là  trí-tuệ-học  hiểu  biết  rõ nhân sinh khổ-Thánh-đế đó là 3 loại tham-ái (dukkhasamudayaṃ ariyasaccaṃ).

2.2- Trí-tuệ-hành là trí-tuệ thực-hành phận sự của pháp-hành thiền-tuệ phát sinh trí-tuệ-thiền- tuệ thấy rõ, biết rõ nhân sinh khổ-đế là pháp nên diệt bằng trí-tuệ-thiền-tuệ tam-giới (dukkhasamudayaṃ ariyasaccaṃ pahātabbaṃ).

2.3- Trí-tuệ-thành là trí-tuệ hoàn thành phận sự  của  trí-tuệ-thiền-tuệ  siêu-tam-giới,  chứng ngộ  chân-lý  nhân  sinh  khổ-Thánh-đế,  chứng đắc 4 Thánh-đạo-tuệ biết rõ nhân sinh khổ- Thánh-đế là pháp nên diệt thì đã diệt tận được bằng 4 Thánh-đạo-tuệ rồi (dukkhasamudayaṃ ariyasaccaṃ pahīnaṃ).

3- Tam-tuệ-luân trong diệt khổ-Thánh-đế

3.1- Trí-tuệ-học là trí-tuệ-học hiểu rõ diệt khổ Thánh-đế đó là Niết-bàn (dukkhanirodhaṃ ariya- Saccaṃ).

Tam-Tuệ-Luân Trong Tứ Thánh-Đế                                       43

3.2- Trí-tuệ-hành là trí-tuệ thực-hành pháp- hành thiền-tuệ phát sinh trí-tuệ-thiền-tuệ thấy rõ, biết rõ diệt khổ-đế là pháp nên chứng ngộ bằng trí-tuệ-thiền-tuệ tam-giới (dukkhanirodhaṃ ariyasaccaṃ sacchikātabbaṃ).

3.3- Trí-tuệ-thành là trí-tuệ hoàn thành phận sự của trí-tuệ-thiền-tuệ siêu-tam-giới, chứng ngộ chân-lý diệt khổ-Thánh-đế, chứng đắc 4 Thánh- đạo-tuệ biết rõ diệt khổ-Thánh-đế là pháp nên chứng ngộ thì đã chứng ngộ bằng 4 Thánh-đạo- tuệ rồi (dukkhanirodhaṃ ariyasaccaṃ sacchikatam).

4- Tam-tuệ-luân trong pháp-hành dẫn đến Diệt khổ-Thánh-đế

4.1- Trí-tuệ-học là trí-tuệ-học hiểu biết rõ pháp-hành  dẫn  đến  diệt  khổ-Thánh-đế  đó  là pháp-hành bát-chánh-đạo (dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccaṃ).

4.2- Trí-tuệ-hành là trí-tuệ thực-hành pháp- hành thiền-tuệ phát sinh trí-tuệ-thiền-tuệ thấy rõ, biết rõ pháp-hành dẫn đến diệt khổ-đế là pháp nên tiến-hành bằng trí-tuệ-thiền-tuệ tam-giới (dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccaṃ bhāvetabbaṃ).

4.3- Trí-tuệ-thành là trí-tuệ hoàn thành phận sự của trí-tuệ-thiền-tuệ siêu-tam-giới, chứng ngộ chân-lý pháp-hành dẫn đến diệt khổ-Thánh-đế, chứng đắc 4 Thánh-đạo-tuệ biết rõ pháp-hành dẫn  đến  diệt  khổ-Thánh-đế  là  pháp  nên  tiến hành thì đã tiến hành bằng 4 Thánh-đạo-tuệ rồi (dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccaṃ bhāvitaṃ).

Tam-tuệ-luân trong tứ Thánh-đế gồm có 12 (3×4) loại trí-tuệ có vai trò quan trọng làm phận sự chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế mà Đức-Phật đã thuyết giảng trong bài kinh Dhammacakkap- pavattanasutta: Kinh Chuyển-pháp-luân rằng:

– Này chư tỳ-khưu! Khi nào trí-tuệ-thiền-tuệ thấy rõ, biết rõ thật-tánh của tứ Thánh-đế theo tam-tuệ-luân, (trí-tuệ-học, trí-tuệ hành, trí-tuệ thành) (4×3) thành 12 loại trí-tuệ hoàn toàn trong sáng thanh-tịnh đã phát sinh đến Như-Lai.

– Này chư tỳ-khưu! Khi ấy, Như-Lai dõng dạc khẳng định truyền dạy rằng: “Anuttaraṃ sammā sambodhiṃ abhisambuddho” Như-Lai đã chứng đắc thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác vô thượng trong toàn cõi-giới chúng-sinh: nhân-loại, vua chúa, sa-môn, bà-la-môn, chư-thiên, ma-vương, phạm-thiên cả thảy.