PHẬT-GIÁO
– Pháp-học Phật-giáo (Pariyattisāsana).
– Pháp-hành Phật-giáo (Paṭipattisāsana).
– Pháp-thành Phật-giáo (Paṭivedhasāsana).
* Pháp-học Phật-giáo (Pariyatti sāsana) đó là học hiểu biết thuộc lòng Tam-tạng Pāḷi (tipiṭaka-Pāḷi và các bộ Chú-giải Pāḷi (Aṭṭhakathāpāḷi).
* Pháp-hành Phật-giáo (Patipattisāsana) đó là thực-hành pháp-hành-giới, pháp-hành thiền-định, pháp-hành thiền-tuệ.
* Pháp-thành Phật-giáo (Pativedhasāsana) đó là 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả và Niết-bàn gọi là navalokuttaradhamma.
Trong Chú-giải kinh Gotamīsuttavaṇṇanā có đoạn giải thích về pháp-thành Phật-giáo (pativedhasāsana) bị mai một, bị suy đồi tuần tự theo thời gian tuổi thọ của Phật-giáo 5.000 năm như sau:
– Một ngàn năm thứ nhất: hành-giả thực-hành pháp hành thiền-tuệ có khả năng chứng đắc đến bậc Thánh A-ra-hán cùng với tứ-tuệ-phân-tích, lục thông, tam-minh.
– Một ngàn năm thứ nhì: Hành-giả thực-hành pháp-hành thiền-tuệ có khả năng chứng đắc đến bậc Thánh A-ra-hán chỉ diệt tận được mọi phiền-não (sukkha-vipassaka) mà thôi.
– Một ngàn năm thứ 3: Hành-giả thực-hành pháp-hành thiền-tuệ có khả năng chứng đắc đến bậc Thánh Bất-lai.
– Một ngàn năm thứ 4: Hành-giả thực-hành pháp-hành thiền-tuệ có khả năng chứng đắc đến bậc Thánh Nhất-lai.
– Một ngàn năm thứ 5: Hành-giả thực-hành pháp-hành thiền-tuệ có khả năng chứng đắc đến bậc Thánh Nhập-lưu, và cuối cùng không còn bậc Thánh-nhân nào trong cõi người này nữa.
Đó là lúc pháp-thành Phật-giáo bị mai một, bị suy đồi hoàn toàn trong cõi người này.
Mỗi Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác xuất hiện trên thế gian, đều có khả năng tế độ cứu vớt chúng-sinh giải thoát khỏi biển khổ luân hồi với một số lượng khoảng 24 a-tăng-kỳ 600 triệu 100 ngàn chúng-sinh.
Đức-Phật Gotama tịch diệt Niết-bàn lúc 80 tuổi, tế độ chúng-sinh chưa đủ số lượng giải thoát khỏi khổ tử sinh luân-hồi trong ba giới bốn loài, nên giáo-pháp của Đức-Phật Gotama còn lưu truyền trên thế gian có tuổi thọ 5.000 năm, để tế độ những chúng-sinh hậu sinh có đủ 10 pháp-hạnh ba-la-mật có cơ hội lắng nghe chánh-pháp của Đức-Phật, có cơ hội thực-hành pháp-hành thiền-tuệ để mong chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc Thánh-đạo, Thánh-quả và Niết-bàn, trở thành bậc Thánh-nhân trong giáo-pháp của Đức-Phật Gotama.
Căn cứ theo Chú-giải bài kinh Gotamīsutta-vaṇṇanā phân chia tuổi thọ giáo-pháp 5.000 năm trải qua 5 thời-kỳ, đến nay thuộc về thời-kỳ:
* Một ngàn năm thứ 3: Hành-giả thực-hành pháp-hành thiền-tuệ có khả năng chứng đắc đến bậc Thánh Bất-lai.
Những người thuộc về hàng thanh-văn đệ-tử của Đức-Phật, chắc chắn mỗi người không ai biết được mình có đủ các pháp-hạnh ba-la-mật hay không?
Vậy, mỗi người không nên dể duôi, nên cố gắng tinh-tấn lắng nghe, học hỏi hiểu biết pháp-hành thiền-tuệ, rồi cố gắng tinh-tấn thực-hành pháp-hành thiền-tuệ.
Hành-giả nào cố gắng tinh-tấn thực-hành pháp-hành thiền-tuệ, nếu có khả năng dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc Thánh-đạo, Thánh-quả nào, trở thành bậc Thánh-nhân, thì hành-giả ấy thật là diễm phúc biết dường nào!
Nếu hành-giả nào cố gắng tinh-tấn thực-hành pháp-hành thiền-tuệ mà chưa chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chưa chứng đắc Thánh-đạo, Thánh-quả nào, thì hành-giả ấy thật là may mắn biết dường nào! Bởi vì hành-giả ấy có cơ hội tốt bồi bổ các pháp-hạnh ba-la-mật, cho chóng được đầy đủ, để hỗ-trợ cho pháp-hành thiền-tuệ trong thời vị lai.
Phận-sự bồi bổ các pháp-hạnh ba-la-mật cho được đầy đủ là công việc riêng của mỗi người, nên người này không thể giúp-đỡ cho người kia được. Vì vậy, người nào có ý nguyện muốn giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong ba giới bốn loài, thì người ấy phải cố gắng tinh-tấn ngày đêm tạo đầy đủ các pháp-hạnh ba-la-mật, để mong giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong ba giới bốn loài trong thời vị lai.
